Hangi hayvanlar kümes hayvanıdır?

Kümes Hayvanı Nedir ve Hangi Hayvanlar Bu Kategoriye Girer?

Kümes hayvanı deyince aklına ilk ne geliyor? Çoğumuzun aklına hemen tavuk gelir tabii. Ama bu kategori aslında düşündüğünden daha geniş. Deneyimlerime göre kümes hayvanları, insan eliyle yetiştirilen ve temel olarak et, yumurta veya tüy gibi ürünleri için bakılan, genellikle belirli bir alana kapatılarak beslenen kuş türleridir.

Bu hayvanların ortak noktası, yaşam alanlarının ve beslenmelerinin büyük ölçüde kontrol altında tutulmasıdır. Tarım ve hayvancılıkta önemli bir yere sahiptirler çünkü hızlı üreyebilirler, nispeten kısa sürede et ve yumurta verebilirler. Örneğin, bir Broiler tavuk, 6-8 hafta gibi kısa bir sürede kesim ağırlığına ulaşabilir. Bir yumurta tavuğu ise ortalama olarak yılda 250-300 arası yumurtlayabilir.

Popüler Kümes Hayvanları ve Özellikleri

En bilinen kümes hayvanı elbette tavuktur. Ancak dünyanın dört bir yanında farklı amaçlarla beslenen başka kümes hayvanları da var:

• Hindi: Özellikle özel günler ve bayram sofralarının vazgeçilmezidir. Etleri daha yağsız ve lezzetlidir. Bir hindi, yaklaşık 15-20 kg canlı ağırlığa ulaşabilir. Erkek hindiler (horoz hindiler) genellikle dişilerden daha iri olur.
• Ördek: Hem et hem de yumurta için yetiştirilir. Ördek yumurtası, tavuk yumurtasından daha büyük ve daha besleyicidir. Ayrıca ördekler, ördek yağı ve tüyü ile de değerlidir.
• Kaz: Genellikle et ve karaciğeri için yetiştirilir. Kaz ciğeri (foie gras) özellikle bazı kültürlerde lüks bir yiyecek olarak kabul edilir. Kazlar, soğuğa karşı oldukça dayanıklıdır.
• Bıldırcın: Küçük boyutlarına rağmen yumurtaları oldukça besleyicidir. Bıldırcın yumurtası, özellikle protein ve vitamin açısından zengindir. Kısa sürede olgunlaşırlar ve düzenli yumurtlarlar.
• Kuş: Bu kategoriye giren ve ticari olarak yetiştirilen bazı kuşlar da vardır. Örneğin, güvercin eti de bazı bölgelerde tüketilir.

Bu hayvanların seçimi, senin ne amaçla yetiştirmek istediğine bağlıdır. Sadece yumurta mı almak istiyorsun, yoksa et üretimi mi öncelikli? Belki de hem et hem de yumurta elde etmek istiyorsundur. Bu kararlar, hangi türü seçeceğini doğrudan etkiler.

Kümes Hayvanı Yetiştiriciliğinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Eğer bu hayvanları yetiştirmeyi düşünüyorsan, birkaç önemli noktaya dikkat etmelisin. Tecrübelerime göre, iyi bir başlangıç için bunlar olmazsa olmazdır:

• Barınak: Hayvanların kendilerini güvende hissedecekleri, hava koşullarından korunacakları bir barınak şart. Bu, onları yırtıcılardan ve hastalıklardan korur. Barınağın havalandırması da çok önemlidir. İçerideki amonyak gazının birikmesi hayvanlar için zararlıdır.
• Beslenme: Kümes hayvanlarının türüne ve yaşına uygun, dengeli ve besleyici yemler sağlamalısın. Yem kalitesi, hayvanların büyüme hızını, yumurta verimini ve genel sağlığını doğrudan etkiler. Protein, vitamin ve mineral dengesi kritik önem taşır.
• Su: Her zaman taze ve temiz suya erişimleri olmalı. Susuz kalan hayvanlar hızla strese girer ve performansları düşer.
• Sağlık: Hastalık belirtilerini erken fark etmek ve gerekli önlemleri almak önemlidir. Aşılamalar, hijyen ve düzenli gözlem, salgın hastalıkları önlemenin en etkili yollarıdır. Kümesin içinde temizlik kurallarına uymak, hastalıkların yayılmasını engeller.

Unutma, bu hayvanlar senden bakım bekler. Onlara iyi baktığında, sana lezzetli et ve bol yumurta olarak geri döneceklerdir.

Yaygın Yanlış Bilgiler ve Doğrular

Kümes hayvanları hakkında piyasada dolaşan bazı yanlış bilgiler olabiliyor. Bunları açıklığa kavuşturmakta fayda var:

• Antibiyotik Kullanımı: Bazı insanlar kümes hayvanlarının her zaman antibiyotiklerle büyütüldüğünü düşünür. Oysa ki sağlıklı koşullarda ve doğru beslenen hayvanlarda rutin antibiyotik kullanımına gerek yoktur. Bazı durumlarda, hastalıkları önlemek veya tedavi etmek için veteriner hekim tavsiyesiyle kullanılırlar.
• Doğal Büyüme: Tavukların veya diğer kümes hayvanlarının kısa sürede bu kadar hızlı büyümesinin tek nedeni genetik iyileştirme ve doğru beslemedir. Hormon kullanıldığına dair yaygın inanış, genellikle doğru değildir ve birçok ülkede yasaktır. Broiler tavukların hızlı büyümesi, genetik seçilim ve optimize edilmiş beslenme programlarının bir sonucudur.
• Yumurta Verimi: Tavukların her gün yumurtladığı düşünülür ki bu doğru değil. Yumurta verimi, tavuğun yaşına, cinsine, beslenmesine ve mevsimsel etkilere göre değişiklik gösterir.

Bu bilgileri bilmek, hem tüketici olarak hem de yetiştirici olarak daha bilinçli kararlar vermene yardımcı olacaktır.