Stok ne demek Muhasebe?

Stok Ne Demek Muhasebe?

Muhasebede "stok", bir işletmenin satmak amacıyla elinde bulundurduğu her türlü mal, hammadde, yarı mamul ve mamul ürünleri ifade eder. Yani, senin bir üretim veya ticaret şirketinde neyi satmaya hazırladığın, neyi işlediğin veya neyi henüz bitirmemiş olduğun her şey stoka girer. Bu, bir pastanenin unundan, şekerine, hamur işlerinden çıkan hazır pastalarına kadar her şeyi kapsar.

Deneyimlerime göre, stok yönetimi sadece bir depoya mal yığmak değil. Bu, nakit akışını doğrudan etkileyen, kârlılığı belirleyen ve operasyonel verimliliği sağlayan en kritik alanlardan biri.

Neden Stok Takibi Bu Kadar Önemli?

Stok takibinin temel amacı, doğru zamanda, doğru miktarda stoğa sahip olmanı sağlamak. Fazla stok, para bağlamak demek. Diyelim ki 100.000 TL'lik ürünü stokta tuttun ve bu ürün 6 ay boyunca satılmadı. O 100.000 TL'nin bankada olsaydı, en azından faiz getirisiyle sana para kazandırırdı. Üstelik, depolama maliyetleri, sigorta, çalınma veya bozulma riski de cabası. Bu durum, işletmenin nakit akışını daraltır ve borçlanma ihtiyacını artırabilir.

Diğer yandan, yetersiz stok ise fırsat kaybı demek. Müşteri bir ürün istediğinde elinde yoksa, o satışı kaybedersin. Hem de sadece o ürünü değil, o müşteriyi de rakiplerine kaptırma ihtimalin artar. Örneğin, bir e-ticaret sitesinde çok talep gören bir ürünün stokta kalmadığını düşün. Müşteri senin yerine hızlı bir rakibinden alır ve bir daha sana dönmeyebilir. Bu da gelir kaybı ve marka imajı için ciddi bir darbedir.

Stok Türleri ve Nasıl Değerlendirilir?

Muhasebede stokları birkaç ana kategoriye ayırırız:

• Hammadde Stokları: Üretimde kullanılacak temel malzemeler. Örneğin, bir mobilya üreticisinin ahşabı, vidaları, boyaları.
• Yarı Mamul Stokları: Üretim sürecinin bir aşamasını geçmiş ama henüz son haline gelmemiş ürünler. Montajı tamamlanmış ama paketlenmemiş bir sandalye gibi.
• Mamul Stokları: Satışa hazır, tamamlanmış ürünler. Raflarda bekleyen kolilerce ürün gibi.
• Ticari Mallar: Üretmeden aldığın ve doğrudan sattığın ürünler. Bir marketteki hazır gıdalar veya bir teknoloji mağazasındaki telefonlar.

Bu stokları muhasebede değerlendirirken kullandığımız yöntemler var. En yaygınları:

• Fiili Maliyet Yöntemi: Stoğu ne kadara mal ettiysen o fiyattan kaydedersin. En doğru sonuçları verir ama her ürünün maliyetini tek tek izlemek zahmetli olabilir.
• FIFO (İlk Giren İlk Çıkar): En eski stoğun ilk satıldığını varsayarsın. Bu, özellikle çabuk bozulan veya modası geçen ürünlerde mantıklıdır.
• LIFO (Son Giren İlk Çıkar): En yeni stoğun ilk satıldığını varsayarsın. Türkiye'de pek tercih edilmez ama bazı durumlarda vergi avantajı sağlayabilir.
• Ağırlıklı Ortalama Maliyet: Stoğun maliyetini, miktarlarını göz önünde bulundurarak ortalama bir değerle hesaplarsın. Genellikle uygulanan ve pratik bir yöntemdir.

Deneyimlerime göre, işletmenin yapısına ve sattığı ürünlerin türüne en uygun yöntemi seçmek çok önemli. Örneğin, elektronik mağazasıysan ve fiyatlar sürekli değişiyorsa, ağırlıklı ortalama maliyet veya fiili maliyet daha mantıklı olabilir. Gıda sektörü içinse FIFO daha uygun olacaktır.

Stok Maliyetlerini Azaltma ve Verimliliği Artırma Yolları

Stok maliyetlerini düşürmek ve verimliliği artırmak için şu noktalara dikkat edebilirsin:

• Talep Tahmini Yapmak: Satış geçmişine, sezonluk trendlere ve pazar analizlerine bakarak ne kadar stok ihtiyacın olacağını daha doğru tahmin etmeye çalış. Bu, fazla stoktan kaçınmanın en iyi yolu.
• Tedarikçilerle İyi İlişkiler Kurmak: Güvenilir ve esnek tedarikçilerle çalışmak, siparişlerini zamanında alman ve stok seviyelerini daha düşük tutman anlamına gelir. Belki de haftada bir yerine her gün az az sipariş verebilirsin.
• Stok Yönetim Yazılımları Kullanmak: Modern stok takip programları, stok seviyelerini anlık olarak gösterir, otomatik sipariş oluşturur ve raporlama yapar. Bu, insan hatasını azaltır ve zamandan tasarruf ettirir.
• Düzenli Stok Sayımı Yapmak: Fiziksel sayımla sistemdeki stok miktarını karşılaştırarak olası kayıpları, hatalı girişleri veya çalınmaları tespit edebilirsin. Örneğin, yılda bir yerine çeyrek bazında sayım yapmak daha sağlıklı sonuçlar verir.
• ABC Analizi Uygulamak: Stoklarını değerlerine göre gruplandır. "A" grubu yüksek değerli ve az sayıda ürünü, "B" grubu orta değerli ve orta sayıda ürünü, "C" grubu ise düşük değerli ama çok sayıda ürünü temsil eder. "A" grubu ürünlere daha sıkı takip ve kontrol uygulayarak verimliliği artırırsın.

Unutma, stok yönetimi bir süreçtir. Sürekli iyileştirme ve adaptasyon gerektirir. Doğru takip ve analiz ile hem maliyetlerini düşürür hem de müşterilerine daha iyi hizmet verirsin.