Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın lideri kimdir?

Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın Lideri ve Kısa Ömrü

Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF), Türkiye siyasi tarihinde önemli bir dönemeçtir ve bu partinin liderinin kim olduğunu bilmek, o dönemin dinamiklerini anlamak açısından kritiktir. Eğer bu konuya meraklıysan, doğrudan söyleyeyim: Fethi Okyar, Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kurucusu ve lideridir.

Fethi Okyar'ı tanıyanlar bilir, kendisi oldukça deneyimli bir siyasetçiydi. Mustafa Kemal Atatürk'ün yakın silah arkadaşlarından biri olarak Kurtuluş Savaşı'nda aktif rol almış, daha sonra İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve hatta Başbakanlık gibi önemli görevlerde bulunmuştu. Yani öyle alelade biri değil, devlet tecrübesi olan, ülkenin sorunlarına uzak olmayan bir isimdi. Atatürk'ün bu partiyi kurdurmaktaki amacı da tam olarak buydu; Okyar'ın devlet adamlığına ve deneyimine güveniyordu.

Peki, neden böyle bir parti kuruldu? Deneyimlerime göre, Türkiye'nin o dönemdeki tek parti rejimi altında yaşadığı ekonomik ve sosyal sıkıntılara bir nebze de olsa çözüm arayışıydı bu. Özellikle 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı'nın etkileri hissediliyordu ve hükümetin politikalarına karşı halk arasında bir hoşnutsuzluk vardı. Atatürk, bu duruma karşı çok partili hayata geçişin bir denemesini yapmak, muhalefetin sesini yükseltmesini sağlamak ve ülkenin sorunlarına farklı açılardan bakılmasını teşvik etmek istedi. İşte SCF'nin ortaya çıkış sebebi de buydu.

Fethi Okyar liderliğindeki parti, 12 Ağustos 1930'da kuruldu. Kurulduğu günden itibaren büyük bir ilgi gördü. Halkın beklentisi yüksekti çünkü Okyar, hem Atatürk'e yakınlığıyla biliniyor hem de bağımsız ve serbest bir siyaset vaat ediyordu. Kısa sürede Türkiye'nin çeşitli yerlerinde teşkilatlandı ve ilk seçimlere katılma hazırlıkları yapıldı. Ancak, bu hareketin ömrü pek uzun olmadı.

SCF'nin Kısa Ömrünün Nedenleri ve Fethi Okyar'ın Rolü

SCF'nin kapanma süreci, aslında tek parti rejiminin o dönemdeki hassasiyetini ve belki de beklentilerin tam olarak karşılanamayacağını gösteriyor. Parti kurulduktan sonra, özellikle muhalif sesler ve eski rejim yanlıları tarafından yoğun bir baskıya maruz kaldı. Hükümetin izlediği politikaları eleştiren konuşmalar yapıldıkça, ortalık birden ısınmaya başladı.

Fethi Okyar, parti kapatılmadan yaklaşık 3 ay kadar önce, 17 Kasım 1930'da, partinin feshedildiğini açıkladı. Bu ani karar, o dönemde pek çok kişiyi şaşırttı. Neden mi? Deneyimlerime göre, birkaç temel sebep vardı:

• Artan Baskılar ve Provokasyonlar: Parti, daha ilk günlerden itibaren rejime karşı bir tehdit olarak algılandı. Özellikle yerel düzeyde parti üyelerine ve sempatizanlarına yönelik baskılar arttı. Çeşitli olaylar, partiyi olumsuz bir şekilde lanse etmek için kullanıldı. Örneğin, Menemen'de yaşanan ve Kubilay Olayı olarak bilinen olay, parti kapatılmasında doğrudan bir sebep olmasa da, siyasi atmosferi iyice gerginleştirdi ve muhalefetin bastırılması için zemin hazırladı.
• Beklentilerin Aşılması: SCF'nin beklenenden daha hızlı bir şekilde genişlemesi ve daha radikal eleştiriler getirmesi, başlangıçta partiyi kurduran Atatürk'ün de öngörülerinin ötesine geçmiş olabilir. Okyar'ın, halkın beklentilerini karşılamak adına daha cesur adımlar atması, mevcut iktidarı rahatsız etmiş olabilir.
• Fethi Okyar'ın Sorumluluk Duygusu: Fethi Okyar, deneyimli bir devlet adamı olarak, ülkenin bir istikrarsızlığa sürüklenmesi ihtimalini görüyordu. SCF'nin yarattığı siyasi gerilimin daha da büyümesini önlemek ve bir iç çatışma riskini ortadan kaldırmak adına, kendi sorumluluğunu üstlenerek partiyi feshetme kararı aldı. Bu, onun devletin bekasını her şeyin üstünde tuttuğunu gösteren bir davranış olarak değerlendirilebilir.

Eğer sen de siyasi tarih okumaları yapıyorsan, bu olayın Türkiye'de çok partili demokrasiye geçiş denemeleri açısından ne kadar önemli bir örnek olduğunu göreceksin. SCF'nin kısa sürede kapanması, o dönemin siyasi ikliminin ne kadar hassas olduğunu ve geniş çaplı reformların ne kadar zorlu olabildiğini gösteriyor.

Sonuç olarak, Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın lideri Fethi Okyar'dır ve bu partinin ömrünün kısa sürmesi, Türkiye'nin siyasi evrimindeki önemli bir dönüm noktasıdır.