Ertes ertesi gün hapı ne kadar etkili?

Ertesi Gün Hapı: Etkinliği ve Bilmen Gerekenler

Ertesi gün hapı, istenmeyen gebeliği önlemek için kullanılan acil bir doğum kontrol yöntemidir. Kullanım süresi, hapın türüne ve kişisel durumuna göre değişmekle birlikte, genellikle cinsel ilişkiden sonraki 72 saat (3 gün) içinde alındığında en etkilidir. Ancak bazı türleri 120 saate (5 gün) kadar etkili olabilir. Unutma ki bu haplar, düzenli doğum kontrol yöntemleri kadar güvenilir değildir ve sadece acil durumlar için düşünülmelidir.

Etkinliği konusunda rakamlara bakacak olursak, ertesi gün hapının koruyuculuğu %50 ile %90 arasında değişebilir. Yani, aldığında bile bir miktar gebelik riski devam eder. Bu oranlar, hapın alındığı zamana, kişinin yumurtlama dönemine denk gelip gelmediğine ve hapın türüne göre farklılık gösterir. Örneğin, Levonorgestrel içeren haplar genellikle 72 saat içinde %85 civarında bir etki gösterirken, Ulipristal Asetat içeren haplar 120 saate kadar %90'a varan etki gösterebilir. Deneyimlerime göre, ne kadar erken alırsan o kadar iyi. Bu yüzde, yani %85-90'lık oran, cinsel ilişki sonrasında hamile kalma ihtimalinin ne kadar azaldığını gösteriyor.

Önemli bir nokta: Ertesi gün hapı, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları (CYBE) önlemez. Korunmasız cinsel ilişkilerde CYBE riskin varsa, ek önlemler alman önemlidir.

Nasıl Çalışır ve Hangi Durumlarda Kullanılır?

Ertesi gün hapı, temel olarak yumurtlamayı geciktirerek veya önleyerek çalışır. Bazı durumlarda ise döllenmiş yumurtanın rahme tutunmasını engelleyebilir. Ancak mekanizması tam olarak anlaşılamamış olsa da, ana prensip hamileliği önlemektir.

Bu hapları kullanman gereken durumlar genellikle şunlardır:

• Korunmasız cinsel ilişki
• Doğum kontrol yöntemlerinin (kondom, doğum kontrol hapı vb.) başarısız olması (örneğin, kondomun yırtılması, atlanmış doğum kontrol hapı dozu)
• Cinsel saldırı sonrası hamilelikten korunma

Deneyimlerime göre, bu tür durumlarda paniğe kapılmak yerine hemen doğru adımı atmak en iyisidir. Gecikme, etkinliği ciddi şekilde azaltabilir.

Doğru Hapı Seçmek ve Kullanım Talimatları

Ertesi gün haplarının iki ana türü bulunur: Levonorgestrel içerenler ve Ulipristal Asetat içerenler.

• Levonorgestrel: Genellikle 72 saat içinde etkilidir. İki farklı dozajda olabilir ve bazen tek dozda, bazen de 12 saat arayla iki dozda alınması önerilir.
• Ulipristal Asetat: Daha uzun süreli (120 saate kadar) etkilidir ve bazı durumlarda Levonorgestrel'e göre daha yüksek etkinlik gösterebilir. Bu tür hapların kullanımı genellikle tek dozdur.

Hangi hapı kullanacağına karar verirken, eczacınla veya doktorunla konuşman en doğrusudur. Onlar sana en uygun olanı önereceklerdir. Kullanım talimatlarını dikkatle okumalı ve uygulamasın. Örneğin, bazı haplar tok karna alınırken, bazıları aç karna daha etkili olabilir.

Pratik ipucu: Ertesi gün hapını aldıktan sonra kusma yaşarsan, hapı aldıktan sonraki 3 saat içinde kusma durumunda eczacınla veya doktorunla konuşarak tekrar doz alıp almayacağını öğrenmelisin.

Yan Etkileri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Her ilaç gibi ertesi gün haplarının da bazı yan etkileri olabilir. Bunlar genellikle geçicidir ve şunları içerebilir:

• Mide bulantısı ve kusma
• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Yorgunluk
• Karın ağrısı
• Adet döngüsünde değişiklikler (daha erken veya daha geç adet görme, lekelenme)

Eğer kullandığın ilaçlarla etkileşime girebilecek bir rahatsızlığın varsa veya düzenli ilaç kullanıyorsan, ertesi gün hapı kullanmadan önce mutlaka doktoruna danışmalısın. Bazı ilaçlar (örneğin, epilepsi ilaçları, bazı antibiyotikler) ertesi gün hapının etkinliğini azaltabilir. Deneyimlerime göre, hapı kullandıktan sonraki adet döngünde değişiklikler olması normaldir, ancak adet gecikmesi yaşarsan veya gebelik belirtileri hissedersen, gebelik testi yapman önemlidir.

Unutma, ertesi gün hapı bir doğum kontrol yöntemi değildir ve sık kullanım, vücudunda hormonal dengesizliklere yol açabilir. Bu nedenle, güvenilir ve düzenli bir doğum kontrol yöntemi kullanman en sağlıklısıdır.