Beni Ödülle Cezalandırma Kimin?

Çocuk yetiştirme konusunda sayısız yöntem ve yaklaşım mevcut. Ancak bazı yöntemler, görünüşte iyi niyetli olsalar da, uzun vadede çocukların gelişimine zarar verebilir. İşte bu yöntemlerden biri de "Beni Ödülle Cezalandırma" olarak bilinen kavram. Peki, bu kavram tam olarak ne anlama geliyor ve neden dikkatli olmalıyız?

"Beni Ödülle Cezalandırma" Nedir?

"Beni Ödülle Cezalandırma" ifadesi, çocuklara bir davranışı yapmaları için sürekli olarak ödül vaat etmenin veya ödül vermenin, o davranışın içsel motivasyonunu azaltabileceği ve bağımlılık yaratabileceği fikrini ifade eder. Yani, çocuk bir davranışı sadece ödül almak için yapmaya başlar ve ödül ortadan kalktığında o davranışı yapma isteğini kaybeder.

Örneğin, çocuğunuza ödevlerini yapması için her seferinde şeker vermek, başlangıçta işe yarar gibi görünse de, zamanla çocuğunuz ödevlerini sadece şeker almak için yapmaya başlayacaktır. Şeker olmadığında ise ödev yapma motivasyonunu kaybedebilir. Bu durum, çocuğun öğrenme sürecine olan doğal ilgisini ve merakını da olumsuz etkileyebilir.

Ödüllerin Yan Etkileri Nelerdir?

Sürekli ödül kullanmanın çeşitli yan etkileri olabilir:

• İçsel Motivasyonun Azalması: Çocuklar, bir davranışı ödül almak için yapmaya başladıklarında, o davranışın kendisinden zevk almayı bırakabilirler.
• Bağımlılık Yaratması: Ödüller, çocuklarda bağımlılık yaratabilir ve sürekli olarak daha fazlasını istemelerine neden olabilir.
• Değerlerin Değişmesi: Ödüller, çocukların değerlerini değiştirebilir. Örneğin, yardımseverlik gibi davranışlar, ödül beklentisiyle yapılmaya başlanabilir.
• Hayal Kırıklığı: Ödül alamadıklarında hayal kırıklığı yaşayabilir ve motivasyonlarını kaybedebilirler.

Peki Ne Yapmalı? Ödülsüz Motivasyon Yolları

Peki, çocukları motive etmek için ödül yerine ne kullanabiliriz? İşte birkaç alternatif:

• Olumlu Pekiştirme: Çocuğunuzun olumlu davranışlarını fark edin ve sözlü olarak takdir edin. "Ne kadar güzel çizmişsin!", "Ödevlerini bitirdiğin için çok mutluyum!" gibi ifadeler kullanın.
• İçsel Motivasyonu Destekleyin: Çocuğunuzun ilgi alanlarını keşfedin ve bu alanlarda kendilerini geliştirmelerine yardımcı olun.
• Hedef Belirleme: Çocuğunuzla birlikte ulaşılabilir hedefler belirleyin ve bu hedeflere ulaştıklarında onları kutlayın.
• Oyun ve Eğlence: Öğrenmeyi oyun ve eğlenceyle birleştirin.

Unutmayın, çocuk yetiştirme uzun ve karmaşık bir süreçtir. Ödüllerin kısa vadeli faydaları olsa da, uzun vadede içsel motivasyonu desteklemek ve çocukların kendi potansiyellerini keşfetmelerine yardımcı olmak çok daha önemlidir. "Beni Ödülle Cezalandırma" tuzağına düşmemek için, ödüller yerine sevgi, takdir ve destekle dolu bir ortam yaratmaya özen gösterin.