Kanser için hangi tahliller yapılır?

Kanser, günümüzde birçok insanın hayatını etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Erken teşhis, tedavi başarısını önemli ölçüde artırdığı için düzenli sağlık kontrolleri ve şüpheli durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurmak büyük önem taşır. Peki, kanser şüphesi durumunda hangi tahliller yapılır? Bu yazımızda, kanser teşhisinde kullanılan başlıca tahlil yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Kanser Teşhisinde Kullanılan Kan Tahlilleri

Kan tahlilleri, kanser teşhisinde ilk başvurulan yöntemlerden biridir. Bu tahliller, kandaki bazı maddelerin seviyelerini ölçerek vücutta anormal bir durum olup olmadığını anlamaya yardımcı olur. Özellikle tümör belirteçleri olarak adlandırılan maddelerin yüksekliği, kanser şüphesini güçlendirebilir. Ancak, tümör belirteçlerinin yüksekliği her zaman kanser anlamına gelmez; enfeksiyonlar veya diğer sağlık sorunları da bu değerleri etkileyebilir.

Kan tahlilleri arasında en sık yapılanlar şunlardır:

• Tam Kan Sayımı (CBC): Kan hücrelerinin (kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri, trombositler) sayısını ve özelliklerini değerlendirir.
• Biyokimya Testleri: Karaciğer, böbrek ve diğer organların fonksiyonlarını değerlendirmek için yapılan testlerdir.
• Tümör Belirteçleri: Kanser hücreleri tarafından üretilen ve kanda yüksek seviyelerde bulunabilen maddeleri ölçer. Örneğin, PSA (prostat spesifik antijen) prostat kanseri için, CA 125 over kanseri için kullanılır.

Görüntüleme Yöntemleri ile Kanser Taraması

Görüntüleme yöntemleri, vücudun iç yapısını detaylı bir şekilde görüntüleyerek tümörlerin varlığını ve yerini tespit etmede önemli bir rol oynar. Bu yöntemler, farklı teknolojiler kullanarak organların ve dokuların resimlerini oluşturur. Kanser teşhisinde en sık kullanılan görüntüleme yöntemleri şunlardır:

Röntgen, Bilgisayarlı Tomografi (BT), Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) ve Ultrasonografi gibi yöntemler, kanserli hücrelerin varlığını ve yayılımını belirlemede kullanılır. PET/BT (Pozitron Emisyon Tomografisi/Bilgisayarlı Tomografi) ise kanser hücrelerinin metabolik aktivitelerini göstererek daha detaylı bir inceleme imkanı sunar. Bu yöntemler, genellikle tümörün yerini ve boyutunu belirlemek, tedaviye yanıtı değerlendirmek ve takip etmek amacıyla kullanılır.

Biyopsi: Kesin Tanı İçin Vazgeçilmez Yöntem

Biyopsi, şüpheli bir doku örneğinin alınarak mikroskop altında incelenmesidir ve kanser teşhisinde altın standart olarak kabul edilir. Görüntüleme yöntemleriyle tespit edilen bir tümörün iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu belirlemek için biyopsi yapılması gereklidir. Biyopsi, farklı yöntemlerle yapılabilir:

• İğne Biyopsisi: İnce bir iğne ile doku örneği alınır.
• Cerrahi Biyopsi: Daha büyük bir doku örneği cerrahi yöntemlerle alınır.
• Endoskopik Biyopsi: Endoskop adı verilen bir cihaz yardımıyla vücut boşluklarından (örneğin mide, bağırsak) doku örneği alınır.

Biyopsi sonuçları, patologlar tarafından değerlendirilir ve kanserin türü, evresi ve diğer özellikleri hakkında detaylı bilgi sağlar. Bu bilgiler, tedavi planının belirlenmesinde kritik öneme sahiptir.

Kanser teşhisinde kullanılan tahliller, hastalığın erken evrede tespit edilmesine ve tedavi başarısının artmasına yardımcı olur. Bu nedenle, düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemek ve şüpheli durumlarda vakit kaybetmeden bir uzmana danışmak hayati önem taşır. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır!