Basit faiz nasıl hesaplanır?

Basit Faiz Hesaplama: Nakit Akışını Anlamak

Basit faizi anlamak, paranızın nasıl büyüdüğünü kavramanın en temel yollarından biridir. Bankada paranızın değerlenmesi, kredi alırken ödeyeceğiniz fark, hatta bir yatırımın size ne kadar kazandıracağı hep bu basit prensibe dayanır. Kuru lafı bırakıp hemen işin özüne girelim.

Basit Faiz Formülü ve Bileşenleri

Basit faiz hesaplamanın temelinde tek bir formül yatar: Faiz = Anapara x Faiz Oranı x Süre. Şimdi bu bileşenlere biraz yakından bakalım:

  • Anapara (P): Bu, faiz hesaplamasına başladığın ilk para miktarıdır. Bankaya yatırdığın 10.000 TL veya kredi olarak çektiğin 5.000 TL gibi.
  • Faiz Oranı (R): Bu, paranı belirli bir süre boyunca kullanmanın bedelidir. Genellikle yıllık yüzde olarak ifade edilir. Örneğin, yıllık %12 faiz oranı demek, paran için her yıl %12'lik bir ek ödeme veya kazanç anlamına gelir. Hesaplarken bu oranı ondalık hale getirmelisin (örneğin, %12 = 0.12).
  • Süre (T): Bu, faizin hesaplandığı zaman dilimidir. Basit faizde bu süre genellikle yıllarla ifade edilir. Eğer hesaplama aylık veya günlük yapılacaksa, bu süreyi yıla çevirmen gerekir (örneğin, 6 ay = 0.5 yıl, 30 gün = 30/365 yıl).

Örneklerle Hesaplama

Diyelim ki bankaya 10.000 TL yatırdın ve yıllık %10 basit faiz kazanacaksın. 3 yıl sonunda ne kadar faiz kazanacağını hesaplayalım:

Faiz = 10.000 TL x 0.10 x 3 yıl = 3.000 TL

Yani 3 yıl sonunda bankadaki toplam paran 10.000 TL (anapara) + 3.000 TL (faiz) = 13.000 TL olur.

Başka bir örnek: 2.000 TL'lik bir kredi çektin ve yıllık %24 basit faiz uygulanıyor. 1.5 yıl (18 ay) sonra ne kadar faiz ödeyeceksin?

Önce faiz oranını ondalık hale getirelim: %24 = 0.

  1. Süreyi yıla çevirelim: 1.5 yıl.

Faiz = 2.000 TL x 0.24 x 1.5 yıl = 720 TL

Bu durumda kredi borcun 2.000 TL (anapara) + 720 TL (faiz) = 2.720 TL olacaktır.

Pratik İpuçları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Deneyimlerime göre, basit faiz hesaplamalarında bazı noktalara dikkat etmek, işini kolaylaştırır ve sürprizleri önler:

  • Faiz Oranının Süresi: Faiz oranının hangi süre için geçerli olduğunu hep kontrol et. Bazen "aylık %2" gibi ifadeler kullanılır. Bu durumda aylık oranı önce yıllığa çevirmen gerekir (2% x 12 ay = 24% yıllık).
  • Süreyi Doğru Çevir: Hesaplamanın hangi zaman dilimine göre yapıldığını anla ve süreyi ona göre yıla çevir. Eğer bankan faizi günlük hesaplıyorsa, süreyi 365'e bölerek kullanman daha doğru sonuç verir.
  • Ek Ücretler: Bankacılık işlemlerinde faiz dışında dosya masrafı, komisyon gibi ek ücretler olabilir. Basit faiz hesaplaması bu ek masrafları içermez. Bunları ayrıca değerlendirmelisin.
  • Anapara Değişimi: Basit faiz, anaparanın sabit kaldığı varsayımı üzerine kuruludur. Ancak bazı kredilerde veya yatırımlarda anapara zamanla değişebilir (örneğin, anapara ödemeli kredilerde). Bu tür durumlarda basit faiz formülü tek başına yeterli olmaz, bileşik faiz gibi farklı hesaplama yöntemleri devreye girer.