Fitre kavramı nedir kısaca?

Fitre Nedir?

Fitre, Ramazan Bayramı'ndan önce verilmesi gereken, vacip bir sadaka türüdür. Temelinde, oruç ibadetini yaparken istemeden de olsa yapılan kusurları telafi etmek ve aynı zamanda yoksulların, kimsesizlerin bayram sevincine ortak olmasını sağlamak yatar. Yani sadece bir zorunluluk değil, aynı zamanda bir paylaşım, bir dayanışma biçimidir.

Bu ibadetin temel mantığı çok basit: Zengin, elindekinden bir parça vererek hem ibadetini tamamlar hem de toplumun daha az şanslı üyelerine el uzatır. Deneyimlerime göre, bu hem veren hem de alan için manevi bir rahatlama ve huzur sağlıyor.

Fitrenin Kimler İçin Vacip Olduğu ve Miktarı

Fitre vermek, kişinin kendi temel ihtiyaçları dışında, yani günlük yeme-içme, barınma, giyinme gibi zorunlu harcamalarını karşıladıktan sonra, nisap miktarı mala (altın, para, ticaret malı gibi) sahip olması durumunda vaciptir. Bu nisap miktarı, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından her yıl belirlenir. Bu, zekatın da temelini oluşturan bir miktardır.

Fitre miktarı ise, her yıl Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenen fitre sadakası miktarıdır. Bu miktar, genellikle ülkemizdeki bir kişinin bir günlük yoksul doyurma maliyeti üzerinden hesaplanır. 2023 yılı için bu miktar belirlenmişti ve gelecek yıllarda da güncellenecektir. Örneğin, eğer bir kişinin günlük doyurma maliyeti 100 TL ise, fitre miktarı da kişi başı 100 TL olur. Eğer bir ailede 4 kişi iseniz (anne, baba ve iki çocuk), toplamda 400 TL fitre vermeniz gerekir. Unutma, fitre kişi başınadır.

Kimlere Verilir ve Nasıl Verilir?

Fitrenin verileceği başlıca kişiler şunlardır:

• Yoksullar (Fakirler)
• Miskinler (Gördükleri zaman hallerinden fakir olduğu anlaşılanlar)
• Borçlular
• Yolcular (Memleketinde zengin olsa bile, yolda muhtaç duruma düşenler)

Önemli bir nokta da şudur: Kendi bakmakla yükümlü olduğun kişilere (eş, çocuklar, anne-baba gibi) fitre veremezsin. Ancak, kardeşine, amcana, halana veya başkalarına verebilirsin. Tabii ki, onlarında fitre vermeye ehil olmaları gerekir.

Fitreyi nakit olarak verebileceğin gibi, aynı miktarda yiyecek veya temel ihtiyaç malzemesi olarak da verebilirsin. Örneğin, fitre miktarı 100 TL ise, bunun karşılığı 2 kg pirinç veya 1 kg et gibi düşünebilirsin. Deneyimlerime göre, en pratiği nakit olarak vermek ve onu ihtiyaç sahiplerinin en çok neye ihtiyacı olduğunu biliyorsan o şekilde değerlendirmesini sağlamak.

Fitreyi Ne Zaman Vermeliyiz?

Fitreyi vermenin en uygun zamanı, Ramazan ayının son günleri ve Şaban ayının sonuna kadar olan süredir. Bayram namazından önce verilmesi daha faziletlidir. Yani, bayram sabahı henüz namaza gitmeden önce fitreni vermiş olman tavsiye edilir. Bu, hem oruçlu iken verilen kusurları telafi etme amacına hizmet eder hem de bayram sevincine fakirlerin de ortak olmasını sağlar.

Eğer Ramazan ayı içinde vermek nasip olmadıysa, bayram namazından sonra da verebilirsin, ancak bu durumda "vitir sadakası" olarak adlandırılır ve sevabı biraz daha az olur. Bu yüzden mümkün olduğunca Ramazan ayı içinde veya bayramdan önce vermeye özen göstermelisin.