Guatr hastalığına neler sebep olur?
Guatr Hastalığına Neler Sebep Olur?
Guatr dediğimizde aklımıza hemen boynumuzdaki şişlik geliyor, değil mi? Ama guatr dediğin sadece bir şişlikten ibaret değil aslında. Tiroid bezinin genel bir büyümesi bu. Ve bu büyümenin arkasında birkaç temel neden yatıyor.
- İyot Eksikliği: En Yaygın Sebep
En basitinden başlayalım. Tiroid bezinin en temel yapı taşı iyottur. Vücudumuz iyotu üretemez, yani bunu dışarıdan almamız şart. Eğer beslenmenizde yeterince iyot yoksa, tiroid bezi bu eksikliği gidermek için daha çok çalışmaya başlar ve sonuç olarak büyür. Bu durum, özellikle deniz ürünlerinin ve iyotlu tuzun sofralardan uzaklaştığı dönemlerde daha sık görülüyordu. Dünya Sağlık Örgütü'nün yaptığı araştırmalar, iyot eksikliğinin küresel çapta milyonlarca insanı etkilediğini gösteriyor. Mesela, gebelikte iyot eksikliği bebeğin zeka gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden, iyotlu tuz kullanmak gibi basit bir önlem bile fark yaratabilir.
- Otoimmün Hastalıklar: Vücudun Kendine Saldırması
Bazen vücudumuzun bağışıklık sistemi biraz şaşar ve tiroid bezini yabancı bir madde sanıp ona saldırmaya başlar. Bu duruma otoimmün hastalıklar diyoruz. En bilinen örnekleri Hashimoto Tiroiditi ve Graves Hastalığı’dır. Hashimoto'da bağışıklık sistemi tiroid bezine saldırarak onu tahrip etmeye çalışır, bu da genellikle hipotiroidiye (tiroidin az çalışması) yol açar. Graves hastalığında ise tam tersi bir durum söz konusudur; bağışıklık sistemi tiroidi aşırı uyarmaya başlar ve bu da hipertiroidiye (tiroidin fazla çalışması) neden olur. Bu tür durumlarda, genetik yatkınlık da önemli bir rol oynar.
- Tiroid Nodülleri: Bez İçindeki Farklı Oluşumlar
Tiroid bezinin içinde küçük veya büyük kitleler, yani nodüller oluşabilir. Bu nodüllerin büyük bir kısmı iyi huyludur ve herhangi bir soruna yol açmaz. Ancak bazı nodüller tiroid hormonunu aşırı üretebilir (hipertiroidi nedeni) veya bezin genel büyümesine katkıda bulunabilir. Nodüllerin varlığı, bazen tiroid bezinin büyümesine (guatr) neden olabilir. Nodüllerin neden oluştuğu tam olarak her zaman net olmasa da, genetik faktörler, iyot eksikliği ve radyasyona maruz kalma gibi etkenler rol oynayabilir.
- Tiroid Kanseri: Nadir Ama Önemli Bir Neden
Guatrın daha nadir görülen ama göz ardı edilmemesi gereken bir nedeni de tiroid kanseridir. Tiroid kanseri de tiroid bezinin büyümesine yol açabilir. Kanserli hücreler, tiroid bezinin normal dokusunu istila ederek bezin genel boyutunu artırabilir. Eğer guatrınız varsa ve özellikle nodülleriniz sert, sabit ve ses tellerini etkileyen bir bası yapıyorsa, mutlaka bir endokrinoloji uzmanına görünmelisiniz. Erken teşhis bu hastalığın tedavisinde kritik öneme sahiptir.
Deneyimlerime göre, bu nedenlerin her biri tek başına veya birkaçı bir araya gelerek guatrın ortaya çıkmasına sebep olabilir. Önemli olan, herhangi bir değişiklik fark ettiğinde bir sağlık profesyoneline başvurmaktır. Tiroid sağlığınızı ihmal etmeyin.