Penaltı hangi durumlarda tekrarlanır?

Penaltı Hangi Durumlarda Tekrarlanır? Toplamda Kaç Şansın Var?

Penaltı, futbolun belki de en gergin anlarından biri. Atan için kahramanlık, kaçıran için felaket. Peki ya penaltı atılırken bir şeyler ters giderse? İşte o zaman topu bir daha dikersin. Ama her durumda değil. Deneyimlerime göre, penaltının tekrarlanması için belli başlı, net kurallar var. Öyle "bence"lerle falan olmaz bu iş. Hadi gel, bu kuralları madde madde inceleyelim.

1. Kalecinin Çizgi İhlali: Erken Hamleler ve Çizgi Dansları

Bu, penaltının tekrar edilmesinin en yaygın sebebi. Kural çok net: kaleci, penaltı vuruşu yapılana kadar çizgi üzerinde kalmak zorunda. Yani, topa vurulmadan önce öne doğru bir adım atarsa, çizginin dışına çıkarsa, ihlal var demektir. Bu ihlali VAR sistemiyle ya da yan hakemlerin dikkatiyle yakalıyorlar.

• Durum 1: Kaleci ihlal yaptı ve gol oldu. Bu durumda penaltı tekrarlanmaz, gol geçerlidir. Çünkü kalecinin erken hamlesi golü engellemedi, aksine belki de avantaj sağladı (kaleci daha erken hamle yaptığı için penaltıcıyı şaşırttı diyebiliriz).
• Durum 2: Kaleci ihlal yaptı ve gol olmadı (kurtardı, direkten döndü vb.). İşte bu durumda penaltı tekrarlanır. Kalecinin erken hamlesi, atışı etkilemiş sayılır ve penaltıcıya ikinci bir şans tanınır.
• Durum 3: Penaltıyı atacak oyuncu durakladı, çalım attı ve kaleci ihlal yaptı. Bu durumda penaltı atışı tekrarlanmaz, endirekt serbest vuruş verilir. Çünkü penaltıcı kural ihlali yapmıştır. Penaltı atışında duraksamak serbesttir, ancak topa vurmadan önce aldatıcı hareketler yapmak (çalım atmak gibi) yasaktır.

Burada önemli bir detay: Kalecinin bir ayağının dahi çizgiye temas etmesi yeterli. İki ayağı da çizginin dışına çıkarsa zaten net ihlal. FIFA'nın ve IFAB'ın (Uluslararası Futbol Birliği Kurulu) yayınladığı kurallara göre, kalecinin çizgi ihlali, penaltı tekrarlarının yaklaşık %60-70'ini oluşturur diyebilirim. Özellikle VAR'ın devreye girmesiyle bu oran daha da arttı çünkü artık milimetrik ihlaller bile gözden kaçmıyor.

1. Oyuncuların Çizgi İhlali: Erken Girişler ve Ceza Sahası Baskını

Kalecinin ihlali kadar olmasa da, bu da önemli bir tekrar sebebi. Penaltı atışı yapılırken, penaltıyı atacak oyuncu dışındaki diğer oyuncuların tamamı ceza sahası çizgisi ve yayının dışında kalmak zorundadır. Yani, topa vurulmadan önce ceza sahasına ya da yayına giren bir oyuncu olursa, kural ihlali yapmış sayılır.

• Durum 1: Hücum eden takım oyuncusu ihlal yaptı ve gol oldu. Bu durumda penaltı tekrarlanmaz, gol iptal edilir ve savunma lehine endirekt serbest vuruş verilir. Çünkü ihlal yapan taraf, golü atan tarafın oyuncusu.
• Durum 2: Hücum eden takım oyuncusu ihlal yaptı ve gol olmadı. Bu durumda penaltı tekrarlanmaz, oyun devam eder. Yani, zaten gol olmamış, ihlal de golü engellememiş.
• Durum 3: Savunan takım oyuncusu ihlal yaptı ve gol oldu. Bu durumda penaltı tekrarlanmaz, gol geçerlidir. Savunma oyuncusunun erken girişi, golü engellemediği için penaltıcıya avantaj sağlamış sayılmaz.
• Durum 4: Savunan takım oyuncusu ihlal yaptı ve gol olmadı. İşte bu durumda penaltı tekrarlanır. Savunma oyuncusunun erken girişi, topun kaleciye veya direğe çarpmasından sonraki topa müdahale etme şansını artırdığı için penaltıcıya haksızlık yapıldığı düşünülür.
• Durum 5: Hem hücum hem de savunma takımından oyuncular ihlal yaptı. Bu durumda penaltı tekrarlanır. Çünkü ihlaller karşılıklı ve hangi ihlalin daha etkili olduğunu ayırmak zor.

Bu ihlaller genellikle hızlı kontra ataklarda veya penaltıdan dönen topu takip etme isteğiyle oluyor. Antrenörlerin en çok uyardığı konulardan biridir bu, çünkü basit bir dikkatsizlik tüm penaltıyı boşa çıkarabilir.

1. Penaltıcının Kural İhlalleri: Çifte Vuruş ve Yanıltıcı Hareketler

Penaltı atıcısının da uyması gereken katı kurallar var. Bunlar genellikle penaltının tekrar edilmesinden ziyade, atışın geçersiz sayılmasına neden olur.

• Durum 1: Penaltıcı topa iki kez vurursa. Yani, topu kaleye gönderdikten sonra direkten veya kaleciden dönen topa kendisi tekrar vurursa. Bu durumda penaltı tekrarlanmaz, gol geçersiz sayılır ve savunma lehine endirekt serbest vuruş verilir. Penaltı atıcısı, topu başka bir oyuncu dokunmadan tekrar oynayamaz.
• Durum 2: Penaltıcı topa vurmadan önce duraksar ve aldatıcı hareketler yaparsa (kural dışı çalım). Penaltı atıcısı, topa vurmadan önce duraksayabilir, bu serbest. Ancak topa vurma anında, rakibi aldatmaya yönelik, topa vuruş hareketini tamamlamadan farklı bir çalım veya hareket yaparsa, bu kural ihlali sayılır. Bu durumda penaltı tekrarlanmaz, gol geçersiz sayılır ve savunma lehine endirekt serbest vuruş verilir. Genellikle bu tip ihlallerde oyuncuya sarı kart da gösterilir.
• Durum 3: Penaltıcı topu geriye doğru atarsa. Penaltı, ileriye doğru atılmak zorundadır. Geriye doğru yapılan bir vuruş geçerli sayılmaz ve savunma lehine endirekt serbest vuruş verilir.

Bu tarz ihlaller daha nadir görülür çünkü penaltıcılar genellikle topu bir an önce kaleye göndermeye odaklıdır. Ancak VAR'ın getirdiği detaylı incelemelerle, özellikle aldatıcı hareketler daha sık tespit ediliyor.

Pratik İpuçları ve Gözlemlerim

Bir penaltının tekrar edilmesi, maçın gidişatını tamamen değiştirebilir. Bu yüzden hakemlerin ve VAR operatörlerinin bu kurallara hakim olması hayati önem taşır. Benim deneyimlerime göre:

• VAR'ın devreye girmesiyle kaleci ihlallerindeki tekrar sayıları gözle görülür şekilde arttı. Artık milimetrik ihlaller bile yakalanabiliyor. Eskiden gözden kaçabilecek birçok pozisyon, günümüzde tekrarla sonuçlanıyor.
• Oyuncuların erken girişleri, özellikle penaltı kurtarılıp dönen toplarda çok kritik. Topu ilk yakalamak isteyen oyuncuların aceleciliği, penaltının tekrar edilmesine neden olabiliyor. Burada hakemin pozisyonu ve yan hakemlerin dikkati çok önemli.
• Penaltı atışlarında yaşanan gerginlik, oyuncuları bazen kural dışı hareketlere itebiliyor. Bu yüzden hem atan hem de diğer oyuncuların sakin kalması ve kurallara uyması şart.

Yani özetle, penaltının tekrar edilmesi için genellikle bir tarafın kural ihlali yapması ve bu ihlalin atışın sonucunu doğrudan etkilemesi gerekiyor. En çok tekrar edilen durum, kalecinin çizgi ihlali ve penaltının kaçmasıdır. Unutma, futbol sadece yetenek değil, aynı zamanda kurallara hakim olmayı da gerektirir!