Ön sözleşme resmî şekle tâbi midir?

Günümüzde özellikle gayrimenkul alım satımı gibi büyük meblağlı işlemlerde sıklıkla karşılaşılan bir kavram olan ön sözleşme, taraflar arasındaki anlaşmanın resmileşmeden önceki adımıdır. Peki, bu ön sözleşme gerçekten resmi bir şekle tabi midir? Bu sorunun cevabı, yapılacak işlemin niteliğine ve tarafların iradesine göre değişiklik gösterebilir.

Ön Sözleşme Nedir?

Ön sözleşme, tarafların gelecekte belirli bir sözleşmeyi yapma konusunda anlaştıkları bir sözleşmedir. Başka bir deyişle, taraflar asıl sözleşmeyi yapmadan önce, belirli şartlar altında o sözleşmeyi yapacaklarına dair birbirlerine söz verirler. Bu, özellikle karmaşık ve uzun süren müzakereler gerektiren durumlarda tarafların haklarını güvence altına almak için sıkça başvurulan bir yöntemdir. Örneğin, bir arsa satışı öncesinde alıcı ve satıcı, satış bedeli, ödeme koşulları gibi temel hususlarda anlaşarak bir ön sözleşme imzalayabilirler.

Resmi Şekil Şartı ve İstisnaları

Türk Borçlar Kanunu'na göre, asıl sözleşmenin geçerliliği resmi şekle bağlı ise, ön sözleşme de aynı şekilde resmi şekilde yapılmalıdır. Yani, örneğin bir gayrimenkul satış sözleşmesi resmi şekilde yapılmak zorundadır; dolayısıyla bu satışa ilişkin bir ön sözleşme de noterde düzenlenmelidir. Ancak, bu kuralın bazı istisnaları da bulunmaktadır. Eğer ön sözleşme sadece tarafların gelecekteki sözleşmeyi yapma yükümlülüğünü içeriyorsa ve asıl sözleşmenin temel unsurlarına ilişkin detayları barındırmıyorsa, resmi şekil şartı aranmayabilir.

Ön Sözleşmenin Hukuki Sonuçları

Geçerli bir şekilde yapılan ön sözleşme, taraflara belirli yükümlülükler yükler. Bu yükümlülüklerin en önemlisi, tarafların asıl sözleşmeyi yapma yükümlülüğüdür. Eğer taraflardan biri asıl sözleşmeyi yapmaktan kaçınırsa, diğer taraf mahkemeye başvurarak bu yükümlülüğün yerine getirilmesini talep edebilir. Mahkeme, haklı bulduğu takdirde, kaçınan tarafın yerine geçerek sözleşmeyi kurabilir. Ayrıca, sözleşmeyi yapmaktan kaçınan taraf, diğer tarafın bu nedenle uğradığı zararları da tazmin etmekle yükümlü olabilir.

Özetle, ön sözleşmenin resmi şekle tabi olup olmadığı, asıl sözleşmenin şekil şartına ve ön sözleşmenin içeriğine bağlıdır. Bu nedenle, ön sözleşme yapmadan önce bir hukuk uzmanına danışmak, olası riskleri en aza indirmek açısından önemlidir. Unutmayın, hukuki konularda profesyonel destek almak, ileride yaşanabilecek sorunların önüne geçmenin en etkili yoludur.