🗞️ Manisa Haber

Faaliyet kodu ne?

15 Haziran 2025 Manisa Haber

Faaliyet Kodu Nedir ve Neden Önemlidir?

Faaliyet kodu, bir şirketin veya bireyin yaptığı işin niteliğini belirten standart bir sınıflandırmadır. Genellikle vergi daireleri, SGK, ticaret odaları gibi resmi kurumlarda kayıt ve takip amacıyla kullanılır. En yaygın kullanılanı ise Türkiye'deki Türkiye Meslek Sınıflaması (NACE Rev. 2) kodlarıdır.

Deneyimlerime göre, birçok girişimci veya firma sahibi faaliyet kodunu rastgele veya eksik bilgiyle belirleyebiliyor. Bu durum, ileride ciddi sorunlara yol açabiliyor. Örneğin, yanlış kod bildirmek:

  • Vergi denetimlerinde cezalara neden olabilir.
  • SGK prim oranlarını etkileyebilir.
  • İşyeri açma ruhsatı veya belirli izinler için engel teşkil edebilir.
  • KOSGEB gibi devlet desteklerinden yararlanmanızı engelleyebilir.

Her bir kodun arkasında belirli bir ekonomik faaliyet grubu yatar. Örneğin, "Gıda maddeleri toptan ticareti" (NACE kodu: 46.3) ile "Restoran ve seyyar yemek hizmeti faaliyetleri" (NACE kodu: 56.10) birbirinden tamamen farklıdır ve bu ayrım, ilgili yasal düzenlemeler açısından kritiktir.

Doğru Faaliyet Kodunu Belirleme Süreci

Doğru faaliyet kodunu belirlemek için öncelikle işinizin ana faaliyet konusunu net bir şekilde tanımlamanız gerekir. Birden fazla faaliyet alanınız varsa, en çok ciro getiren veya işinizin temelini oluşturan faaliyetin kodunu seçmelisiniz.

Örneklerle açıklayalım:

  • Sadece online satış yapan bir e-ticaret sitesiyseniz, genellikle "İnternet üzerinden perakende ticaret" (NACE kodu: 47.91) kapsamına girersiniz.
  • Hem online hem de fiziksel mağazası olan bir mobilya satıcısıysanız, fiziksel mağazanın faaliyet kodu (örneğin, "Mobilya perakende ticareti" - NACE kodu: 47.59) öncelikli olabilir veya iki ayrı kod da bildirilmesi gerekebilir. Bu durumu muhasebecinizle görüşmeniz en doğrusudur.
  • Yazılım geliştirip aynı zamanda danışmanlık hizmeti veriyorsanız, iki farklı kod söz konusu olabilir. Eğer yazılım satışı birincil gelir kaynağınız ise "Bilgisayar programlama faaliyetleri" (NACE kodu: 62.01), danışmanlık hizmeti ön plandaysa "Bilgi teknolojileri ve bilgisayar danışmanlık faaliyetleri" (NACE kodu: 62.02) gibi kodlar devreye girer.

Pratik İpucu: En güncel ve doğru bilgi için TÜİK'in (Türkiye İstatistik Kurumu) web sitesindeki NACE Rev. 2 sınıflandırmasına göz atabilirsiniz. Ayrıca, muhasebeciniz bu konuda size en doğru yönlendirmeyi yapacaktır. Kendi başınıza karar vermeden önce mutlaka bir uzmana danışın.

Faaliyet Kodu Güncellemesi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

İşinizin kapsamı zamanla değişebilir. Yeni ürünler, yeni hizmetler veya iş modelinde yapılan değişiklikler, mevcut faaliyet kodunuzun geçerliliğini yitirmesine neden olabilir. Bu durumda faaliyet kodunuzu güncellemeniz gerekir.

Deneyimlerime göre, birçok işletme bu güncellemeyi atlıyor ve eski kodlarla faaliyetlerini sürdürüyor. Bu da yine vergi veya denetim süreçlerinde sorunlara yol açabilir. Özellikle aşağıdaki durumlarda faaliyet kodunuzu gözden geçirmelisiniz:

  • Yeni bir iş koluna giriyorsanız (örneğin, bir gıda toptancısının lokanta açması).
  • Faaliyetlerinizin çoğunluğu farklı bir ekonomik faaliyete kaymışsa.
  • Şirket ana sözleşmesinde iş tanımıyla fiili durumunuz arasında belirgin farklar oluşmuşsa.

Öneri: Yılda en az bir kere, tercihen finansal yılın sonunda, faaliyet kodunuzun güncel durumunu gözden geçirin. Bu, olası hukuki ve mali sorunları önlemenin en etkili yollarından biridir.

Faaliyet Kodunun Finansal ve Hukuki Yansımaları

Faaliyet kodunuz sadece bir kayıt numarası değildir; aynı zamanda şirketinize olan finansal ve hukuki yükümlülüklerinizi de doğrudan etkiler. SGK'nın iş kazası ve meslek hastalığı prim oranları, faaliyet kodlarına göre belirlenir. Örneğin, tehlikeli bir işte çalışanların prim oranları, daha az riskli bir işte çalışanlara göre daha yüksek olabilir.

Gerçek Bir Örnek: Bir inşaat firması (örneğin, NACE kodu 41.20 "Binaların inşa edilmesi") ile bir yazılım firmasının (örneğin, NACE kodu 62.01 "Bilgisayar programlama faaliyetleri") SGK işveren prim oranları arasında ciddi farklar olabilir. Bu farklar, uzun vadede işletmenizin maliyetlerini önemli ölçüde etkiler.

Ayrıca, bazı devlet destekleri ve teşvikler de belirli faaliyet kodlarına sahip işletmelere yöneliktir. Eğer faaliyet kodunuz bu desteklerin kriterleriyle uyuşmuyorsa, bu fırsatlardan mahrum kalabilirsiniz. Örneğin, KOSGEB'in bazı destek programları sadece belirli sektörlerdeki veya belirli NACE kodlarındaki işletmelere açıktır.

Unutmayın: Faaliyet kodunuzu doğru ve güncel tutmak, sadece yasal uyumluluk sağlamakla kalmaz, aynı zamanda maliyetlerinizi optimize etmenize ve devlet desteklerinden maksimum düzeyde faydalanmanıza da yardımcı olur.