Laptop alırken nelere dikkat edilmeli 2021?
Ekran: Gözlerin İçin Önemli Bir Yatırım
Laptop alırken en çok dikkat etmen gereken şeylerden biri kesinlikle ekran. Günün büyük bir kısmını bu ekrana bakarak geçireceksin. Eğer ekranda renkler soluksa, parlaklık yetersizse veya çözünürlük düşükse, hem görsel deneyimin kötü olur hem de gözlerin daha çabuk yorulur. Deneyimlerime göre, en az 1920x1080 (Full HD) çözünürlüğe sahip bir ekran seçmeye özen göster. Daha düşük çözünürlükler, özellikle 15.6 inç ve üzeri ekranlarda pikselli bir görüntü sunar.
Ekran teknolojilerine gelirsek:
* IPS paneller: Bu paneller, renk doğruluğu ve geniş görüş açıları konusunda oldukça başarılıdır. Yani, farklı açılardan baktığında renklerde ciddi bir kayıp yaşamazsın. Eğer grafik tasarım, fotoğraf düzenleme gibi işlerle uğraşıyorsan veya sadece canlı renkler görmek istiyorsan, IPS panel senin için biçilmiş kaftan.
* TN paneller: Bunlar genellikle daha uygun fiyatlıdır ve tepki süreleri daha hızlıdır. Oyuncular için tercih edilebilir ama renk kalitesi ve görüş açıları IPS kadar iyi değildir.
* OLED paneller: Eğer bütçen elveriyorsa, OLED paneller rakipsizdir. Gerçek siyahlar, inanılmaz kontrast oranları ve canlı renkler sunar. Ancak bunlar genellikle daha pahalıdır ve yanma (burn-in) riski taşıyabilir, bu da uzun süre aynı statik görüntünün ekranda kalması durumunda oluşabilir.
Ekran parlaklığı nit (cd/m²) cinsinden verilir. Genel kullanım için en az 250-300 nit yeterli olabilir ama dışarıda veya aydınlık ortamlarda kullanacaksan 400 nit ve üzeri modeller daha rahat bir kullanım sunar. Ayrıca, yansıma önleyici (anti-glare) kaplamalı ekranlar, ışık yansımalarını azaltarak ekranın daha net görünmesini sağlar.
İşlemci ve RAM: Laptopunun Beyni ve Hafızası
Laptopunun ne kadar hızlı ve akıcı çalışacağını belirleyen en önemli iki bileşen işlemci (CPU) ve RAM'dir. Bu ikisi birbirini tamamlar.
İşlemci (CPU)
İşlemciyi seçerken genellikle Intel'in Core i3, i5, i7, i9 serilerine veya AMD'nin Ryzen 3, 5, 7, 9 serilerine bakarsın.
* Intel Core i3 / AMD Ryzen 3: Temel kullanım için, internette gezinme, e-posta yazma, ofis uygulamaları gibi işler için yeterlidir. Ancak yoğun programlar veya çoklu görevlerde yavaş kalabilir.
* Intel Core i5 / AMD Ryzen 5: Günlük kullanımın büyük çoğunluğu için idealdir. Hem ofis işlerini rahatlıkla yapar hem de daha hafif fotoğraf düzenleme veya oyun gibi işlemleri idare edebilir. Deneyimlerime göre, genel kullanıcıların çoğu için en iyi fiyat/performans dengesini sunan işlemci seviyesidir.
* Intel Core i7 / AMD Ryzen 7: Daha yoğun iş yükleri için, video düzenleme, sanal makineler çalıştırma, daha karmaşık yazılımlar veya yüksek ayarlarda oyun oynamak isteyenler için uygundur. Daha fazla çekirdek ve daha yüksek saat hızları sunar.
* Intel Core i9 / AMD Ryzen 9: En üst düzey performans gerektiren profesyonel kullanımlar, ağır oyunlar veya en karmaşık projeler için tasarlanmıştır.
İşlemcinin nesli de önemlidir. Örneğin, Intel'de
- nesil işlemciler (i5-12xxx gibi) önceki nesillere göre önemli performans artışları sunar. Hangi nesil olduğunu model numarasının başındaki rakamlardan anlayabilirsin.
RAM (Bellek)
RAM, aynı anda kaç programı açık tutabildiğini ve bu programlar arasında ne kadar hızlı geçiş yapabildiğini belirler.
* 4 GB RAM: Günümüz standartları için oldukça yetersizdir. Sadece çok temel internet kullanımı için bile sınırda kalır.
* 8 GB RAM: Standart günlük kullanım, internet, ofis uygulamaları ve birkaç programı aynı anda çalıştırmak için yeterlidir. Ancak yoğun projeler veya çoklu sekme ile internette gezinirken yetersiz kalabilir.
* 16 GB RAM: Deneyimlerime göre, çoğu kullanıcı için en ideal ve geleceğe yönelik RAM miktarıdır. Hem akıcı bir deneyim sunar hem de birçok farklı uygulamayı aynı anda rahatça kullanmana olanak tanır.
* 32 GB RAM ve üzeri: Video editörleri, 3D tasarımcılar, yazılımcılar veya sanal makinelerle çok çalışan profesyoneller için gereklidir.
Unutma, bazı laptoplarda RAM yükseltilebilir, bazılarıysa lehimli gelir. Eğer RAM yükseltme planın varsa, bunu alırken göz önünde bulundur.
Depolama: Hız mı, Kapasite mi?
Laptopunda dosyalarını, programlarını ve işletim sistemini depolamak için kullanılan birim depolamadır. Burada iki ana teknoloji var: SSD ve HDD.
* HDD (Hard Disk Drive): Geleneksel sabit disk sürücüleridir. Daha yavaştırlar ama genellikle daha yüksek kapasiteyi daha uygun fiyata sunarlar. Laptopun açılış süresi, programların yüklenme hızı gibi konularda SSD'ye göre belirgin şekilde yavaştır.
* SSD (Solid State Drive): Katı hal sürücüleridir. HDD'lere göre çok daha hızlıdır. Bu hız farkı, laptopunun genel performansında büyük bir etki yaratır. İşletim sisteminin ve programların açılma süreleri inanılmaz derecede kısalır. Deneyimlerime göre, laptop alırken kesinlikle en azından bir SSD'si olmasına dikkat etmelisin. Eğer bütçen elveriyorsa, hem SSD hem de HDD olan çift depolama sistemleri de mantıklı olabilir (SSD'ye işletim sistemi ve sık kullanılan programlar, HDD'ye de daha büyük dosyalar kaydedilir).
Kapasite seçimi ise tamamen senin ihtiyaçlarına bağlı.
* 128 GB SSD: Sadece işletim sistemi ve birkaç temel program için yeterlidir. Çoğu kullanıcı için yetersiz kalacaktır.
* 256 GB SSD: Temel kullanım ve birkaç program için başlangıç seviyesi olarak düşünülebilir. Eğer çok fazla dosya depolamayacaksan işini görebilir.
* 512 GB SSD: Çoğu kullanıcının ihtiyacını karşılayacak ideal bir kapasitedir. Hem programlar hem de bazı medya dosyaları için yeterli alan sunar.
* 1 TB SSD ve üzeri: Eğer çok sayıda fotoğraf, video depoluyorsan, büyük oyun kütüphanen varsa veya profesyonel video düzenleme gibi işlerle uğraşıyorsan bu kapasitelere ihtiyacın olabilir.
Günümüzdeki SSD'ler arasında NVMe SSD'ler, SATA SSD'lere göre daha da hızlıdır. Eğer laptopun NVMe M.2 SSD desteği sunuyorsa, bu daha da iyi bir hız performansı anlamına gelir.
Batarya Ömrü ve Bağlantı Noktaları: Mobilite ve Çeşitlilik
Laptopunu prizden ne kadar süre uzak kullanabileceğin batarya ömrü ile ilgilidir. Bu, kullandığın uygulamalara, ekran parlaklığına ve diğer ayarlara göre büyük ölçüde değişir. Üreticilerin belirttiği batarya ömürleri genellikle ideal koşullarda ölçülür, bu yüzden gerçek kullanımda daha kısa sürebilir.
* Pratik İpucu: Eğer sık sık dışarıda kullanıyorsan, en az 8-10 saat arası gerçek kullanım süresi sunabilen modelleri araştırmalısın. Batarya kapasitesi "Wh" (Watt-saat) olarak belirtilir. Daha yüksek Wh değeri genellikle daha uzun kullanım süresi demektir ama enerji verimliliği de önemlidir.
Laptopunun ne kadar çeşitli cihazlara bağlanabileceği ise bağlantı noktaları (portlar) ile ilgilidir.
* USB-A portları: En yaygın olanlardır. Fare, klavye, harici disk gibi birçok cihaz için kullanılır. En az 2 adet bulunması kullanışlıdır.
* USB-C portları: Daha yeni ve çok yönlüdür. Hem veri aktarımı hem de bazı durumlarda şarj ve görüntü aktarımı için kullanılabilir. Thunderbolt desteği olan USB-C portları çok daha hızlı veri aktarımı ve daha fazla işlevsellik sunar.
* HDMI portu: Harici bir monitöre, televizyona veya projeksiyona bağlanmak için gereklidir.
* SD kart okuyucu: Fotoğraf makineleri veya diğer cihazlardan kart okuyarak dosya aktarımı için kullanışlıdır.
* Kulaklık/mikrofon jakı: Sesli iletişim veya harici ses sistemleri için standarttır.
İhtiyaçlarını düşünerek, hangi portlara ne sıklıkla ihtiyacın olacağını belirlemelisin. Eğer modern aksesuarlar kullanıyorsan (örneğin harici SSD'ler, yüksek çözünürlüklü monitörler), USB-C ve Thunderbolt portlarının varlığı büyük avantaj sağlar.
Unutma, bütçe önemli bir faktör ama en ucuzunu seçmek yerine, ihtiyaçlarınla uyumlu ve uzun süre sana hizmet edecek bir model bulmaya çalışmak daha mantıklıdır.