Pulmoner Hipertansiyon nasıl anlaşılır?

Pulmoner Hipertansiyon Nasıl Anlaşılır?

Pulmoner hipertansiyon (PH) teşhisi, özellikle erken evrelerinde biraz karmaşık olabilir. Çünkü belirtileri, başka yaygın akciğer veya kalp hastalıklarıyla karıştırılabilir. Deneyimlerime göre, bu konuda bilinçli olmak, erken tanı ve doğru tedaviye ulaşmak için en önemli adım.

Nefes Darlığı: Asıl Soru Bu!

PH'ın en belirgin ve genellikle ilk fark edilen belirtisi, nefes darlığıdır. Ancak bu nefes darlığının bazı özellikleri var ki ayırt edici olabilir:

• Başlangıçta genellikle aktiviteyle artar. Merdiven çıkarken, yürürken, hatta konuşurken bile hissedilebilir.
• Zamanla dinlenme halinde bile devam etmeye başlar. Günlük işlerinizi yaparken bile nefes nefese kalıyorsanız, bunu ciddiye alın.
• Sadece kısa mesafelerde değil, gitgide daha kısa mesafelerde bile sizi yoruyorsa, bu daha dikkat çekici bir işarettir.

Deneyimlerime göre, birçok hasta nefes darlığını yaşlanmaya, sigara kullanımına veya başka akciğer problemlerine bağlayıp erteliyor. Ama eğer bu nefes darlığı sürmüyorsa ve giderek kötüleşiyorsa, altta yatan daha ciddi bir sebep olabilir.

Diğer Önemli Belirtiler: Sadece Nefes Darlığı Değil

Nefes darlığı tek başına anahtar olmayabilir. PH'ı düşündüren diğer belirtileri de şöyle sıralayabiliriz:

• Yorgunluk ve Halsizlik: Özellikle gün içinde veya yaptığınız aktiviteler sonrasında aşırı yorgunluk hissediyorsanız. Bu, kalbinizin akciğerlere yeterli kan pompalayamamasının bir işaretidir.
• Göğüs Ağrısı veya Sıkışması: Özellikle egzersiz yaparken veya aktiviteler sırasında ortaya çıkan göğüs ağrısı da bir belirti olabilir. Bu, kalbin üzerindeki yükün arttığını gösterebilir.
• Baş Dönmesi veya Bayılma (Senkop): Beyne yeterli oksijen gitmediğinde baş dönmesi veya hatta bayılma nöbetleri yaşanabilir. Bu durum genellikle ani hareketlerle veya eforla tetiklenebilir.
• Ayak ve Bileklerde Şişlik (Ödem): Kalbin sağ tarafı etkilendiğinde vücudun alt kısımlarında sıvı birikimi olabilir. Bu da ödeme yol açar. Sabahları daha az fark edilebilirken, gün içinde artış gösterebilir.
• Ciltte Morarma (Siyanoz): Özellikle dudaklarda veya parmak uçlarında görülen morarma, kandaki oksijen seviyesinin düşük olduğunun bir göstergesidir. Bu oldukça ciddi bir belirtidir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Bu belirtilerin tamamının sizde olması gerekmez. Belki sadece nefes darlığı ve yorgunlukla başlayabilir. Önemli olan, bu belirtilerin birbiriyle ilişkili olduğunu ve hayat kalitenizi belirgin şekilde etkilediğini fark etmeniz.

Tanı Süreci: Doktora Gittiğinizde Neler Olur?

Eğer bu belirtiler sizde varsa, bir doktora başvurmanız çok önemli. Doktorunuz öncelikle:

• Detaylı Öykü Alma: Belirtilerin ne zaman başladığı, ne kadar sürdüğü, hangi aktivitelerle arttığı gibi bilgileri alır. Ailede benzer sorunlar olup olmadığını da sorabilir.
• Fizik Muayene: Kalp ve akciğer dinlemesi, tansiyon ölçümü, bacaklardaki ödem kontrolü gibi temel muayeneleri yapar.

Ardından, daha spesifik testlere yönlendirebilir:

• Elektrokardiyografi (EKG): Kalp ritmini ve elektriksel aktivitesini değerlendirir. PH'ın kalpte yarattığı değişiklikleri görebilir.
• Akciğer Grafisi (Röntgen) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT): Akciğerlerin yapısını ve damarlarını detaylı olarak gösterir. Bazı PH nedenlerini dışlamada veya belirlemede yardımcı olur.
• Ekokardiyografi (EKO):En önemli tanı araçlarından biridir. Kalbinizin odacıklarının boyutlarını, hareketlerini ve kapakçıklarının durumunu değerlendirir. Özellikle sağ kalp boşluğunun genişlemesi ve fonksiyonlarının bozulması PH'ın önemli bir göstergesidir. Bu testle akciğer atardamarındaki basınç hakkında ön bilgi edinilebilir.
• Kan Testleri: Vücuttaki iltihap belirteçleri, böbrek ve karaciğer fonksiyonları gibi genel sağlık durumu hakkında bilgi verir.

Kesin Tanı: Sağ Kalp Kateterizasyonu

Pulmoner hipertansiyonun kesin tanısı ve ciddiyetinin belirlenmesi için genellikle sağ kalp kateterizasyonu yapılır. Bu invaziv bir işlem olsa da, akciğer atardamarındaki basıncı doğrudan ölçerek en doğru bilgiyi sağlar. Pulmoner arter basıncının ortalama 20 mmHg'nin üzerinde olması PH tanısını destekler. Bu, özellikle PH tedavisinin belirlenmesinde kritik bir adımdır.

Özetle, Ne Yapmalı?

Eğer siz de bahsedilen belirtileri yaşıyorsanız, bunları hafife almayın. Erken teşhis, PH tedavisinde başarı şansını artırır ve yaşam kalitenizi korumanıza yardımcı olur. Doktora başvurmaktan çekinmeyin. Belirtileriniz hakkında dürüst ve detaylı bilgi vermek, doğru tanıya giden yolu kısaltacaktır.