Türkiye'de kaç tane ırmak vardır?
Türkiye'de akarsu ve ırmakların kesin bir sayısını vermek gerçekten zor çünkü hangisini "ırmak" sayacağımız, hangisini "dere" veya "çay" olarak tanımlayacağımız konunun kendisi biraz esnek. Ama şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki, ülkemiz su kaynakları açısından oldukça zengin bir coğrafyaya sahip.
Büyük Oyunculardan Bazıları
Hani büyük nehirler deyince akla ilk gelenler Fırat ve Dicle olur mutlaka. Bu iki devasa akarsu, sadece Türkiye değil, tüm Ortadoğu'nun can damarı gibi. Fırat, yaklaşık 2.800 kilometreyle Türkiye sınırları içinde doğup Basra Körfezi'ne kadar uzanırken, Dicle de benzer şekilde bereket taşıyor. Yeşilırmak ve Kızılırmak da Anadolu'nun kalbinden akıp giden, tarih boyunca uygarlıklara hayat vermiş ırmaklarımızdan. Kızılırmak mesela, 1.350 kilometreyle ülkemizin en uzun nehri konumunda. Sakarya, Meriç, Gediz, Menderes gibi sayısız akarsu da bölgelerine göre farklı isimlerle hayatımızın bir parçası.
Neden Bu Kadar Çok Akarsu Var?
Aslında bu durum, Türkiye'nin jeolojik yapısı ve aldığı yağış miktarıyla doğrudan ilgili. Üç tarafımızın denizlerle çevrili olması, dağlık bir arazi yapısına sahip olmamız, kar ve buzulların erimesiyle beslenen yüksek zirveler, tüm bunlar sayısız dere ve çayın doğmasına zemin hazırlıyor. Bu küçük akarsular birleşerek daha büyük ırmakları oluşturuyor ve nihayetinde denizlere dökülüyor. Bir de şöyle bir şey var, bazı akarsularımız sadece bahar aylarında veya yağışlı dönemlerde coşarken, kurak aylarda neredeyse kuruyabiliyor. Bu da onların sınıflandırılmasını ve takip edilmesini biraz daha karmaşık hale getiriyor.
Pratik Bilgiler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bildiğim kadarıyla, Türkiye'de akarsu ve derelerin envanterini tutan genel bir makam var ama sayısal olarak "X tane ırmağımız var" diye net bir rakam vermek pek mümkün değil. Daha çok havzalar ve ana akarsular bazında konuşulur. Bu arada, bu su kaynaklarının birçoğu tarımda sulama, enerji üretimi (hidroelektrik santraller) ve içme suyu ihtiyacını karşılamak için kullanılıyor. Bu yüzden bu akarsuların temiz tutulması ve bilinçli kullanılması hepimizin sorumluluğu. Örneğin, nehir kenarlarında piknik yaparken çöplerimizi toplamayı unutmamak gibi basit ama etkili davranışlar bile fark yaratır. Ne dersin, bu zenginliği korumak hepimizin elinde değil mi?