Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir ilk kez hangi anayasada?

Türkiye Cumhuriyeti'nin temel taşı olan "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" ilkesi, Türk siyasi hayatında ve hukuk sisteminde derin izler bırakmıştır. Bu ilkenin ilk kez hangi anayasada yer aldığını merak ediyorsanız, doğru yerdesiniz. Gelin, bu önemli dönüm noktasını birlikte inceleyelim.

1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu: İlk Adım

“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ifadesinin doğrudan yer almadığı, ancak bu ilkenin temellerinin atıldığı ilk anayasa 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'dur. Bu anayasa, Kurtuluş Savaşı'nın zorlu şartlarında, devletin temel niteliklerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Henüz bir cumhuriyet ilan edilmemiş olsa da, egemenliğin kaynağının millete ait olduğu vurgusu, gelecekteki anayasal düzenlemeler için önemli bir zemin oluşturmuştur.

1921 Anayasası'nda, "İdare usulü halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müstenittir" ifadesi yer almaktadır. Bu ifade, halkın kendi kaderini doğrudan belirleme yetkisine sahip olduğunu, dolayısıyla egemenliğin halka ait olduğunu açıkça belirtmektedir. Bu, o dönem için devrim niteliğinde bir yaklaşımdı ve Türkiye'nin demokratikleşme sürecinde önemli bir adımı temsil ediyordu.

1924 Anayasası: İlkenin Kesin İfadesi

“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi, ilk kez 1924 Anayasası'nda açık ve kesin bir şekilde yer almıştır. Bu anayasa, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından sonra, devletin temel niteliklerini, organlarını ve işleyişini düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır. 1924 Anayasası'nın 3. maddesi, "Hâkimiyet, bilâ kayd ü şart milletindir" şeklinde bu ilkeyi vurgulamıştır. Bu ifade, egemenliğin hiçbir koşulda başka bir kişi, zümre veya kuruma devredilemeyeceğini, yalnızca millete ait olduğunu net bir şekilde ortaya koymuştur.

1924 Anayasası ile birlikte, Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik ve milli bir devlet olduğu resmen ilan edilmiştir. Bu anayasa, sonraki dönemlerde yapılan değişikliklere rağmen, "egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" ilkesini korumuştur. Bu ilke, Türk demokrasisinin temel direği olarak günümüze kadar gelmiştir.

“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi, 1924 Anayasası ile Türk hukuk sistemine kazınmış ve Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik yapısının en önemli unsurlarından biri olmuştur. Bu ilke, milletin iradesinin her şeyin üzerinde olduğunu ve devletin tüm organlarının bu iradeye tabi olduğunu ifade eder. Bu nedenle, Türk demokrasisinin korunması ve güçlendirilmesi için bu ilkenin her zaman hatırlanması ve yaşatılması büyük önem taşır.