Yağlı Boyayı inceltmek için ne kullanılır?

Yağlı Boyayı İneltmek İçin Neler Kullanılır?

Yağlı boya ile çalışırken fırça darbelerini yumuşatmak, rengi daha şeffaf hale getirmek ya da boyanın kuruma süresini ayarlamak istediğinde inceltici kullanmak şart. Ama neyi, ne zaman kullanacaksın, işte orası önemli. Deneyimlerime göre, bu işin sırrı birkaç temel malzemenin doğru kullanımı.

1. Terebentin ve Türevleri (Solvent Bazlı İnelticiler)

Yağlı boya dünyasının temel taşlarından biri terebentindir. Doğal çam ağaçlarından elde edilen bu kokulu sıvı, boyanın yağını çözerek onu daha akışkan hale getirir. En bilineni ise sentetik terebentindir (mineral spirits, white spirit). Sentetik olanı daha az kokar ve daha stabildir.

• Ne İşe Yarar? Boyayı inceltir, fırça darbelerini yumuşatır, temizlikte kullanılır.
• Ne Zaman Kullanılır? İlk katlarda, boyayı daha akışkan hale getirmek istediğinde. Özellikle "alla prima" (tek oturuşta bitirme) tekniğinde hızlı inceltme için idealdir.
• Ne Kadar Kullanılır? Bu tamamen senin istediğin kıvama bağlı. Ama unutma, boyanın kendi yapısını bozmamak için aşırıya kaçmamak lazım. Genellikle boyanın %10-30'u kadar eklenir.
• Dikkat Edilmesi Gerekenler: Kokusu yoğun olabilir, bu yüzden iyi havalandırılan bir ortamda çalışmalısın. Ayrıca cilde temasından kaçın.
• Temizlik: Fırçalarını temizlemek için de harikadır. Kullanımdan sonra iyice sıktığın fırçaları bir kaba koyduğun terebentinde çalkalayıp, ardından sabunlu suyla yıkarsan tertemiz olur.

1. Yağlar (Medium'lar)

İneltmenin bir diğer yolu da boyanın kendi bazına uygun yağları kullanmak. Bu yağlar, boyanın kuruma süresini uzatabilir, parlaklık katabilir ve daha şeffaf, cam gibi katmanlar oluşturmana yardımcı olabilir. En sık karşılaştıkların şunlar:

• Keten Yağı (Linseed Oil): En popüler incelticilerden biri. Kendi içinde de ham, ağartılmış (bleached) ve polimerize (stand oil) gibi çeşitleri var.
  • Ham Keten Yağı: Biraz daha yavaş kurur, sararma eğilimi olabilir.
  • Ağartılmış Keten Yağı: Daha açık renkli, daha hızlı kurur.
  • Stand Oil (Polimerize Keten Yağı): Daha viskoz, daha parlak ve daha sararmayan bir yapıya sahiptir. Daha esnek bir film tabakası oluşturur.
• Haşhaş Yağı (Poppy Oil): Keten yağına göre daha geç kurur ve daha az sararır. Bu yüzden açık renkli boyalarda tercih edilebilir.
• Ceviz Yağı (Walnut Oil): Keten yağına benzer özellikler gösterir ama biraz daha hızlı kurur ve daha az sararır.

Bu yağları tek başına kullanabilir ya da kendi "medium" karışımlarını hazırlayabilirsin. Örneğin, terebentin ile keten yağını %50-%50 oranında karıştırarak daha kontrollü bir inceltme sağlayabilirsin. Deneyimlerime göre, bu karışım hem akışkanlığı iyi ayarlar hem de boyanın kuruma süresini çok fazla uzatmaz.

• Ne İşe Yarar? Boyayı inceltir, esneklik kazandırır, parlaklık ve şeffaflık verir, kuruma süresini ayarlar.
• Ne Zaman Kullanılır? Katmanlı çalışmalarda, daha akıcı ama yine de boyanın kendi yapısını korumasını istediğin durumlarda. Renklerin birbirine daha yumuşak geçiş yapmasını sağlar.
• Ne Kadar Kullanılır? Yine dediğim gibi, istediğin sonuca göre değişir. Başlangıç olarak boya ile %10 oranında başlayıp, deneye deneye kendi ideal oranını bulabilirsin.
• Dikkat Edilmesi Gerekenler: Yağları aşırı kullanmak boyanın kurumasını çok geciktirebilir veya yüzeyde yapışkan bir tabaka bırakabilir. Boya katmanlarının "yağdan zengine" (lean to fat) kuralına uygun ilerlemesi önemlidir. Yani ilk katmanlar daha az yağlı (daha çok solventli), sonraki katmanlar ise daha yağlı olmalı ki çatlamalar olmasın.

1. Hazır Medium'lar

Piyasada her türlü ihtiyaca yönelik hazır medium'lar da bulunuyor. Bunlar genellikle yukarıda bahsettiğim malzemelerin özel karışımlarıdır ve üretici tarafından dengelenmiştir.

• Geleneksel Medium'lar: Genellikle keten yağı ve terebentin karışımlarıdır. Farklı oranlarda satışa sunulurlar.
• Geliştirilmiş Medium'lar: Kuruma süresini hızlandıran (alkyd medium'lar gibi), matlaştıran veya parlaklık veren özel formüllerdir.

Bu hazır medium'lar işini kolaylaştırır. Eğer kendi karışımlarını yapmakla uğraşmak istemiyorsan, ihtiyacına uygun bir markanın medium'unu seçebilirsin. Örneğin, hızlı kuruma isteniyorsa alkyd bazlı medium'lar çok işe yarar. Eğer daha şeffaf, ince katmanlar yapmak istiyorsan, "glazing medium" gibi ürünler düşünebilirsin.

Unutma, hangi incelticiyi kullanırsan kullan, daima küçük miktarlarla başla ve yavaş yavaş ekle. Senin tuvalinde ve senin fırçalarında en iyi sonucu hangisinin verdiğini deneyimleyerek bulacaksın.