Hangi hastalıklarda engelli raporu verilir?

Engelli Raporu Hangi Hastalıklarda Verilir?

Engelli raporu almak, hayatını önemli ölçüde etkileyen sağlık sorunları yaşayan pek çok insan için bir gereklilik. Peki, hangi rahatsızlıklar bu raporu almanıza olanak tanır? Deneyimlerime göre bu süreçte en çok merak edilen konuları somut örneklerle ve pratik bilgilerle aydınlatalım.

Öncelikle şunu bilmek önemli: Engelli raporu, sadece tek bir hastalığa özgü bir belge değil. Vücut fonksiyon kaybınızın derecesine ve bu kaybın günlük yaşamınızı ne kadar kısıtladığına bakılır. Türkiye'de bu oranlar, Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen ve sürekli güncellenen "Engelli Bireyler İçin Sağlık Kurulu Raporu” yönergesine göre belirlenir.

1. Kronik Hastalıklar ve Organ Kayıpları

Kronikleşmiş ve kalıcı hasara yol açan birçok hastalık engelli raporu kapsamına girer. Bunlardan bazıları:

• Kalp ve Damar Hastalıkları: İleri düzey kalp yetmezliği (NYHA sınıf III-IV), ciddi kapak hastalıkları, koroner arter hastalığı gibi durumlar, kalbin vücuda yeterli kan pompalayamaması nedeniyle fonksiyon kaybına yol açar. Örneğin, belirli bir egzersiz kapasitesinin altında kalmak (6 dakikalık yürüme testinde belirli mesafeyi kat edememek gibi) rapor değerlendirmesinde önemli bir kriterdir.
• Solunum Sistemi Hastalıkları: KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) gibi ilerleyici akciğer hastalıklarında, hastanın solunum kapasitesindeki belirgin düşüş (örn. FEV1 değerinin beklenenin altında olması) rapor almayı sağlayabilir. Astım da kontrol altına alınamayan ve solunum fonksiyonlarını ciddi şekilde etkileyen vakalarda değerlendirilir.
• Böbrek Yetmezliği: Diyalize giren hastalar veya böbrek nakli olmuş bireyler, yaşam kalitelerindeki değişim ve tedavi süreçleri nedeniyle genellikle engelli raporu alırlar.
• Karaciğer Hastalıkları: Siroz gibi ileri evre karaciğer hastalıkları, vücudun fonksiyonlarını yerine getirmekte zorlanmasına neden olur.
• Kas ve İskelet Sistemi Sorunları: İleri derecede eklem kireçlenmesi, bel fıtığı sonucu oluşan sinir hasarları, kas hastalıkları (distrofi gibi) hareket kabiliyetini ciddi şekilde kısıtlar. Örneğin, yürümede zorlanma, tek başına ayağa kalkamama gibi durumlar doğrudan değerlendirilir.

1. Nörolojik Hastalıklar ve Ruh Sağlığı Sorunları

Beyin ve sinir sistemini etkileyen hastalıklar da engelli raporu alımında önemli bir yere sahiptir.

• Nörolojik Hastalıklar: Parkinson, Multiple Skleroz (MS), Serebral Palsi, inme (felç) sonrası kalıcı hasarlar gibi hastalıklar, hareket, konuşma, yutma gibi temel fonksiyonlarda kayıplara yol açabilir. Hastanın bağımsız hareket etme, öz bakımını sağlama becerisi bu değerlendirmede kritiktir. Örneğin, inme sonrası vücudun bir tarafında kalıcı felç ve buna bağlı olarak yürüme güçlüğü yaşayan bir birey, bu fonksiyon kaybına göre derecelendirilir.
• Epilepsi: Sık ve kontrol altına alınamayan nöbetler, günlük yaşamı ve iş gücünü olumsuz etkileyebilir. Nöbetlerin sıklığı, şiddeti ve tedaviye yanıtı raporda dikkate alınır.
• Ruh Sağlığı Sorunları: Şizofreni, bipolar bozukluk, ağır depresyon gibi psikiyatrik rahatsızlıklar, kişinin sosyal uyumunu, işlevselliğini ve kendine bakımını zorlaştırdığında engelli raporu için değerlendirilir. Bu durumların hastane yatışı gerektiren veya uzun süreli tedavi gerektiren formları daha fazla dikkate alınır.

1. Görme, İşitme ve Konuşma Kayıpları

Duyusal kayıplar da engelli raporunun önemli bir bölümünü oluşturur.

• Görme Kaybı: En iyi düzeltilmiş görme keskinliğinin belirli bir seviyenin altında olması (örneğin, her iki gözde de toplam görme alanı kaybının belirli bir yüzdeyi aşması) veya görme alanının daralması gibi durumlar rapor verilmesine yol açar. Körlük veya ağır görme bozukluğu bu kategoriye girer.
• İşitme Kaybı: İşitme kaybının derecesi ve konuşmayı anlama yeteneğindeki kayıp oranları dikkate alınır. İleri derecede veya tam işitme kaybı durumlarında engelli raporu verilir.
• Konuşma ve Ses Bozuklukları: Ses tellerindeki kalıcı hasar, nörolojik nedenlerle oluşan konuşma bozuklukları (dizartri, afazi gibi) veya dudak-damak yarığı gibi yapısal bozukluklar, kişinin iletişim kurma becerisini ciddi şekilde etkilerse raporda değerlendirilir.

Pratik İpuçları ve Öneriler

Engelli raporu süreciyle ilgili deneyimlerimden yola çıkarak birkaç önemli noktayı paylaşmak isterim:

• Belgelerinizi Eksiksiz Toplayın: Başvuracağınız hastanenin ilgili biriminden istenen belgeleri (kimlik fotokopisi, dilekçe, mevcut sağlık raporları, laboratuvar sonuçları vb.) eksiksiz hazırlayın.
• Doğru Hastaneyi Seçin: Rapor alacağınız hastanenin, sizin hastalığınızla ilgili uzmanlık alanlarının güçlü olduğu bir yer olması süreci kolaylaştırabilir. Devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri veya eğitim araştırma hastaneleri genellikle bu konuda daha yetkin kurumlardır.
• Doktorunuzla Konuşun: Doktorunuz, hastalığınızın rapor verilmesi için uygun olup olmadığını en iyi bilen kişidir. Süreci ve beklentilerinizi onunla açıkça konuşun. Doktorunuzun raporuna yazacağı bilgiler, sağlık kurulu tarafından yapılacak değerlendirmede en önemli dayanak olacaktır.
• Kurul Gününü İyi Değerlendirin: Sağlık kurulu günü, tüm hekimlerin sizi değerlendireceği gündür. O güne kadar gerekli tüm tetkiklerinizi yaptırmış ve sonuçlarını yanınıza almış olun.
• Sabırlı Olun: Bu süreç bazen uzun sürebilir. Gerekli tetkikler, uzman görüşleri ve nihai karar süreci zaman alabilir. Sabırlı olmak ve süreci takip etmek önemlidir.

Unutmayın ki engelli raporu, yaşadığınız sağlık sorunlarının bir belgesi ve yaşam kalitenizi artırmak, haklarınızı kullanmak için önemli bir araçtır.