Adetin uzun sürmesi ve çok gelmesinin sebebi nedir?
Adet Düzeninde Değişiklikler: Uzun Süren ve Fazla Kanama
Adet döngüsünün düzenli işlemesi, genel sağlık durumumuzun da bir göstergesi aslında. Peki, bazen bu düzen bozulduğunda, yani adetimiz beklediğimizden uzun sürdüğünde veya kanama miktarı anormal derecede arttığında ne düşünmeliyiz? Bu durumlar oldukça yaygın ve nedenleri kişiden kişiye değişebilir. Deneyimlerime göre, bu tür değişikliklerin altında yatan birkaç ana sebep var.
- Hormonal Dengesizlikler
Adet döngüsünün düzenlenmesinde en önemli rolü oynayan hormonlar östrojen ve progesteron. Bu hormonların dengesindeki küçük oynamalar bile adet kanamasının süresini ve miktarını etkileyebilir. Özellikle yumurtlama düzensizlikleri, adet döngüsünün farklı zamanlarında beklenmedik kanamalara yol açabilir. Örneğin, polikistik over sendromu (PCOS) gibi durumlar hormonal dengesizliklere neden olarak adetlerin düzensizleşmesine ve bazen de daha uzun sürmesine yol açabilir. Tiroid bezinin az veya çok çalışması da hormonal dengeyi bozarak benzer etkilere sebep olabilir.
Diğer bir önemli faktör ise perimenopoz dönemi. Kadınlar 40'lı yaşlarının sonlarına doğru veya 50'li yaşlarının başlarında menopoza yaklaşırken, yumurtlama sıklığı azalır ve hormon seviyelerinde dalgalanmalar olur. Bu dönemde adetlerin daha sık, daha seyrek, daha uzun süren veya daha kısa süren ve kanamasının az veya çok olduğu durumlar yaşanabilir. Bu, vücudun doğal bir geçiş sürecidir.
- Rahim İçi Durumlar (Anatomik Nedenler)
Kanamanın uzun sürmesi veya fazla olmasının önemli nedenlerinden biri de rahim içinde veya duvarlarında oluşan bazı yapısal değişiklikler. Bunların başında miyomlar gelir. Miyomlar, rahim kaslarından kaynaklanan iyi huylu tümörlerdir. Yerleşimleri ve büyüklükleri kanama miktarını doğrudan etkileyebilir. Rahim duvarına yakın veya içindeki miyomlar, rahimin kasılmasını zorlaştırarak ve rahim iç yüzeyini genişleterek adet kanamasının daha uzun sürmesine ve daha fazla olmasına neden olabilir.
Polipler de benzer bir etkiye sahip. Bunlar rahim iç zarından (endometrium) kaynaklanan küçük et parçalarıdır. Özellikle adet dönemleri arasında lekelenme veya adet sırasında aşırı kanama yapabilirler.
Endometriozis ise rahim iç zarının rahim dışında başka yerlerde de bulunması durumudur. Bu durum, adet dönemlerinde ağrıya ek olarak kanama düzensizliklerine de yol açabilir.
Bir diğer önemli durum ise rahim içi araç (RİA) kullanımı. Bakırlı RİA'lar bazı kadınlarda adet kanamasının miktarını ve süresini artırabilir. Hormonlu RİA'lar ise tam tersine kanamayı azaltma eğilimindedir. Bu nedenle RİA kullanımı sonrası değişiklikleri doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
- Pıhtılaşma Bozuklukları ve Kan Sulandırıcı İlaçlar
Vücudumuzun kanamayı durdurma mekanizması olan pıhtılaşma sistemindeki herhangi bir sorun, adet kanamasının aşırı ve uzun sürmesine neden olabilir. Von Willebrand hastalığı gibi genetik pıhtılaşma bozuklukları, genç kızlarda ilk adet kanamalarının bile yoğun olmasına yol açabilir. Bu tür durumların erken teşhisi, ileride yaşanabilecek daha ciddi sağlık sorunlarını önlemek açısından kritiktir.
Ayrıca, kalp rahatsızlıkları veya başka tıbbi nedenlerle kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar (antikoagülanlar ve antiplateletler), vücudun kanama eğilimini artırır. Bu ilaçları kullanan kişilerde, adet dönemlerinde normalden daha fazla kanama görülmesi olasıdır. Eğer bu tür bir ilaç kullanıyorsanız ve adetlerinizde aşırı kanama fark ederseniz, mutlaka doktorunuza danışarak ilacın dozajı veya alternatifi hakkında bilgi almalısınız. Bazı durumlarda, doktorlar adet döneminde bu ilaçların kesilmesini veya geçici olarak farklı bir tedavi uygulanmasını önerebilir.
Ne Yapmalı? Pratik Öneriler
Eğer adetlerinizin uzun sürdüğünü veya aşırı kanama yaşadığınızı fark ederseniz, ilk ve en önemli adım bir jinekologla görüşmektir. Kendi başınıza teşhis koymaya çalışmak yerine, uzman bir gözle durumunuzun değerlendirilmesi çok daha doğru olacaktır. Doktorunuz, detaylı bir öykü alarak, fiziksel muayene yaparak ve gerekirse kan testleri, ultrason gibi tetkikler isteyerek sorunun kaynağını belirleyecektir.
Bu süreçte kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olacak bazı pratik öneriler de şunlardır:
- Kanamanın Takibi: Kullandığınız ped veya tampon sayısını, her birinin ne kadar dolduğunu not almak, doktorunuzla paylaşacağınız önemli bir bilgidir. Ayrıca, kanama günlerinizi ve süresini bir ajandaya veya telefondaki bir uygulamaya kaydetmek, doktorunuza yardımcı olacaktır.
- Beslenme: Aşırı kanama, kansızlığa (anemi) yol açabilir. Bu nedenle, demir açısından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterin. Kırmızı et, koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı), kuru baklagiller (mercimek, nohut) ve kuru meyveler demir depolarınızı destekleyebilir. C vitamini emilimi artırdığı için bu gıdalarla birlikte portakal, çilek gibi C vitamini içeren meyveler tüketmek faydalıdır.
- Ağrı Yönetimi: Adet sancılarıyla başa çıkmak için doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri kullanabilirsiniz. Ilık duş almak veya sıcak su torbası uygulamak da rahatlama sağlayabilir.
- Stres Yönetimi: Stres, hormonal dengeyi etkileyerek adet döngüsünde değişikliklere neden olabilir. Yoga, meditasyon veya sevdiğiniz aktivitelerle stresten uzak kalmaya çalışmak genel sağlığınız için önemlidir.
Unutmayın, vücudunuz size bir sinyal veriyor olabilir. Bu sinyalleri doğru değerlendirmek ve gerekli adımları atmak, uzun vadede daha sağlıklı bir yaşam sürmenize yardımcı olacaktır.