Kar ve zarar nedir maliyet üzerinden hesaplanır?

Kar ve Zarar Maliyet Üzerinden Nasıl Hesaplanır?

Merhaba! İşletmelerde veya kişisel projelerde kar ve zararın maliyet üzerinden nasıl hesaplandığını merak ediyorsan, doğru yerdesin. Bu işin temelini anlamak, yaptığın işin gerçekten karlı olup olmadığını anlamanın anahtarı. Boş laflara gerek yok, direkt konuya girelim.

En basit haliyle, bir ürün veya hizmetin maliyetini belirleyip, ondan elde ettiğin geliri karşılaştırdığında kar veya zararı görürsün. Ama bu sadece buzdağının görünen kısmı.

1. Maliyetleri Doğru Belirlemek: Her Şeyin Bir Bedeli Var

Kar zarar hesabı yapmanın ilk ve en kritik adımı, yaptığın işin tüm maliyetlerini eksiksiz ve doğru bir şekilde belirlemek. Burada iki ana kategori var:

• Doğrudan Maliyetler (Değişken Maliyetler): Bunlar, ürettiğin her bir birimle doğrudan değişen maliyetlerdir. Örneğin, bir masa üretiyorsan, o masanın yapımında kullanılan ahşap, vidalar, vernik gibi malzemelerin maliyeti doğrudan üretimle ilişkilidir. Bir yazılım geliştiriyorsan, kullandığın özel bir lisansın maliyeti buna girebilir.
• Dolaylı Maliyetler (Sabit Maliyetler): Bunlar ise üretim seviyesinden bağımsız olarak, belirli bir dönemde katlanmak zorunda olduğun maliyetlerdir. Bir iş yeri kirası, maaşlar (üretimle doğrudan ilişkili olmayan personel için), elektrik, su faturaları, muhasebe ücretleri gibi giderler bu kategoriye girer.

Örnek: Diyelim ki el yapımı sabun üretiyorsun. Bir parti sabun için 50 TL'lik ham madde (zవిత, yağlar, esanslar) kullandın. Bu doğrudan maliyet. Eğer atölyenin aylık kirası 1000 TL ise, elektrik faturası 200 TL ise, bunlar dolaylı maliyetler. Eğer bir ayda 100 adet sabun yaparsan, dolaylı maliyetlerin her bir sabuna ortalama 12 TL (1200 TL / 100 sabun) olarak dağıtılması gerekir. Toplam maliyetin 50 TL + 12 TL = 62 TL olur bir parti için.

Pratik İpucu: Tüm faturalarını, fişlerini sakla. Bir gider takip uygulaması kullanmak işini çok kolaylaştırır. En ufak masrafı bile not almak, maliyetlerini gerçekçi bir şekilde görmeni sağlar.

1. Gelirleri Hesaplamak: Ne Kadar Kazandın?

Bu daha basit görünüyor, değil mi? sattığın her ürün veya hizmetten elde ettiğin toplam para. Ancak burada da dikkat edilmesi gereken noktalar var.

• Brüt Gelir: Tüm satışlardan elde ettiğin toplam tutardır.
• Satış İadeleri ve İndirimler: Müşterilere yaptığın indirimler veya iadeler, geliri azaltan unsurlardır. Bunları brüt gelirden düşmelisin.

Örnek: Yine sabun örneğine dönelim. Bir parti sabunu tanesi 20 TL'den 100 adet sattığını varsayalım. Brüt gelir 2000 TL olur. Eğer 5 müşterine toplamda 50 TL indirim yaptıysan veya 2 parti sabunu iade aldıysan, gelirin bundan düşer.

Pratik İpucu: Gelirini takip ederken, her satışın kaynağını (hangi platformdan, hangi müşteri grubundan geldiğini) bilmek, pazarlama stratejilerini geliştirmene yardımcı olur.

1. Kar (veya Zarar) Hesabı: Sonuçları Görmek

İşte en can alıcı nokta. Kar veya zarar, gelirin maliyetten ne kadar fazla veya az olduğunu gösterir.

• Brüt Kar: Gelirlerinizden doğrudan maliyetlerinizi (yani sattığınız malın maliyeti - SMM) çıkardığınızda elde ettiğiniz tutardır.
• Net Kar: Brüt kardan tüm diğer giderlerinizi (dolaylı maliyetler, vergiler, faizler vb.) çıkardığınızda elde ettiğiniz tutardır. İşletmelerde genellikle net kar önemlidir.

Formül:

Kar/Zarar = Toplam Gelir - Toplam Maliyet

Eğer sonuç pozitifse bu kara, negatifse zarara işaret eder.

Örnek: Sabun örneğimize devam edelim. Bir parti sabunun toplam maliyeti (ham madde + dolaylı maliyetin payı) 62 TL olsun. Eğer bu sabunu 100 TL'ye satarsan, parti başı karın 38 TL olur. Eğer aynı parti sabunu 50 TL'ye satarsan, parti başı 12 TL zarar edersin.

Pratik İpucu: Kar marjını hesaplamak da faydalıdır. Kar marjı = (Kar / Gelir)

1. Bu, satışlarının ne kadarının kar olduğunu gösterir. Örneğin, 38 TL kar eden bir parti sabun için kar marjın (38 TL / 100 TL) 100 = %38 olur.

1. Maliyetlerin Karlılığa Etkisi: Nerede Kısabilirsin?

Deneyimlerime göre, birçok kişi kar zararı hesapladıktan sonra işin bittiğini sanıyor. Oysa asıl iş buradan başlıyor. Maliyetlerini anlamak, nerede tasarruf edebileceğini veya fiyatlandırmanı nasıl ayarlaman gerektiğini gösterir.

• Tedarik Zinciri Optimizasyonu: Ham madde tedarikçilerinle daha iyi anlaşmalar yapmak, toplu alımlarda indirimler yakalamak doğrudan maliyetlerini düşürebilir.
• Verimlilik Artışı: Üretim süreçlerini daha verimli hale getirmek, gereksiz zaman ve kaynak kaybını önlemek, dolaylı maliyetlerin payını azaltır.
• Fiyatlandırma Stratejisi: Maliyetlerini doğru bildiğinde, ürün veya hizmetlerini ne kadar fiyattan satman gerektiğini daha bilinçli belirleyebilirsin. Sadece maliyetlerini karşılamak değil, aynı zamanda istediğin kar marjını da hedeflemelisin.

Örnek: Eğer sabun yapımında kullandığın yağın fiyatı arttıysa, bu doğrudan maliyetini yükseltir. Bu durumda, ya sabun fiyatını artırmalı ya da daha uygun fiyatlı bir tedarikçi bulmalı ya da başka bir yağ alternatifi araştırmalısın. Eğer atölyenin elektrik tüketimi fazlaysa, yalıtım iyileştirmeleri veya daha az enerji tüketen ekipmanlar yatırımının geri dönüşünü sağlayabilir.

Pratik İpucu: Düzenli olarak maliyet analizleri yap. Her ay veya her çeyrekte maliyetlerini gözden geçirerek olası optimizasyon alanlarını belirle. Unutma, maliyetleri kontrol altına almak, karlılığını doğrudan artırır.

Bu hesaplamalar ilk başta karmaşık gelebilir ama mantığı kavradıktan sonra oldukça sistematik bir hale geliyor. Başarılar dilerim!