🗞️ Manisa Haber

Alacak devir hızı nasıl hesaplanır?

15 Haziran 2025 Manisa Haber

Alacak Devir Hızı: Paranın İşletmedeki Hızlı Seyri

Alacak devir hızı, işletmenin müşterilerinden olan alacaklarını ne kadar sürede nakde çevirdiğini gösteren kritik bir finansal metriktir. Yani, senin sattığın mal veya hizmetin karşılığında müşteriden tahsilat yapma hızını ölçer. Bu, nakit akışını yönetmek ve işletmenin sağlığını anlamak için olmazsa olmazdır.

Alacak Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?

Hesaplaması oldukça basittir. Temel formül şu şekildedir:

Alacak Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Ticari Alacaklar

Burada "Net Satışlar", tüm satışlardan iadeler ve iskontolar çıkarıldıktan sonra kalan tutardır. "Ortalama Ticari Alacaklar" ise genellikle bir dönem başındaki alacaklar ile bir dönem sonundaki alacakların toplamının ikiye bölünmesiyle bulunur. Diyelim ki bir yılın başında 100.000 TL alacağın vardı, yıl sonunda ise 150.000 TL alacağın var. Ortalama ticari alacakların (100.000 + 150.000) / 2 = 125.000 TL olur. Eğer o yılki net satışların 1.000.000 TL ise, alacak devir hızın 1.000.000 / 125.000 = 8 olur. Bu, senin ticari alacaklarını yılda ortalama 8 kez devrettiğin anlamına gelir.

Daha sık raporlanan "Ortalama Tahsil Süresi" ise bunun tam tersidir:

Ortalama Tahsil Süresi = (Ortalama Ticari Alacaklar / Net Satışlar) * Dönemdeki Gün Sayısı

Yukarıdaki örnekle devam edersek, ortalama tahsil süresi (125.000 / 1.000.000) * 365 gün = 45.6 gün çıkar. Yani, müşterilerine verdiğin kredi vadesini ortalama 46 günde nakde çeviriyorsun demektir.

Neden Önemli ve Ne Anlama Geliyor?

Deneyimlerime göre, yüksek alacak devir hızı genellikle iyidir. Bu, müşterilerinin ödemelerini hızlı yaptığını ve senin de nakit akışının güçlü olduğunu gösterir. Düşük bir alacak devir hızı ise tahsilat süreçlerinde sorunlar olduğunu, müşterilerin geç ödeme yaptığını veya tahsil edilemeyen alacakların biriktiğini işaret edebilir. Bu durum, işletmenin nakit sıkıntısı çekmesine ve operasyonel faaliyetlerinin aksamasına neden olabilir. Örneğin, tahsil süren 46 günden 90 güne çıktığında, aynı satış hacmini korumak için daha fazla işletme sermayesine ihtiyaç duyarsın.

Alacak Devir Hızını İyileştirmek İçin Neler Yapabilirsin?

İşletmenin sağlığı için bu metrikleri takip etmek ve iyileştirmek çok önemlidir. İşte sana birkaç pratik öneri:

  • Kredi Politikalarını Gözden Geçir: Yeni müşterilere kredi verirken daha dikkatli ol. Kredi notlarını kontrol et, referans iste. Mevcut müşterilerin ödeme geçmişlerini izle. Gerekirse kredi limitlerini yeniden değerlendir.
  • Fatura Süreçlerini Hızlandır: Faturaları zamanında ve doğru bir şekilde düzenleyerek müşterilerin ödeme yapmasını kolaylaştır. Elektronik faturalama sistemleri bu süreci çok hızlandırabilir.
  • Hatırlatmalar ve Takip Sistemi Kur: Vade yaklaştıkça müşterilere nazik hatırlatmalar gönder. Geciken ödemeler için standart bir takip süreci oluştur. Telefon, e-posta veya SMS gibi farklı kanalları kullanabilirsin.
  • Erken Ödeme İndirimleri Sun: Müşterileri vade tarihinden önce ödeme yapmaya teşvik etmek için küçük indirimler sunabilirsin. Örneğin, %2 erken ödeme indirimi gibi. Bu, hem nakit akışını hızlandırır hem de alacakların tahsil edilememe riskini azaltır.
  • Cezai Faiz Uygula: Geciken ödemeler için belirli bir faiz oranı uygulamak, müşterileri zamanında ödeme yapmaya teşvik edebilir. Bu politikayı net bir şekilde sözleşmelerde belirtmek önemlidir.

Bu adımları takip ederek alacak devir hızını olumlu yönde etkileyebilir ve işletmenin finansal sağlığını güçlendirebilirsin. Bu sadece bir rakam değil, işletmenin nakit akışının ne kadar sağlıklı olduğunun bir göstergesidir.