Editörlü kitap nasıl kaynak gösterilir?

Editörlü Kitaplarda Kaynak Gösterme: Neden Önemli ve Nasıl Yapılır?

Editörlü bir kitap, yani birden fazla yazarın katkıda bulunduğu ve bir editör tarafından derlenip düzenlendiği bir eser, kaynak gösterme konusunda kendine özgü kurallara sahip. Özellikle akademik çalışmalarda veya bilgiyi doğru aktarma hassasiyeti gerektiren metinlerde, editörlü kitaplara doğru atıfta bulunmak metnin güvenilirliğini doğrudan etkiler. Deneyimlerime göre, bu tür kitaplara referans verirken en çok yapılan hata, kitabın tamamına editörleri kaynak göstermek veya tek bir bölüm yazarını tüm kitaba yaymaktır. Oysa asıl mesele, hangi bölümden veya hangi bölüm yazarlarından faydalandığını net bir şekilde belirtmektir.

Bölüm Yazarına Odaklanmanın Önemi

Editörlü bir kitapta, her bölüm farklı bir yazar tarafından kaleme alınmış olabilir. Bu durumda, sen bir bölümden alıntı yaptığında veya o bölümdeki fikirden yararlandığında, kaynak olarak o bölümün yazarını göstermelisin. Kitabın editörü, aslında o eserin derleyicisi ve yapılandırıcısıdır; içeriğin sahibi ise o bölümleri yazan kişilerdir. Örneğin, Ahmet Yılmaz'ın editörlüğünü yaptığı "Türk Romanında Güncel Eğilimler" adlı bir kitapta, Ayşe Demir'in "Postmodern Anlatı Teknikleri" başlıklı bölümünden bir alıntı yaptıysan, kaynağı şu şekilde göstermen gerekir:

• Demir, Ayşe. "Postmodern Anlatı Teknikleri." Türk Romanında Güncel Eğilimler, derleyen Ahmet Yılmaz, Kitap Yayınları, 2022, ss. 45-60.

Bu örnekte göreceğin gibi, önce bölüm yazarı (Demir, Ayşe), sonra bölüm başlığı ("Postmodern Anlatı Teknikleri"), ardından kitabın tamamının adı (Türk Romanında Güncel Eğilimler), editörün adı (derleyen Ahmet Yılmaz) ve son olarak yayınevi ile yayın yılı ve sayfa numaraları verilir. Bu format, hangi bilginin kimden geldiğini netleştirir.

Farklı Kaynak Gösterme Stilleri ve Neden Farklılık Gösterirler?

Kaynak göstermenin tek bir "doğru" yolu olmadığını bilmek önemli. Farklı disiplinler, farklı yayınlar ve hatta farklı üniversiteler kendi içinde belirli stil kılavuzları benimsemişlerdir. En yaygın olanlardan bazıları MLA (Modern Language Association), APA (American Psychological Association) ve Chicago stilidir. Hangi stili kullanacağın, genellikle sana ödev veren hocanın veya yayın yapacağın yerin belirlediği kurallara bağlıdır. Örneğin:

• MLA Stili: Genellikle edebiyat ve beşeri bilimlerde kullanılır. Bölüm yazarına odaklanır ve editörü belirtir.
• APA Stili: Sosyal bilimlerde yaygındır. Kitabın tamamını bir bütün olarak ele alabilir ama eğer belirli bir bölümden alıntı yapılıyorsa, bölüm yazarı ve başlığı yine önemlidir. Kitap adı italik yazılır.
• Chicago Stili: Tarih, sanat tarihi ve diğer bazı beşeri bilimlerde tercih edilir. Hem dipnot hem de bibliyografik kayıt şeklinde iki farklı kullanım sunar. Dipnotlar daha detaylı olabilir.

Hangi stili kullanırsan kullan, tutarlılık esastır. Bir çalışmada tek bir stilin kurallarına uymak, metninin profesyonel ve güvenilir görünmesini sağlar. Eğer emin değilsen, en güncel kılavuzlara başvurmak veya hocana danışmak en sağlıklısı olacaktır.

Editörlü Kitaplarda Karşılaşılan Yaygın Hatalar ve Çözümleri

Deneyimlerime göre, editörlü kitaplarda en sık rastlanan hata, kitabın editörünü sanki kitabın tek yazarıymış gibi göstermektir. Bu durumda, bir editörün birçok farklı yazardan derlediği bir esere atıfta bulunurken, sadece editörün adını vermek, aslında faydalandığın spesifik bilgiyi veren yazarı göz ardı etmek anlamına gelir. Başka bir hata ise, editörlü kitabın adını kaynakçada belirtirken, bölüm başlığını ve bölüm yazarını unutmaktır. Bu da okuyucunun hangi spesifik bilgiyi kimden aldığını anlamasını zorlaştırır.

Bu hatalardan kaçınmak için şu pratik ipuçlarını aklında tutabilirsin:

• Her Zaman Bölüm Yazarını Bul: Kitabın içindekiler kısmına bakarak, faydalandığın bölümün tam olarak kim tarafından yazıldığını tespit et.
• Kitabın Kendisine Değil, Bölüme Odaklan: Eğer kitaptaki bir argümanı veya bilgiyi kullanıyorsan, bu bilginin hangi bölüme ait olduğunu ve kimin tarafından sunulduğunu belirle.
• Stil Kılavuzunu Dikkatle İncele: Seçtiğin stilin (MLA, APA, Chicago vb.) editörlü kitaplar için özel olarak belirttiği kuralları öğren. Birçok üniversitenin kütüphane web sitelerinde bu kılavuzların özetleri veya örnekleri bulunur.
• Örnekleri Karşılaştır: İnternette veya kütüphanede benzer türde çalışmaların kaynakça bölümlerini inceleyerek, editörlü kitaplara nasıl atıfta bulunulduğuna dair fikir edinebilirsin.

Unutma, doğru kaynak göstermek sadece akademik bir zorunluluk değil, aynı zamanda bilgiye saygı duymanın ve emeğe değer vermenin de bir göstergesidir. Bu şekilde, hem kendi çalışmanın güvenilirliğini artırırsın hem de okuyucunun daha derinlemesine bilgiye ulaşmasını sağlarsın.