Hangi hastalar ötv'siz araç alabilir?
ÖTV'siz Araç Alımı: Kimler Yararlanabilir?
ÖTV'siz araç alımı konusu, özellikle engelli vatandaşlarımız için büyük bir önem taşıyor. Bu konuda kafa karışıklığı yaşayan çok fazla insan var, bu yüzden deneyimlerime göre net bilgiler vermek istiyorum. Unutma, buradaki amaç seni doğru bilgilendirmek.
Engellilik Oranı ve Türü: İlk ve En Önemli Kriter
ÖTV'siz araç alımının temelinde yatan en önemli kriter, kişinin %90 ve üzeri engelli olmasıdır. Bu oran, sağlık kurulu raporunda net olarak belirtilir. Ancak tek başına bu oran yetmez. Engelliliğin türü de önemli. Zihinsel, ortopedik, görme, işitme, konuşma veya süreğen hastalıklar gibi engel gruplarından birine sahip olman gerekiyor. Yani, sadece yaşlılığa bağlı güçsüzlük gibi durumlar genellikle bu kapsama girmez. Engellilik raporunda hangi engel grubuna dahil olduğun da açıkça yazmalıdır.
Pratik İpucu: Sağlık kurulu raporunu alırken, doktoruna hangi engellilik oranına sahip olduğunu ve bu oranın ÖTV'siz araç alımı için uygun olup olmadığını sormaktan çekinme. Hatta ilgili mevzuatı göstererek teyit alabilirsin.
Sak/H) ve Süreğen Hastalıklar: Özel Durumlar
%90 ve üzeri engellilik durumu olmasa bile, bazı özel durumlarda ÖTV'den muafiyet söz konusu olabilir. Bunlardan biri de Sak/H) ibaresiyle belirtilen, hayatı başkasına nazaran daha tehlikeli olan kişilerdir. Yani, yaşamını tek başına sürdüremeyecek derecede engelli olanlar bu kapsama girebilir. Ayrıca, bazı süreğen hastalıklar nedeniyle (örneğin diyaliz hastaları, kanser hastaları gibi) hayatını başkasına bağımlı olarak sürdüren kişiler de belirli koşullar altında ÖTV'siz araç alımından yararlanabilir. Bu durumların raporunda açıkça belirtilmesi gerekir.
Örnek: Ciddi bir trafik kazası sonucu iki kolunu da kullanamayan ve tekerlekli sandalye bağımlı olan bir kişi, %90 ve üzeri engelli sayılır ve bu hakkı kullanabilir. Aynı şekilde, ileri evre böbrek yetmezliği nedeniyle sürekli diyalize giren ve bu süreci tek başına yönetemeyen bir hasta da uygun koşulları taşıyabilir.
Araç Bedeli Sınırı ve Motor Gücü: Dikkat Edilmesi Gerekenler
ÖTV'siz araç alımında önemli bir nokta da araç bedeli sınırıdır. Güncel olarak (bu bilgi zamanla değişebilir, mutlaka güncel rakamları kontrol etmen gerekir) belirlenen bir üst limit var. Bu limitin üzerindeki araçlar ÖTV'den muaf olamaz. Örneğin, 2023 yılı itibarıyla bu limit 450.500 TL civarındaydı. Bu rakamın güncel halini Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) internet sitesinden veya bir ÖTV'siz araç danışmanından öğrenebilirsin.
Ayrıca, araçların silindir hacmi de sınırlandırılmıştır. Genellikle 1600 cm³ altındaki araçlar bu kapsamdadır. Daha yüksek motor hacmine sahip araçlar ÖTV'den muaf olamaz. Bu, hem yakıt tüketimi hem de aracın genel maliyeti açısından dikkate alınması gereken bir detay.
Pratik İpucu: Araç alım süreciyle ilgilenen yetkili bayiler veya bu konuda uzmanlaşmış danışmanlık firmaları, güncel limitler ve uygun araç modelleri hakkında sana en doğru bilgiyi verecektir. Karar vermeden önce farklı seçenekleri karşılaştırmayı unutma.
Aracın Kullanımı ve Devir Süresi: Bilmen Gerekenler
ÖTV'siz alınan araçlar belirli bir süre boyunca (genellikle 5 yıl) başkasına devredilemez. Eğer bu süre dolmadan aracı satmak istersen, aracın ÖTV'siz alımından doğan vergi borcunu ödemen gerekir. Bu, aracın devir işlemi sırasında ödenir. Bu kural, aracın sadece engelli bireyin kendi kullanımı için alındığını garanti altına almak amacıyla konulmuştur.
Aracın fiili kullanıcısı sen olmalısın. Yani, raporunda belirtilen engel durumun nedeniyle aracın özel tertibatlı olması gerekiyorsa, bu tertibatın senin engel durumuna uygun olarak yapılmış olması ve aracın senin tarafından kullanılması beklenir. Eğer araç başkası tarafından kullanılacaksa, bu kişinin senin vasin olması veya seni düzenli olarak araçla taşıması gibi özel durumlar söz konusu olabilir. Bu detayları ilgili kurumlardan teyit etmen önemlidir.
Öneri: Aracını sattığında ödenecek vergi miktarını önceden öğrenmek için bir mali müşavir ile görüşebilirsin. Bu, satış öncesi finansal planlamana yardımcı olacaktır. Ayrıca, aracına yapılacak özel tertibatlar hakkında bilgi alırken de mutlaka bu 5 yıllık devir kuralını ve olası vergi yükümlülüklerini sorgula.