Serbest Cumhuriyet Fırkası kim tarafından kapatıldı?

Türkiye Cumhuriyeti'nin çok partili hayata geçiş denemelerinden biri olan Serbest Cumhuriyet Fırkası, kısa süren ömrüne rağmen Türk siyasi tarihinde önemli bir yer edinmiştir. 1930 yılında kurulan bu parti, dönemin siyasi atmosferinde farklı bir soluk getirmiş, ancak beklenmedik bir şekilde kurucusunun kararıyla kapatılmıştır.

Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın Kuruluşu ve Amacı

Serbest Cumhuriyet Fırkası, Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine, yakın arkadaşı Ali Fethi Okyar tarafından kurulmuştur. Amaç, tek parti yönetimi olan Cumhuriyet Halk Fırkası'na (CHF) karşı bir alternatif oluşturmak, böylece demokrasinin gelişmesine katkıda bulunmaktı. Fırka, liberal ekonomik politikaları savunuyor, devletçiliğe karşı özel teşebbüsü destekliyordu. Aynı zamanda, CHF'nin bazı uygulamalarına yönelik eleştiriler de getiriyordu.

Partinin programı, serbest piyasa ekonomisi, bireysel özgürlükler ve hukukun üstünlüğü gibi prensipleri içeriyordu. Bu durum, o dönemde devletçi politikaların hakim olduğu Türkiye'de farklı bir yaklaşım sunuyordu. Serbest Cumhuriyet Fırkası, kısa sürede halktan büyük ilgi görmüş, özellikle ekonomik sıkıntılar yaşayan kesimlerin desteğini almıştır.

Fırkanın Kapatılma Süreci

Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın yükselişi, CHF içerisinde rahatsızlık yaratmış ve partiye yönelik baskılar artmıştır. Özellikle yerel seçimlerde yaşanan olaylar ve bazı mitinglerde çıkan olaylar, fırkanın aleyhine kullanılmıştır. Atatürk'ün de bu gelişmelerden duyduğu rahatsızlık, Okyar'a iletilmiştir. Bu süreçte, fırkanın bazı üyelerinin rejim aleyhtarı söylemlerde bulunduğu iddiaları da ortaya atılmıştır.

Tüm bu gelişmelerin ardından, Ali Fethi Okyar, 17 Kasım 1930 tarihinde Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı feshetme kararı almıştır. Bu karar, hem partililer hem de kamuoyu için büyük bir sürpriz olmuştur. Okyar, fırkanın amacına ulaştığına ve artık varlığını sürdürmesinin gereksiz olduğuna inandığını belirtmiştir. Ancak, fırkanın kapatılmasının ardında yatan asıl nedenlerin, dönemin siyasi koşulları ve Atatürk'ün isteği olduğu genel kabul gören bir görüştür.

Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılması, Türkiye'de çok partili hayata geçiş denemelerinin bir süre daha ertelenmesine neden olmuştur. Ancak, bu kısa süreli deneyim, Türk siyasi tarihinde önemli bir iz bırakmış ve demokrasinin önemi konusunda farkındalık yaratmıştır.