Hangi polipler kansere dönüşür?

Hangi Polipler Kansere Dönüşür? Bildiklerimi Seninle Paylaşıyorum

Kolonoskopi veya başka bir tetkik sonucu "polip" kelimesini duyduğunda biraz diken üstünde hissedebilirsin, bu çok doğal. Ama panik yapmaya hiç gerek yok. Çünkü poliplerin tamamı kanser değildir ve çoğu hiç kansere dönüşmez. Benim deneyimlerime göre asıl önemli olan, hangi poliplerin potansiyel taşıdığını bilmek ve doğru önlemleri almak.

Temelde iki ana polip türü var ki bunların kanserleşme riski daha yüksek: adenomatöz polipler ve serrated (dişli) polipler. Bu ikisine dikkat etmek gerekiyor.

Adenomların Gizemi: Kansere Giden Yol

Adenomlar, bağırsak mukozasındaki hücrelerin kontrolsüz büyümesiyle oluşan lezyonlardır. Kabaca her 10 polipten 7'si adenomdur diyebiliriz. Bunların hepsi kansere dönüşmez ama bir kısmı zamanla (genellikle 5-10 yıl içinde) kansere evrilebilir. Bu yüzden bir adenom tespit edildiğinde, boyutuna, sayısına ve hücresel özelliklerine bakılır.

Özellikle şu adenomlar daha riskli kabul edilir:

• Boyutu 1 cm'den büyük olanlar: Büyük adenomların kanserleşme olasılığı daha yüksektir. Mesela 1 cm altındaki adenomların kanserleşme riski %5 civarındayken, 2 cm ve üzerindekilerde bu oran %20'lere çıkabilir.
• Villus yapısı taşıyanlar (villöz adenomlar): Adenomların içinde de kendi içinde risk grupları var. Tübülvillöz adenomlar biraz daha riskliyken, saf villöz adenomlar en yüksek risk grubundadır ve bunların kanserleşme oranı %30-40'lara ulaşabilir.
• Çok sayıda polip olması: Eğer birden fazla adenomun varsa, bu genel bir yatkınlığın işareti olabilir ve daha dikkatli takip gerektirir.
• Hücresel değişiklikler: Patoloji raporunda "displazi" derecesi yazar. Orta (moderate) veya ileri (severe) displazi olan adenomlar, kanserleşme riski açısından daha önceliklidir.

Serrated (Dişli) Polipler: Gözden Kaçmaması Gerekenler

Bu grup bazen daha sinsi olabilir. Serrated polipler, adını pürtüklü, testere dişine benzeyen görünümlerinden alır. Bunların bir kısmı da adenomlarla benzer bir yolla kansere dönüşebilir, ancak farklı bir alt tipi olan "sessile serrated adenoma" (SSA) özellikle dikkat çekiyor. Bu polipler, özellikle sağ kolonda daha sık görülür ve bazen kolonoskopide atlanabilirler.

SSA'ların en önemli özelliği, genellikle daha hızlı bir kanserleşme sürecine sahip olabilmeleri ve bazen doğrudan adenomatöz yolakla değil, farklı bir genetik mutasyonla kansere ilerlemeleridir. Bu nedenle, bir serrated polip görüldüğünde, özellikle de SSA tipindeyse, çok daha dikkatli olunmalı ve sonraki kontroller daha sık planlanmalıdır.

Bilinçli Olmak ve Yapılması Gerekenler

En önemli şey, düzenli taramaları aksatmamak. Eğer 45 yaşını geçtiysen ve daha önce bir polip hikayen olmadıysa bile, kolonoskopi senin için önemli bir tarama yöntemi. Ailede kalın bağırsak kanseri veya poliplerin varsa bu yaş daha da erkene çekilebilir (örneğin 40 yaş veya tanı konan kişinin yaşından 10 yıl öncesi).

Eğer bir polip tespit edilirse, mutlaka ve mutlaka patolojik inceleme için gönderilmesini sağla. Patoloji raporunu anlamak ve doktorunla bu rapor üzerinden konuşmak sana yol gösterecektir. Doktorun sana özel takip aralıkları belirleyecektir. Bu önerilere uymak, riski en aza indirmenin en etkili yoludur. Unutma, erken tespit edilen bir polip, çoğu zaman tamamen tedavi edilebilir bir durumdur.