Muta nikahı nedir kimler yapar?
Muta Nikahı: Bilinmesi Gerekenler
Muta nikahı, aslında İslâm'da tartışmalı bir konu ve ne yazık ki günümüzde çoğunlukla yanlış anlaşılan veya amacından saptırılan bir uygulama. Bu konuya girmeden önce şunu netleştirelim: Dört mezhebin büyük çoğunluğuna göre muta nikahı caiz değildir. Yani, genel kabul gören İslam hukukuna göre geçerli bir evlilik akdi sayılmaz. Ancak Şia mezhebinin bazı kolları bunu kabul eder.
Temel Amaç ve Ortaya Çıkışı
Muta nikahının tarihsel kökenlerine baktığımızda, özellikle savaş zamanlarında veya belirli bir süreyle sınırlı yolculuklarda, aile kurma imkanı olmayan kişilerin belirli bir süre için evlenmeleri amacıyla ortaya çıktığı görülüyor. Burada temel mantık, evliliğin temel unsurlarından olan "süreklilik" şartının olmaması. Yani, iki taraf anlaşıyor, belirli bir süre boyunca (bir gün, bir hafta, bir ay gibi) evli kalıyorlar ve süre sonunda nikah kendiliğinden sona eriyor. Varis, nafaka gibi evlilik hakları ve yükümlülükleri genellikle bu sürenin dışında tutuluyor.
Günümüzdeki Uygulamalar ve Sorunlar
Deneyimlerime göre, günümüzde muta nikahı adı altında yapılan pek çok işlem, aslında "geçici evlilik" ya da daha çarpıcı bir ifadeyle "zina" olarak değerlendirilebilir. Çünkü amacının dışında, tamamen şehvet odaklı ve hukuki bağlayıcılığı olmayan bir ilişki biçimi olarak kullanılıyor. Bu durum, hem dini açıdan ciddi sorunlar yaratıyor hem de toplumsal ahlakı zedeliyor.
Neden bu kadar yaygınlaşmış olabilir diye düşünürsek, belki de evliliğin getirdiği sorumluluklardan kaçmak, geçici bir birliktelik yaşamak isteyenler için cazip gelmiş olabilir. Ancak İslam hukukunun genel prensipleri gereği, evliliğin temelinde süreklilik ve karşılıklı haklar vardır. Muta nikahı ise bu temelden uzaklaşır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Öneriler
Eğer bir şekilde bu tür bir durumla karşı karşıya kalırsanız veya bu konuda bilgi sahibi olmak isterseniz, aklınızda bulundurmanız gerekenler şunlar:
* Genel Yorum: Yukarıda da belirttiğim gibi, Sünni İslam hukukunun büyük çoğunluğuna göre muta nikahı geçersizdir. Bu konuda fetva almak istediğinizde, güvendiğiniz, konuya hakim bir ilim adamına veya Diyanet İşleri Başkanlığı gibi resmi kurumlara danışmanız en doğrusudur.
* Niyet Önemli mi? Elbette niyet her zaman önemlidir ancak İslam'da ameller niyetlere göre değerlendirilirken, yasaklanmış bir fiilin niyetle meşrulaştırılması söz konusu değildir. Yani "ben sadece belirli bir süre evlenmek istedim" demek, dini ve hukuki geçerlilik kazandırmaz.
* Hukuki Sonuçları: Birçok ülkede muta nikahı resmi olarak tanınmadığı için, bu tür birlikteliklerden doğacak çocuklar veya tarafların hukuki hakları konusunda ciddi sorunlar yaşanabilir. Yasal bir zemini olmayan bir evlilik, birçok mağduriyete yol açabilir.
* Toplumsal Etkisi: Bu tür uygulamalar, evlilik kurumuna olan güveni sarsabilir ve toplumsal değerleri aşındırabilir.
Özetle, muta nikahı meselesine hem dini hem de toplumsal açıdan dikkatli yaklaşmak, doğru bilgiye ulaşmak ve bu konuda hassas davranmak gerekmektedir.