Simple past tense cümle nasıl kurulur?

Simple Past Tense: Adım Adım Kurulum Rehberi

Simple Past Tense, yani geçmiş zaman, İngilizcede en çok kullanılan zamanlardan biridir. Bir olayın geçmişte başlayıp yine geçmişte bittiğini anlatmak için kullanılır. Hadi gel, bu yapıyı nasıl kolayca kurabileceğini, püf noktalarını ve sık yapılan hataları birlikte inceleyelim.

  1. Düzenli Fiiller (Regular Verbs): -ed Eki ve İstisnaları

Düzenli fiillerin geçmiş zaman hallerini yapmak oldukça basit. Fiilin sonuna -ed takısı getirirsin. Ama bazı küçük yazım kuralları var, bunlara dikkat etmek önemli:

  • Sessiz harf + y ile biten fiiller: 'y' harfi düşer, yerine -ied gelir.
    • study → studied (çalışmak)
    • try → tried (denemek)
  • Tek heceli, sessiz harf + sesli harf + sessiz harf (CVC) kuralına uyan fiiller: Sondaki sessiz harf iki kere yazılır, sonra -ed gelir.
    • stop → stopped (durmak)
    • plan → planned (planlamak)

    Dikkat: Bu kural genellikle tek heceli fiiller için geçerlidir. Eğer fiil iki veya daha fazla heceliyse ve vurgu son hecede değilse son harf genellikle tekrarlanmaz (örneğin: visit → visited, enter → entered).

  • 'e' ile biten fiiller: Sadece -d eklenir.
    • live → lived (yaşamak)
    • love → loved (sevmek)
  • Diğer fiiller: Direkt -ed.
    • walk → walked (yürümek)
    • play → played (oynamak)

    Örnek cümleler:

    • She walked to school yesterday. (Dün okula yürüdü.)
    • We studied for the exam last night. (Dün gece sınava çalıştık.)
    • They stopped the car at the red light. (Kırmızı ışıkta arabayı durdurdular.)

  1. Düzensiz Fiiller (Irregular Verbs): Ezber ve Pratik

İşte işin biraz 'ezber' kısmı burası. İngilizcede birçok fiil düzenli değildir ve geçmiş zaman halleri tamamen değişir. Bunlara düzensiz fiiller denir. Maalesef, bu fiillerin ikinci hallerini (V2) ezberlemen gerekiyor. Deneyimlerime göre, en yaygın kullanılan düzensiz fiillerin listesini elinin altında bulundurmak ve bol bol pratik yapmak en etkili yöntemdir. İlk başta gözünü korkutabilir ama zamanla otomatikleştiğini göreceksin.

Bazı sık kullanılan düzensiz fiil örnekleri:

  • go → went (gitmek)
  • eat → ate (yemek yemek)
  • see → saw (görmek)
  • make → made (yapmak)
  • have → had (sahip olmak)
  • do → did (yapmak)
  • be → was/were (olmak)

Örnek cümleler:

  • I went to the cinema last weekend. (Geçen hafta sonu sinemaya gittim.)
  • She ate pizza for dinner. (Akşam yemeğinde pizza yedi.)
  • We saw a great movie yesterday. (Dün harika bir film izledik.)

  1. Olumlu, Olumsuz ve Soru Cümlesi Yapıları

Simple Past Tense'te cümle kurarken fiilin çeşidine (düzenli/düzensiz) ve cümlenin türüne (olumlu/olumsuz/soru) göre farklı yapılar kullanırız:

a. Olumlu Cümleler (Affirmative Sentences)

Özne + Fiilin

  1. Hali (V2) + Nesne/Tümleç

  • I played football. (Futbol oynadım.) - Düzenli fiil
  • She went home. (O eve gitti.) - Düzensiz fiil

b. Olumsuz Cümleler (Negative Sentences)

Özne + did not (didn't) + Fiilin

  1. Hali (V1) + Nesne/Tümleç

Olumsuz cümlelerde, yardımcı fiil did not (didn't) kullanırız ve asıl fiil yalın haline (V1) döner. Bu çok önemli bir kuraldır ve sıkça hata yapılan yerlerden biridir.

  • I didn't play football. (Futbol oynamadım.)
  • She didn't go home. (O eve gitmedi.)
  • They didn't study for the test. (Onlar sınava çalışmadılar.)

İstisna: 'to be' fiili (was/were)

'To be' fiili olumsuz yapılırken didn't kullanılmaz. Direkt fiilin kendisine not eklenir.

  • I wasn't home. (Evde değildim.)
  • They weren't happy. (Mutlu değillerdi.)

c. Soru Cümleleri (Interrogative Sentences)

Did + Özne + Fiilin

  1. Hali (V1) + Nesne/Tümleç?

Soru cümlelerinde de did yardımcı fiilini cümlenin başına getiririz ve asıl fiil yine yalın haline (V1) döner.

  • Did you play football? (Futbol oynadın mı?)
  • Did she go home? (O eve gitti mi?)
  • Did they study for the test? (Onlar sınava çalıştılar mı?)

Kısa cevaplar:

  • Yes, I did. / No, I didn't.
  • Yes, she did. / No, she didn't.

İstisna: 'to be' fiili (was/were)

'To be' fiili soru yapılırken did kullanılmaz. Direkt was/were cümlenin başına gelir.

  • Was he at the party? (Partide miydi?)
  • Were they tired? (Yorgunlar mıydı?)

  1. Zaman İfadeleri (Time Expressions) ve Kullanım Alanları

Simple Past Tense ile sıkça kullanılan zaman ifadeleri, olayın ne zaman gerçekleştiğini bize söyler. Bu ifadeler, cümlenin sonunda veya başında yer alabilir:

  • yesterday: dün
  • last night/week/month/year: dün gece/geçen hafta/geçen ay/geçen yıl
  • ... ago: ... önce (two days ago: iki gün önce, three years ago: üç yıl önce)
  • in 2010: 2010'da (geçmiş bir yıl)
  • when I was a child: çocukken

Örnekler:

  • I finished my homework yesterday evening. (Ödevimi dün akşam bitirdim.)
  • She visited Paris last summer. (Geçen yaz Paris'i ziyaret etti.)
  • They moved to a new house five years ago. (Beş yıl önce yeni bir eve taşındılar.)

Simple Past Tense'in temel kullanım alanları şunlardır:

  • Geçmişte belirli bir zamanda başlayıp biten olaylar:
    • I woke up at 7 AM. (Sabah 7'de uyandım.)
    • The concert started at 8 PM. (Konser akşam 8'de başladı.)
  • Geçmişteki alışkanlıklar veya tekrarlanan eylemler (artık yapılmayanlar):
    • When I was a child, I often played in the park. (Çocukken sık sık parkta oynardım.)
    • She always read before bed. (Her zaman yatmadan önce okurdu.)
  • Geçmişteki bir dizi olay:
    • First, I opened the door, then I walked in, and finally I sat down. (Önce kapıyı açtım, sonra içeri girdim ve sonunda oturdum.)

Unutma, pratik yapmak anahtar. Bol bol cümle kur, dinle, oku. Zamanla bu yapılar beynine işleyecek ve otomatik olarak doğru şekilde kullanmaya başlayacaksın.