Her anakart her kasaya uyar mı?
Anakartın Her Kasaya Uyması Mümkün mü? İşte Bilmen Gerekenler
Bir bilgisayar toplarken veya mevcut sistemini yükseltirken en çok akla takılan sorulardan biri bu: "Acaba anakartım bu kasaya uyar mı?" Deneyimlerime göre, bu soruya tek bir "evet" veya "hayır" cevabı vermek mümkün değil. İşin içinde birkaç önemli faktör var ve bunları bilmek, hem cebine hem de sinirlerine iyi gelecek.
- Anakart Boyutları (Form Faktörleri) ve Kasa Uyumluluğu
Anakartlar, belli standart boyutlarda üretilirler. Bunlara "form faktörü" denir. En yaygın olanları ve piyasada en çok göreceklerin şunlar:
* ATX: Bu, standart boyuttur ve piyasadaki kasaların büyük çoğunluğu ATX anakartları destekler. Boyutları genelde 30.5 cm x 24.4 cm civarındadır. Eğer "mid-tower" veya "full-tower" bir kasaya bakıyorsan, ATX uyumluluğu neredeyse garantidir.
* Micro-ATX (mATX): ATX'ten biraz daha küçüktür, genelde 24.4 cm x 24.4 cm boyutlarındadır. Daha küçük kasalar (örneğin "mini-tower" veya bazı kompakt kasalar) için idealdir. Çoğu ATX uyumlu kasa, mATX anakartları da destekler, çünkü montaj delikleri benzer yerleşimlere sahiptir.
* Mini-ITX (mITX): En küçük anakart form faktörüdür, 17 cm x 17 cm boyutlarındadır. Kompakt sistemler, ev sinema bilgisayarları (HTPC) veya küçük form faktörlü (SFF) kasalar için tasarlanmıştır. Eğer mITX bir anakartın varsa, ona özel tasarlanmış bir kasa araman gerekir. Büyük ATX kasalara takılabilirler ama bu durumda kasanın içi çok boş kalır ve estetik olarak hoş durmayabilir.
Pratik İpucu: Kasa alırken ürün özelliklerinde "Desteklenen Anakart Form Faktörleri" kısmını mutlaka kontrol et. Burada ATX, mATX, mITX gibi ibareler yazar. Anakartının form faktörünü de anakartının kutusunda veya üreticinin web sitesinde bulabilirsin. Örneğin, elinde bir ASUS ROG Strix B550-F Gaming (Wi-Fi) varsa, bu bir ATX anakarttır. Dolayısıyla, ATX destekli herhangi bir kasaya uyar.- Montaj Delikleri ve Standoff'lar
Anakartı kasaya sabitleyen vidaların girdiği yükseltilmiş metal parçalara "standoff" (veya "montaj ayağı") denir. Bu standoff'lar, anakartın kasa metalinden yalıtılmasını ve kısa devre yapmamasını sağlar.
Her anakart form faktörünün standart bir montaj deliği yerleşimi vardır. Kasa üreticileri de bu standartlara göre standoff deliklerini açarlar. Örneğin, bir ATX anakartın 9 adet montaj deliği varsa, ATX uyumlu bir kasada bu 9 deliğe karşılık gelen standoff yerleri bulunur.
Önemli Not: Yeni bir kasa aldığında, bazı standoff'lar kasaya önceden takılı gelirken, bazılarını senin takman gerekebilir. Anakartını kasaya yerleştirmeden önce, anakartın üzerindeki her bir montaj deliğine karşılık gelen bir standoff'un kasada takılı olduğundan emin ol. Eksik standoff anakartın esnemesine ve hatta hasar görmesine neden olabilir. Fazla standoff ise kısa devreye yol açabilir, bu yüzden kullanmadığın deliklere standoff takmamaya dikkat et.- Kasa İç Alanı ve Bileşen Uyumluluğu
Anakartın kasaya fiziksel olarak sığması tek başına yeterli değil. Kasa içindeki diğer bileşenler için de yeterli alanın olması gerekir. Bu, özellikle ekran kartı, CPU soğutucusu ve depolama birimleri (SSD/HDD) için kritik.
* Ekran Kartı Uzunluğu: Günümüzün yüksek performanslı ekran kartları oldukça uzun olabilir (30-35 cm'yi geçebilen modeller var). Kasa özelliklerinde "maksimum GPU uzunluğu" veya "maksimum ekran kartı uzunluğu" belirtilir. Anakartın kasaya sığsa bile, ekran kartın kasanın önündeki fanlara veya depolama kafeslerine takılabilir. Bu yüzden ekran kartının uzunluğunu ve kasanın desteklediği maksimum uzunluğu mutlaka kontrol et.
* CPU Soğutucusu Yüksekliği: Büyük kule tipi hava soğutucuları veya sıvı soğutma radyatörleri de kasanın yan paneline takılabilir. Kasa özelliklerinde "maksimum CPU soğutucusu yüksekliği" veya "maksimum soğutucu yüksekliği" yazar. Örneğin, 160mm yüksekliğinde bir hava soğutucun varsa, kasanın en az 165mm gibi bir destek sunması gerekir.
* Kablo Yönetimi: Anakart kasaya sığsa bile, kablo yönetimi için yeterli alanın olması önemlidir. Güç kabloları, SATA kabloları gibi unsurların düzgün bir şekilde yönlendirilmesi, hem estetik hem de hava akışı açısından önemlidir. Özellikle küçük kasalarda kablo yönetimi alanı kısıtlı olabilir.
Deneyimlerime Göre: Kompakt bir sistem kurmak istiyorsan, Mini-ITX anakartlar ve onlara özel tasarlanmış SFF (Small Form Factor) kasalar harika çözümler sunar. Ancak bu kasalarda bileşen uyumluluğu çok daha kritik hale gelir. Her milimetre önemlidir. Örneğin, NZXT H1 gibi dikey kasalar, anakartı dikey yerleştirerek alandan tasarruf eder ama bu durumda sıvı soğutma entegrasyonu gibi detaylara dikkat etmek gerekir.Özetle, anakartının her kasaya uyup uymadığını anlamak için form faktörlerini bilmek, montaj deliklerini kontrol etmek ve diğer bileşenlerin boyutsal uyumluluğunu göz önünde bulundurmak şart. Bu adımları takip ettiğinde, hayalindeki bilgisayarı sorunsuz bir şekilde toplayabilirsin.