Cocuklarda bipolar bozukluk olur mu?

Çocuklarda Bipolar Bozukluk Olur mu?

Evet, çocuklar ve ergenlerde bipolar bozukluk görülebilir. Bu durum, birçok ebeveynin ve hatta bazı sağlık profesyonellerinin bile aklında soru işareti bırakabilir. Ancak deneyimlerime göre, çocukluk ve ergenlik döneminde bipolar bozukluk teşhisi konulan vakalarla sıkça karşılaşıyoruz.

Öncelikle şunu netleştirmek gerekir: Çocuklarda bipolar bozukluk, yetişkinlerde görülenle aynı şekilde seyretmeyebilir. Belirtiler daha karmaşık ve farklı olabilir. Ergenlik dönemi zaten duygusal dalgalanmaların yoğun yaşandığı bir dönem olduğu için, bu durum teşhisi zorlaştırabilir. Ancak, kalıcı ve belirgin duygusal, davranışsal ve düşünce değişiklikleri varsa, bu durumun altında yatan başka bir neden olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır.

Mania veya Hipomani Episodları: Çocuklarda bipolar bozukluğun en belirgin özelliklerinden biri, aşırı neşe, coşku ve enerji hali olarak kendini gösteren mani veya daha hafif formu olan hipomanidir. Bu dönemde çocuklar:

• Aşırı konuşkan ve hızlı düşünürler: Konuşmaları birbirine girer, bir konudan diğerine hızla atlarlar.
• Uyku ihtiyacı azalır: Günlerce uykusuz kalabilirler ancak yine de enerjik ve hareketli olurlar.
• Özgüvenleri tavan yapar: Kendilerini normalden çok daha güçlü, yetenekli veya önemli hissederler. Gerçekçi olmayan planlar yapabilirler.
• Dürtüsel davranışlar sergilerler: Tehlikeli hareketlere yönelebilirler, aşırı para harcayabilirler, kontrolsüzce cinsel davranışlarda bulunabilirler.
• Kolayca sinirlenir ve öfkelenirler: Bu öfke patlamaları bazen çok şiddetli olabilir.

Depresif Episodlar: Mani veya hipomani dönemlerinin yanı sıra, bipolar bozukluklu çocuklar depresif dönemler de yaşarlar. Bu dönemde:

• Hüzün ve umutsuzluk hissi yoğundur: Daha önce keyif aldıkları şeylerden artık zevk almazlar.
• Enerji düşüklüğü ve isteksizlik: Günlük aktiviteleri yapmak bile zor gelir.
• İştah değişiklikleri ve kilo alıp verme: Bazı çocuklar çok yerken bazıları tamamen iştahını kaybeder.
• Uyku sorunları: Aşırı uyuma veya uyuyamama görülebilir.
• Konsantrasyon güçlüğü ve unutkanlık: Okulda dikkatlerini toplamakta zorlanırlar.
• Değersizlik ve suçluluk duyguları: Kendilerini kötü hissederler ve kendilerini suçlarlar.

Karışık Durumlar: Çocuklarda bipolar bozukluğun bir diğer özelliği de aynı anda hem manik hem de depresif belirtileri bir arada yaşayabilmeleridir. Bu durum, hem çocuk hem de aile için oldukça yıpratıcı olabilir.

Teşhis ve Tedavi Süreci: Çocuklarda bipolar bozukluk teşhisi koymak, uzmanlık gerektiren bir süreçtir. Çocuğun gelişimsel özellikleri, aile öyküsü, davranışsal ve duygusal değişiklikleri dikkatlice değerlendirilmelidir. Sadece birkaç günlük aşırı hareketlilik veya öfke, bipolar bozukluk anlamına gelmez. Belirtilerin en az bir hafta süreyle devam etmesi ve günlük yaşamı belirgin şekilde etkilemesi önemlidir. Ayrıca, DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) veya belirtileri benzer olabilecek diğer ruhsal durumlarla ayrımı iyi yapılmalıdır.

Deneyimlerime göre, ailelerin bu konuda bilinçli olması ve bir uzmana başvurması ilk adımdır. Bir çocuk ve ergen psikiyatristi, durumu değerlendirerek uygun tedavi planını oluşturacaktır. Tedavi genellikle ilaç tedavisi ve psikoterapiyi içerir.

Ebeveynlere Öneriler:

• Gözlemleyin ve Not Alın: Çocuğunuzdaki ani ve kalıcı davranış değişikliklerini, duygu durum dalgalanmalarını, uyku ve yeme alışkanlıklarındaki değişimleri not alın. Tarih ve saatleriyle birlikte kaydetmek, uzmana başvurduğunuzda faydalı olacaktır.
• Uzman Yardımı Alın: Şüpheleriniz varsa bir an önce çocuk ve ergen psikiyatristine başvurun. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın yönetilmesinde çok önemlidir.
• Ailece Destek Olun: Çocuğunuzun hem mani hem de depresif dönemlerinde yanında olduğunuzu hissettirin. Tedavi sürecine aktif olarak katılın ve doktorun önerilerine uyun.
• Rutin Oluşturun: Düzenli uyku saatleri, beslenme ve aktivite düzeni, çocuğunuzun duygusal dengesini sağlamasına yardımcı olabilir.
• Kendinize de Dikkat Edin: Böyle bir süreç, ebeveynler için de zorlayıcı olabilir. Kendi ruh sağlığınıza dikkat etmeyi ihmal etmeyin. Gerekirse siz de destek alın.

Unutmayın ki, bipolar bozukluk tedavi edilebilir bir durumdur. Doğru destek ve tedavi ile çocuklar ve gençler de dolu ve anlamlı bir yaşam sürebilirler.