Ön lisanstan lisansa yatay geçiş var mı?
Ön Lisans'tan Lisans'a Yatay Geçiş: Bilmen Gereken Her Şey
Evet, ön lisanstan lisansa yatay geçiş mümkün ve bu, kariyer hedeflerini daha üst seviyeye taşımak isteyen pek çok öğrenci için harika bir fırsat. Deneyimlerime göre, bu süreçte en kritik nokta doğru bilgiye ulaşmak ve süreci iyi planlamak.
- Kimler Yatay Geçiş Yapabilir?
Yatay geçiş için genel şartlar Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından belirlenir. Ancak üniversitelerin kendi yönetmeliklerinde ek şartlar ve farklı kontenjanlar olabileceğini unutmamalısın. Genellikle karşılanması gereken temel koşullar şunlardır:
* Genel Not Ortalaması (GNO): En az 3.00 GNO'ya sahip olman gerekiyor. Bu, ön lisans programındaki tüm derslerinden aldığın notların ortalamasıdır. Bazı bölümler veya üniversiteler, özellikle rekabetçi olanlar, daha yüksek bir GNO talep edebilir. Örneğin, popüler mühendislik veya sağlık bölümlerinde bu ortalama 3.20 veya 3.50 gibi daha yüksek seviyelere çıkabilir.
* Ön Lisans Programı Tamamlama Durumu: Yatay geçiş başvuruları, genellikle ön lisans programının ilk yılı tamamlandıktan sonra yapılır. Yani, birinci sınıfı bitirmiş olman gerekiyor. Bazı üniversiteler, ikinci yılın sonunda da başvurulara izin verebilir, ancak bu daha az yaygındır.
* Kontenjanlar: Her üniversite ve bölümün belirlediği yatay geçiş kontenjanları vardır. Bu kontenjanlar, her yıl YÖK tarafından açıklanan merkezi kontenjanlardan bağımsız olarak üniversitelerin kendi belirlediği sayılardır. Örneğin, bir üniversitenin Bilgisayar Mühendisliği bölümüne her yıl sadece 3-5 kişilik yatay geçiş kontenjanı açılabilir. Bu sayılar, geçiş yapmak istediğin bölümün büyüklüğüne, doluluk oranına ve üniversitenin politikalarına göre değişir.
* Dikey Geçiş Sınavı (DGS) ile Karşılaştırma: Yatay geçiş, DGS'den farklıdır. DGS, ön lisans mezunlarının lisans programlarına geçişini sağlayan merkezi bir sınavdır. Yatay geçiş ise öğrencinin kayıtlı olduğu lisans programı içinde, farklı bir lisans programına, genellikle aynı veya benzer alanlardaki bölümlere geçiş yapmasını ifade eder.
- Hangi Bölümlere Geçiş Yapabilirsin?
Bu en çok merak edilen konulardan biri. Genel olarak şunlara dikkat etmelisin:
* Müfredat Benzerliği: En önemli kriterlerden biri, geçiş yapmak istediğin lisans programının müfredatı ile mevcut ön lisans programının müfredatı arasındaki benzerliktir. Örneğin, Adalet Meslek Yüksekokulu mezunu bir öğrencinin Hukuk Fakültesi'ne yatay geçiş yapma şansı, bilgisayar programcılığı mezununun elektrik-elektronik mühendisliğine geçiş yapma şansına göre daha yüksek olabilir.
* ÖSYM Kılavuzları: Hangi ön lisans programlarından mezun olanların hangi lisans programlarına yatay geçiş yapabileceği genellikle ÖSYM tarafından yayımlanan DGS kılavuzlarında veya üniversitelerin kendi yatay geçiş yönergelerinde belirtilir. Bu kılavuzları dikkatlice incelemek sana yol gösterecektir. Örneğin, Tıbbi Laboratuvar Teknikleri mezunu bir öğrenci, Biyoloji veya Tıbbi Biyoloji gibi bölümlere geçiş yapabilirken, bir yazılım geliştirme mezununun bu bölümlere geçişi genellikle mümkün olmaz.
* Üniversite Yönetmelikleri: Her üniversitenin kendi yatay geçiş yönetmeliği vardır. Bu yönetmelikler, hangi bölümlerden mezun olanların hangi lisans programlarına geçiş yapabileceğini detaylıca açıklar. Örneğin, Ankara Üniversitesi'nin bir bölümüne geçiş için kabul ettiği ön lisans programları ile İstanbul Üniversitesi'nin aynı bölümü için kabul ettiği ön lisans programları farklılık gösterebilir.
- Başvuru Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bu süreçte aceleci davranmamak ve her adımı dikkatlice takip etmek çok önemli:
* Takvim: Yatay geçiş başvuruları genellikle akademik yılın belirli dönemlerinde, genellikle yaz döneminde (Temmuz-Ağustos) veya kış döneminde (Ocak) yapılır. Üniversitelerin web sitelerindeki akademik takvimleri ve duyuruları düzenli olarak kontrol etmelisin. Başvuru tarihleri kaçıran bir daha hak kazanamayabilir.
* Gerekli Belgeler: Başvurular için genellikle istenen belgeler şunlardır:
* Öğrenci belgesi
* Transkript (not dökümü)
* Yatay geçiş başvuru formu (üniversite tarafından sağlanır)
* Nüfus cüzdanı fotokopisi
* Sabıka kaydı (bazı üniversiteler isteyebilir)
* Yabancı dil yeterlilik belgesi (eğer geçiş yapacağın programda zorunluysa)
* Başvuru Yöntemi: Başvurular genellikle online olarak üniversitenin ilgili birimine (Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı veya ilgili fakülte/enstitü sekreterliği) yapılır. Bazı üniversiteler şahsen başvuruyu da kabul edebilir.
* Değerlendirme Kriterleri: Başvuruların değerlendirilmesinde GNO en önemli kriterdir. Ancak bazı üniversiteler, geçiş yapmak istediğin lisans programıyla ilgili ön lisans derslerinde aldığın notları da dikkate alabilir. Nadiren de olsa, bazı bölümler mülakat veya ek sınav da yapabilir. Örneğin, bir sanat tarihi bölümüne geçiş yapmak isteyen bir öğrenci, görsel sanatlar derslerinden aldığı notlarla veya bir portfolyo ile değerlendirilebilir.
* Pratik İpucu: Geçiş yapmak istediğin üniversitenin web sitesini ve yatay geçiş yönetmeliğini birkaç kez oku. Hatta, ilgili fakülte veya bölüm sekreterliğini arayarak aklına takılanları sormaktan çekinme. Onların tecrübeleri sana çok değerli bilgiler sunabilir.
Yatay geçiş, doğru planlama ve azimle ulaşabileceğin bir hedef. Bu süreçte kendine güven, araştırma yapmaktan vazgeçme ve gerekli adımları titizlikle at. Başarılar dilerim!