Barometre ile açık hava basıncı nasıl ölçülür?
Barometre ile Açık Hava Basıncını Ölçmek
Barometre, atmosferin uyguladığı basıncı ölçen bir araçtır. Basıncı anlamak, hava durumu tahminleri için oldukça önemlidir. Özellikle bir bölgedeki basıncın düşmesi, genellikle bir fırtınanın yaklaştığının bir göstergesidir.
Cıvalı Barometreler: Klasik ve Hassas
Cıvalı barometreler, en eski ve en doğru kabul edilen barometre türlerinden biridir. Temel prensibi oldukça basittir: kapalı bir ucu olan bir cam tüp cıva ile doldurulur ve açık ucu geniş bir cıva haznesine daldırılır. Tüpün içindeki cıva, dışarıdaki atmosfer basıncının etkisiyle belirli bir seviyeye kadar yükselir. Tüpün üst kısmında kalan boşlukta ise cıva buharı bulunur ve bu da çok az bir basınç uygular.
Deneyimlerime göre, cıvalı barometrelerin hassasiyeti oldukça yüksektir. Örneğin, deniz seviyesinde standart atmosfer basıncı yaklaşık 1013.25 milibar (milibar) veya 29.92 inç civadır. Bu değer, cıva seviyesinin 760 milimetre (mm) yüksekliğe denk geldiği anlamına gelir. Dolayısıyla, cıva seviyesindeki milimetrik değişimler bile basınçtaki küçük farklılıkları gösterebilir. Cıvalı barometre kullanırken dikkat etmen gereken en önemli şey, cihazın dik konumda olduğundan emin olmak ve sıcaklık değişimlerinin cıva hacmini etkileyebileceğini unutmamaktır. Bu nedenle, üzerinde sıcaklık düzeltmesi yapılmış bir skalası olan modeller daha kullanışlıdır.
Hava (Aneroid) Barometreler: Daha Pratik ve Yaygın
Hava (aneroid) barometreler, cıva kullanmadığı için daha güvenli ve taşınabilirdir. İçlerinde vakumlanmış, esnek bir metal kutu bulunur. Atmosfer basıncı değiştiğinde, bu kutu genişler veya daralır. Bu hareket, bir dizi yay ve kol aracılığıyla bir göstergeye aktarılır ve böylece basınç değeri okunur.
Bu tip barometreler, evlerde ve genel hava durumu takibinde daha sık kullanılır. Hassasiyetleri cıvalı barometreler kadar yüksek olmasa da, günlük kullanımlar için yeterlidir. Örneğin, bir aneroid barometre üzerinde genellikle 1000 ila 1050 milibar arasında bir ölçek bulunur. Bir hava barometresi kullanırken, kalibrasyonunun doğru olup olmadığını ara sıra kontrol etmek faydalı olabilir. Çoğu modelde, bir ayar vidası bulunur ve bu vida ile göstergeyi bilinen bir referans değere (örneğin, bir hava durumu istasyonundan alınan güncel basınç değeri) ayarlayabilirsiniz.
Basınç Değerlerini Anlamak ve Kullanmak
Barometre okumasını yorumlarken, sadece anlık değeri değil, basıncın zaman içindeki değişimini de gözlemlemek önemlidir.
* Yükselen Basınç: Genellikle havanın güzelleşeceği anlamına gelir. Basınç artışı, daha stabil ve yüksek bir hava kütlesinin bölgeye yaklaştığını gösterir. Örneğin, basınç 1010 milibardan 1025 milibara doğru düzenli bir şekilde yükseliyorsa, havanın açılması beklenir.
* Düşen Basınç: Genellikle kötü hava koşullarının habercisidir. Basınç düşüşü, düşük basınç sistemlerinin ve beraberinde getireceği yağış veya fırtınaların yaklaştığını işaret eder. Eğer basınç 1000 milibardan 980 milibara doğru hızla düşüyorsa, şiddetli hava olayları görülebilir.
* Sabit Basınç: Hava durumunun büyük ölçüde değişmeyeceğini gösterir.
Pratik bir öneri olarak, barometrenizi bir pencere kenarına veya doğrudan güneş ışığı almayan, ama dış ortam havasına maruz kalabileceği bir yere koymanız okumaların daha doğru olmasını sağlar. Ayrıca, barometrenizin yanına bir termometre koyarak sıcaklık etkisini de hesaba katabilirsiniz.