🗞️ Manisa Haber

Direnç renk kodları nasıl hesaplanır?

15 Haziran 2025 Manisa Haber

Direnç Renk Kodları: Sahada İşini Bilene Özel Rehber

Elektronik devrelerin temel taşlarından dirençlerin üzerindeki o renkli halkaları anlamak, aslında hiç de büyülü bir şey değil. Deneyimlerime göre, bu renkler senin için bir nevi şifreli mesaj taşıyor. Bu mesajı çözmek için de birkaç temel bilgiye ihtiyacın var.

Öncelikle, dirençlerin değerini belirleyen bu renk kodlarının evrensel bir standart olduğunu bilmelisin. Yani nerede olursan ol, aynı renk aynı değeri ifade edecek. Bu işin en güzel yanı, bir kere öğrendin mi, bir daha unutmayacaksın.

Renk Kodlarının Anlamı: Halka Halka Değer

Dirençlerde genellikle 4 veya 5 renk bandı bulunur. Bu bantlar, sırasıyla direncin değerini (ohm cinsinden), toleransını (yanlış olma payı) ve bazen de sıcaklık katsayısını belirtir.

4 Bantlı Dirençler: En Yaygın Kullanım

Dört bantlı dirençler en sık karşılaştığın türdür. Renklerin anlamı şöyledir:

  • İlk Bant: İlk önemli rakamı gösterir.
  • İkinci Bant: İkinci önemli rakamı gösterir.
  • Üçüncü Bant (Çarpan): İlk iki rakamın yanına kaç tane sıfır ekleyeceğini veya neyle çarpılacağını belirtir.
  • Dördüncü Bant (Tolerans): Direncin gerçek değerinin, hesaplanan değerden ne kadar sapabileceğini gösterir.

Gelelim renklere:

  • Siyah: 0
  • Kahverengi: 1
  • Kırmızı: 2
  • Turuncu: 3
  • Sarı: 4
  • Yeşil: 5
  • Mavi: 6
  • Mor: 7
  • Gri: 8
  • Beyaz: 9
  • Altın: Çarpan 0.1 veya Tolerans ±%5
  • Gümüş: Çarpan 0.01 veya Tolerans ±%10
  • Renksiz: Tolerans ±%20 (genellikle 4 bantlı olmayanlarda olur)

Örnek: Diyelim ki bir direncin üzerinde KAHVERENGİ, SİYAH, KIRMIZI, ALTIN renkleri var.

  • Kahverengi = 1
  • Siyah = 0
  • Kırmızı (çarpan) = 2 tane sıfır (veya x100)
  • Altın (tolerans) = ±%5

Bu durumda direncin değeri 10 x 100 Ohm = 1000 Ohm veya 1 kOhm'dur. Tolerans ±%5 olduğu için, gerçek değeri 950 Ohm ile 1050 Ohm arasında herhangi bir yerde olabilir.

5 Bantlı Dirençler: Daha Hassas Değerler

Beş bantlı dirençler, daha hassas değerler gerektiğinde kullanılır. Üç bant değer, bir bant çarpan ve son bant toleranstır.

  • İlk Bant: İlk önemli rakam.
  • İkinci Bant: İkinci önemli rakam.
  • Üçüncü Bant: Üçüncü önemli rakam.
  • Dördüncü Bant (Çarpan): Değeri belirleyen çarpan.
  • Beşinci Bant (Tolerans): Sapma payı.

Örnek:KAHVERENGİ, SİYAH, SİYAH, KAHVERENGİ, KAHVERENGİ renklerine sahip bir direnç düşünelim.

  • Kahverengi = 1
  • Siyah = 0
  • Siyah = 0
  • Kahverengi (çarpan) = 1 tane sıfır (veya x10)
  • Kahverengi (tolerans) = ±%1

Bu direncin değeri 100 x 10 Ohm = 1000 Ohm veya 1 kOhm'dur. Toleransı ise ±%1'dir. Bu tür dirençler, daha hassas devrelerde, örneğin hassas ölçüm devrelerinde sıkça kullanılır.

Pratik İpuçları ve Yanlışlardan Kaçınma

Renklere bakarken birkaç şeye dikkat etmelisin:

  • Bantların Aralığı: Genellikle çarpan bandı (
    1. veya
    2. bant) diğer bantlardan biraz daha aralıklı veya daha kalın olabilir. Bu, okunacak ilk bandı bulmana yardımcı olur.
  • Renklerin Karışması: Özellikle kahverengi, kırmızı ve turuncu renkleri birbirine benzeyebilir. İyi bir ışık altında ve belki de bir büyüteç yardımıyla bakmak işini kolaylaştırır.
  • Tolerans Bandını Tanıma: Altın ve gümüş renkleri genellikle tolerans bantlarıdır ve diğer renklerden daha belirgin olurlar.
  • Yedek Parça Kiti: Deneyimlerime göre, küçük bir elektronik parça kiti edinip içine farklı değerlerde dirençler koymak, her zaman elinin altında doğru parçanın bulunmasını sağlar. Bir projeye başlarken bu büyük kolaylık.

Unutma, bu renk kodları senin için birer yol gösterici. Zamanla bu kodları ezberleyeceksin ama başlangıçta bu rehber sana yardımcı olacaktır. Bol pratikle bu işin ustası olacağına eminim.