Şark Meselesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasıyla birlikte Avrupa devletlerinin Osmanlı toprakları üzerindeki nüfuz mücadelesini ifade eden karmaşık bir kavramdır. Bu uzun soluklu sürecin başlangıcı olarak kabul edilen olay ise oldukça önemlidir ve tarihsel arka planını anlamak açısından kritik bir rol oynar.
Küçük Kaynarca Antlaşması: Şark Meselesi'nin Fitili
Şark Meselesi'nin başlangıcı olarak kabul edilen olay, 1774 yılında imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması'dır. Bu antlaşma, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nı sona erdirmiş ve Osmanlı İmparatorluğu için oldukça ağır şartlar içermiştir. Özellikle Kırım'ın bağımsızlığını kazanması ve Rusya'nın Osmanlı Ortodoksları üzerindeki "koruyucu" rolü üstlenmesi, Osmanlı'nın iç işlerine müdahale kapısını aralamıştır.
Antlaşmanın Şark Meselesi'ne Etkileri
Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflığını açıkça ortaya koyması ve Rusya'ya büyük avantajlar sağlaması nedeniyle Şark Meselesi'nin fitilini ateşlemiştir. Bu antlaşma ile birlikte Avrupa devletleri, Osmanlı toprakları üzerindeki emellerini daha açık bir şekilde ortaya koymaya başlamış ve bu durum, Osmanlı İmparatorluğu'nun geleceği için ciddi bir tehdit oluşturmuştur. Antlaşma, aynı zamanda diğer Avrupa devletlerine de Osmanlı üzerinde nüfuz kurma konusunda cesaret vermiştir.
Sonuç
Özetle, Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasının ve Avrupa devletlerinin Osmanlı topraklarına yönelik ilgisinin belirginleştiği bir dönüm noktasıdır. Bu antlaşma ile başlayan süreç, Şark Meselesi olarak adlandırılan ve Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışına kadar devam eden karmaşık bir dönemi başlatmıştır. Bu nedenle, Küçük Kaynarca Antlaşması, Şark Meselesi'nin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.