Uykuda panik atak olur mu?

Uykuda Panik Atak Olur mu?

Evet, maalesef uykuda panik atak yaşanabilir. Hatta bu durum, halk arasında nokturnal panik atak olarak bilinir. Gündüz yaşanan panik ataklardan pek bir farkı olmasa da, uyku sırasında meydana gelmesi insanda daha büyük bir dehşet ve kafa karışıklığına yol açabilir.

Deneyimlerime göre, birçok insan uykuda yaşadığı bu aniden gelen korku ve fiziksel belirtilerle karşılaştığında ne olduğunu anlamakta zorlanıyor. Sanki bir anda ölümle yüzleşiyormuş gibi hissedebiliyorlar. Kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, titreme, göğüste sıkışma hissi, mide bulantısı gibi belirtiler uykudan uyandırabilir.

Neden Uykuda Panik Atak Yaşarız?

Uykuda panik atak yaşanmasının altında yatan birkaç temel neden var:

• Uyku Döngüleri ve Fizyoloji: Vücudumuzun REM (Rapid Eye Movement) uykusu olarak bilinen derin uyku evresine geçişi sırasında fizyolojik bazı değişimler yaşanır. Kalp atış hızı ve solunum hızında dalgalanmalar görülebilir. Beyin aktivitesinin artması ve sempatik sinir sisteminin (savaş ya da kaç tepkisinden sorumlu sistem) ani aktivasyonu, bu evrede panik atak tetikleyicisi olabilir. Özellikle REM uykusu kabuslarla da ilişkilidir ve bu kabusların içeriği veya kendiliğinden tetiklenen bir panik, uykuda atak olarak kendini gösterebilir.
• Stres ve Kaygı Birikimi: Gün içinde yaşadığınız yoğun stres, kaygı ve endişeler uyku sırasında da vücutta birikmeye devam edebilir. Uykuya dalmakla birlikte beynin bilinçli kontrol mekanizmalarının zayıflaması, bu birikmiş gerilimin aniden serbest kalmasına ve panik atak olarak ortaya çıkmasına neden olabilir. Gün içinde bastırdığınız duygular, gecenin sessizliğinde daha yoğun hissedilebilir.
• Altta Yatan Psikolojik Durumlar: Eğer genel olarak bir kaygı bozukluğu, depresyon veya başka bir psikolojik rahatsızlığınız varsa, uykuda panik atak yaşama olasılığınız daha yüksektir. Bu durumlar, beynin korku ve stres merkezlerini daha hassas hale getirir. Örneğin, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) yaşayan kişilerde uykuda panik ataklar ve kabuslar daha sık görülür.
• Diğer Fiziksel Faktörler: Nadiren de olsa, uyku apnesi gibi uykuyla ilişkili solunum bozuklukları veya bazı kalp rahatsızlıkları da panik atak benzeri semptomlara yol açabilir. Bu nedenle, özellikle sık ve şiddetli ataklar yaşıyorsanız, bir doktora danışmak önemlidir.

Uykuda Panik Atakla Başa Çıkmak İçin Neler Yapabilirsin?

Uykuda panik atak yaşamak gerçekten zorlayıcı olsa da, bu durumu yönetmek ve atakların sıklığını azaltmak için atabileceğin adımlar var:

• Günlük Stres Yönetimi: En temel adım, gün içindeki stres seviyeni düşürmeye çalışmak. Meditasyon, yoga, nefes egzersizleri veya sevdiğin bir hobi ile ilgilenmek gibi rahatlama tekniklerini hayatına dahil et. Düzenli egzersiz yapmak da stresle başa çıkmada çok etkilidir.
• Uyku Hijyeni: Kaliteli bir uyku, genel ruh sağlığın ve panik atak riskini azaltmada kritiktir. Yatmadan önce kafein ve alkol tüketiminden kaçın. Yatak odanı karanlık, sessiz ve serin tut. Düzenli bir uyku programı oluşturmaya çalış; her gün aynı saatte yatıp kalkmak vücudun biyolojik ritmini düzenler.
• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Deneyimlerime göre, BDT uykuda panik atak tedavisinde oldukça etkilidir. Bu terapi türü, panik ataklara neden olan düşünce kalıplarını ve davranışları anlamana ve bunları değiştirmene yardımcı olur. Uzman bir terapist eşliğinde bu süreci yönetebilirsin.
• İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda, doktorlar kaygı düzeyini kontrol altına almak ve panik atakları önlemek için antidepresan veya anksiyete giderici ilaçlar önerebilir. Bu tür ilaçların kullanımı mutlaka doktor kontrolünde olmalıdır.
• Yatmadan Önce Yapılmaması Gerekenler: Özellikle yatmadan önceki 1-2 saat içinde ağır yemeklerden, ekranlardan (telefon, bilgisayar) ve uyarıcı aktivitelerden kaçınmak önemlidir. Zihnini sakinleştirecek aktiviteler (kitap okumak, sakin müzik dinlemek) daha faydalı olacaktır.

Atak Anında Ne Yapmalı?

Eğer uykuda panik atak geçiriyorsan ve uyandıysan, panik yapmaya devam etmek yerine şunları deneyebilirsin:

• Nefesine Odaklan: Yavaş ve derin nefes almaya çalış. Burnundan derin bir nefes al, birkaç saniye tut ve ağzından yavaşça ver. Nefes egzersizleri, kalp atış hızını yavaşlatmana yardımcı olabilir.
• Farkındalık: Kendine "Bu bir panik atak, geçecek" gibi telkinlerde bulun. Fiziksel belirtilerin yoğun olsa da, tehlikede olmadığını kendine hatırlat.
• Ortam Değişikliği: Eğer mümkünse, bulunduğun yerden kalkıp kısa bir süre başka bir odada oturmak veya biraz su içmek de faydalı olabilir.

Unutma, uykuda panik atak yaşamak yalnız olmadığın bir durum. Doğru bilgi, destek ve yaşam tarzı değişiklikleriyle bu atakları yönetebilir ve daha huzurlu bir uykuya kavuşabilirsin.