Ön fizibilite ne demek?
Ön Fizibilite: Fikrini Gerçeğe Dönüştürmeden Önce Yapılması Gerekenler
Bir iş fikrin var ve bunu hayata geçirmek istiyorsun. Harika! Ama dur bakalım, hemen o atılımı yapmadan önce biraz "ne olup bittiğini" anlamak lazım. İşte tam burada ön fizibilite devreye giriyor. Kısaca, fikrinin ne kadar tutarlı, uygulanabilir ve karlı olabileceğini anlamak için yaptığın ilk, yüzeysel ama kritik analiz diyebiliriz.
Ön fizibilite, temel olarak “Bu iş tutar mı?” sorusunun ilk ve en önemli cevabını aramak. Bir nevi, evlenmeden önce tanışıp, birbirinizin temel özelliklerini öğrenmek gibi. İlişkinin nereye gidebileceğini, ne tür zorluklar çıkarabileceğini ve potansiyel mutluluklarını anlamaya çalışırsın. Ön fizibilite de senin iş fikrin için aynısını yapar.
- Pazar Potansiyeli ve Müşteri Analizi
Bir fikrin ne kadar iyi olursa olsun, eğer kimse onu satın almak istemiyorsa, boşuna kürek çekmiş olursun. Ön fizibilitede ilk bakacağın yer burası.
* Kim bu?: Hedef kitlen kim? Yaşları, gelir düzeyleri, ilgi alanları, nerede yaşadıkları gibi demografik bilgileri belirlemelisin. Örneğin, eğer yenilikçi bir teknoloji ürünü düşünüyorsan, üniversite öğrencileri veya genç profesyoneller senin hedef kitlen olabilir.
* Ne istiyorlar?: Mevcut bir sorunlarına çözüm mü sunuyorsun? Belki de daha önce fark edilmemiş bir ihtiyacı mı karşılıyorsun? Müşterilerinin beklentilerini ve bu beklentileri senin fikrinin ne kadar karşılayabileceğini anlamak kritik.
* Ne kadar varlar?: Pazarın büyüklüğü ne kadar? Bu işten para kazanabilecek kaç kişi var? Örneğin, Türkiye'de sağlıklı yaşam trendi yükseliyor. Eğer organik gıda dağıtım hizmeti düşünüyorsan, bu pazarın ne kadar büyüdüğünü ve potansiyel müşteri sayısını araştırman gerekir. Belki de sadece belirli bir şehirde odaklanmak daha mantıklı olabilir.
* Rakipler kim?: Benzer işleri yapan başka firmalar var mı? Varsa, onların güçlü ve zayıf yönleri neler? Onlar ne kadar fiyatla satıyor? Senin farkın ne olacak? Örneğin, bir kahve dükkanı açmayı düşünüyorsan, çevrendeki tüm kahve dükkanlarının menülerini, fiyatlarını, müşteri yoğunluğunu gözlemlemelisin. Belki senin farkın, özel çekirdekler veya farklı bir ambiyans olabilir.
Pratik İpucu: İnternet aramaları, sektör raporları, anketler ve hatta rakip firmaları ziyaret ederek bu bilgileri edinebilirsin. Küçük bir anket bile hedef kitlenin fikrine nasıl tepki verdiğini anlamak için harika bir başlangıç olabilir.- Operasyonel ve Teknik Fizibilite
Fikrin tutsa bile, onu hayata geçirecek kaynaklara ve bilgiye sahip misin? Bu aşamada bunu sorgulamalısın.
* Ne lazım?: Ürünü veya hizmeti üretmek, sunmak için hangi hammaddelere, ekipmanlara, teknolojiye veya insan gücüne ihtiyacın olacak? Örneğin, bir mobil uygulama geliştireceksen, yazılımcılara, tasarımcılara, sunucu maliyetlerine ve pazarlama bütçesine ihtiyacın olacak.
* Nasıl üreteceksin/sunacaksın?: Üretim süreci nasıl olacak? Hizmet verme modeli neyi gerektiriyor? Tedarik zinciri nasıl kurulacak? Diyelim ki el yapımı seramik ürünler satacaksın. Kil, fırın, boya gibi hammaddeleri nereden bulacaksın? Üretim atölyesi kuracak mısın, yoksa evde mi çalışacaksın?
* Yasal zorluklar var mı?: İzinler, ruhsatlar, sertifikalar gerekiyor mu? Vergi mevzuatı hakkında bilgin var mı? Örneğin, bir gıda işletmesi kuruyorsan, hijyen belgeleri, gıda sicil kaydı gibi yasal prosedürleri araştırmalısın.
Pratik İpucu: Bu konuda tecrübeli kişilerden destek almak çok önemli. Eğer teknoloji odaklı bir iş fikrin varsa, yazılım geliştiricilerle, mühendislerle konuş. Üretim yapacaksan, ilgili sektördeki üreticilerle görüş. İhtiyaç duyacağın ana kalemleri ve bunların yaklaşık maliyetlerini çıkarmaya çalış.- Finansal Fizibilite: Paranın Hesabı
Her şeyin en temizi, bu işten ne kadar para kazanabileceğin. Yani finansal durum analizi.
* Başlangıç maliyeti ne kadar?: Kurulum için ne kadar sermayeye ihtiyacın var? (Ekipman, kira, ilk stok, yasal izinler vb.) Örneğin, bir kafe açmak istiyorsan, sadece mobilyalar değil, aynı zamanda kahve makineleri, mutfak ekipmanları, ilk gıda stoğu gibi kalemler için ciddi bir bütçe ayırman gerekecek.
* İşletme giderleri ne olacak?: Aylık veya yıllık olarak ne kadar harcama yapacaksın? (Kira, faturalar, maaşlar, pazarlama, vergiler vb.)
* Gelir tahmini nasıl?: Fikrin ne kadar gelir getirecek? Bunu tahmin ederken satış hacmi ve fiyatlandırma stratejini göz önünde bulundurmalısın. İlk yıl ne kadar satış yapmayı bekliyorsun? Örneğin, bir e-ticaret sitesi üzerinden sattığın ürünlerin adet başına kar marjı ve beklenen satış adediyle toplam gelirini hesaplayabilirsin.
* Ne zaman kara geçeceksin?: Geri ödeme süresi ne kadar olacak? Bu, yatırımını ne kadar sürede geri alabileceğini gösterir.
Pratik İpucu: En azından ilk 6 ay ila 1 yıl boyunca tüm giderlerini karşılayacak bir nakit akışı planı yapmalısın. Bu projeksiyonları yaparken gerçekçi olmaya özen göster. Bir finans danışmanından destek almak, gelecekte yaşayabileceğin finansal sıkıntıları önlemene yardımcı olabilir.Ön fizibilite, “bir taşla iki kuş vurmak” yerine, o taşı atmadan önce hedefi doğru görüp görmediğini anlamaktır. Bu, zamanını, enerjini ve en önemlisi paranı doğru yerlere harcamanı sağlar. Başarılar dilerim!