Long ve short pozisyon nedir?

Long ve Short Pozisyon Nedir?

Finansal piyasalarda işlem yaparken long ve short pozisyonlar, bir varlığın fiyat hareketinden kâr elde etme stratejilerinin temelini oluşturur. Basitçe anlatmak gerekirse, fiyatı yükselecek diye düşündüğünüz bir varlığı alıp, yükseldiğinde satmak long pozisyon almaktır. Tam tersi durumda ise, yani fiyatı düşecek diye öngördüğünüz bir varlığı satıp, düştüğünde geri almak short pozisyon almaktır. Bu iki kavramı daha yakından inceleyelim.

Long Pozisyon: Fiyat Yükselişinden Kazanç

Long pozisyon almak, bir menkul kıymeti, döviz çiftini, emtiasını veya başka bir finansal varlığı satın almak anlamına gelir. Bu işlemi yapan yatırımcı, söz konusu varlığın fiyatının gelecekte artacağını bekler. Fiyat artarsa, yatırımcı varlığı daha yüksek bir fiyattan satarak kâr elde eder. Bu, en temel ve en yaygın işlem türüdür.

Örnek: Diyelim ki 100 TL'den bir hisse senedi aldın. Hedefin bu hissenin fiyatının 120 TL'ye çıkması. Fiyat 120 TL'ye çıktığında hisselerini satarsan, 20 TL'lik bir brüt kâr elde etmiş olursun. Komisyon ve vergiler hariç bu durum böyle işler.

Deneyimlerime göre: Long pozisyonlar, piyasa yükseliş trendindeyken daha kârlı olabilir. Ancak her zaman bir risk taşır. Hisse senedinin fiyatı beklediğinin aksine düşerse, zararına satmak zorunda kalabilirsin.

Pratik İpucu: Eğer bir varlığın temel analizini yaptıysan ve gelecekte değerleneceğine inanıyorsan, bu varlık üzerinde long pozisyon açmayı düşünebilirsin. Teknik analizde ise, bir yükseliş trendinin başlangıcında veya bir destek seviyesinden dönüş beklediğinde long pozisyon girişleri değerlendirilebilir.

Short Pozisyon: Fiyat Düşüşünden Kazanç

Short pozisyon almak (açığa satış), bir varlığı henüz sahip değilken satmak anlamına gelir. Bu, aslında ödünç aldığın bir varlığı satıp, daha sonra fiyatı düştüğünde aynı varlığı daha ucuz fiyattan geri alıp ödünç veren kişiye iade etme işlemidir. Aradaki fiyat farkı senin kârın olur.

Örnek: Diyelim ki bir hisse senedi 50 TL'den işlem görüyor ve sen bu hissenin fiyatının 40 TL'ye düşeceğini düşünüyorsun. Aracın aracılığıyla bu hisseyi 50 TL'den açığa satarsın. Eğer fiyat 40 TL'ye düşerse, hisseyi 40 TL'den geri alır ve aracına iade edersin. Bu işlemden brüt 10 TL kâr elde etmiş olursun.

Deneyimlerime göre: Short pozisyonlar, piyasa düşüş trendindeyken veya bir şirketin olumsuz haberleri çıktığında cazip hale gelebilir. Ancak short pozisyonların riski, long pozisyonlara göre daha yüksektir. Çünkü bir varlığın fiyatı teorik olarak sınırsız yükselebilirken, düşüşü en fazla sıfıra kadar olabilir. Bu da, fiyat yükselirse zararının potansiyel olarak sınırsız olabileceği anlamına gelir.

Pratik İpucu: Short pozisyon açmadan önce, açığa satışın mümkün olup olmadığını, komisyon oranlarını ve olası faiz maliyetlerini kontrol etmelisin. Ayrıca, fiyat yükselirse zararını sınırlamak için mutlaka stop-loss emri kullanmalısın.

Long ve Short Pozisyonlarda Risk Yönetimi

Her iki pozisyon türünde de risk yönetimi hayati önem taşır. Beklentilerin tersi yönde bir hareket olursa zararlarını minimize etmek için şu yöntemleri kullanabilirsin:

• Stop-Loss Emri: Belirli bir fiyat seviyesine ulaşıldığında pozisyonunu otomatik olarak kapatan bir emirdir. Bu, maksimum zararını belirlemene yardımcı olur. Örneğin, 100 TL'den aldığın hisse için 95 TL'ye stop-loss koyarsan, fiyat 95 TL'ye düştüğünde hisselerin otomatik olarak satılır ve maksimum zararını 5 TL ile sınırlarsın.
• Take-Profit Emri: Belirli bir kâr seviyesine ulaşıldığında pozisyonunu otomatik olarak kapatan bir emirdir. Bu, elde ettiğin kârı garantilemeni sağlar. 120 TL'ye çıktığında satmak istediğin hisse için 115 TL'ye take-profit koyarsan, fiyat 115 TL'ye ulaştığında hisselerin otomatik olarak satılır.
• Pozisyon Büyüklüğü: Bir işlemde ne kadar sermaye kullanacağını dikkatlice belirlemelisin. Sermayenin küçük bir yüzdesini riske atmak, olumsuz bir durumda tüm paranı kaybetme riskini azaltır. Deneyimlerime göre, bir işlemde toplam sermayenin %1-2'sinden fazlasını riske atmamak genel kabul gören bir prensiptir.

Temel Analiz ve Teknik Analiz Farkı

Long veya short pozisyon açma kararı verirken, piyasadaki varlıklar hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Bu bilgiler iki ana kaynaktan gelir:

• Temel Analiz: Bir şirketin finansal sağlığını, yönetimini, sektördeki konumunu ve genel ekonomik koşulları inceleyerek bir varlığın içsel değerini belirlemeye çalışır. Eğer bir şirketin temel analizi olumluysa, hisse fiyatının uzun vadede yükseleceğini düşünerek long pozisyon açabilirsin.
• Teknik Analiz: Fiyat grafiklerini, işlem hacimlerini ve diğer istatistiksel göstergeleri kullanarak gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmeye çalışır. Bir yükseliş trendinin başladığını gösteren bir grafik formasyonu gördüğünde long pozisyon, bir düşüş trendinin başladığını gösteren bir formasyon gördüğünde ise short pozisyon düşünebilirsin.

Her iki analiz yöntemi de birbirini tamamlayabilir. Deneyimlerime göre, sadece tek bir analize bağlı kalmak yerine her ikisinden de yararlanmak daha sağlam kararlar almanızı sağlar.