Genel Sağlık Sigortası Tescil ve prim borcu nasıl silinir?

Genel Sağlık Sigortası (GSS) Tescil ve Prim Borcu Silme Yolları

Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borcu, birçok vatandaşın kafasını karıştıran ve hatta canını sıkan bir konu. GSS tescilinin kendisi bir zorunluluk, ancak belli koşullar altında prim borcunuzun silinmesi veya తగ్గması mümkün. Deneyimlerime göre, bu durumu netleştirmek için birkaç önemli noktaya değineceğim.

1. GSS Tescilinizin Durumu ve Borç Oluşumu

Öncelikle, GSS tescilinizin neden otomatik olarak başladığını anlamak önemli. Türkiye'de ikamet eden ve herhangi bir sosyal güvencesi olmayan herkes, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren GSS kapsamına alındı. Yani, SGK'lı değilseniz, BAĞ-KUR'lu değilseniz, Emekli Sandığı'na tabi değilseniz ve çalışmıyorsanız bile GSS tesciliniz otomatik olarak yapılıyor ve prim ödeme yükümlülüğünüz başlıyor.

Bu durum, özellikle uzun süre işsiz kalan veya kendi namına çalışan ve primlerini düzenli ödemeyen kişilerde ciddi borç birikimine yol açabiliyor. Örneğin, 2015 yılından beri SGK'dan bağımsız olarak gelir testi yaptırmamış ve prim ödememiş birinin, mevcut asgari ücret üzerinden hesaplanan aylık prim borcu (yaklaşık 300 TL civarı), yıllar içinde önemli bir yekün oluşturabilir.

1. GSS Prim Borcunun Silinmesi Mümkün Mü?

Aslında GSS prim borcunun tamamen "silinmesi" demek yerine, bazı durumlarda prim ödeme yükümlülüğünün ortadan kalkması veya borcun yeniden yapılandırılarak hafifletilmesi söz konusu.

• Gelir Tespiti: En önemli adım gelir testine başvurmak. Gelir testine başvurduğunuzda, ailenizin toplam gelirine bakılarak sizin için bir prim ödeme tutarı belirlenir. Eğer hane geliriniz asgari ücretin üçte birinin altında kalırsa (2023 yılı için bu tutar yaklaşık 560 TL civarındaydı), prim borcunuz devlet tarafından karşılanır ve GSS'niz aktif kalmaya devam eder. Bu, borcu olanlar için bir kurtuluş yolu olabilir.
• Diğer Sosyal Güvenceler: Eğer başka bir sosyal güvenceye (SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı) dahil olursanız, GSS prim borcunuz otomatik olarak durdurulur. Yani, bir işe girdiğinizde veya BAĞ-KUR'lu olduğunuzda, GSS prim borcunuzun hesaplanması durur. Ancak daha önce oluşan borçlar devam eder.
• Vefat Durumu: GSS kapsamındaki kişinin vefatı halinde, GSS prim borcu mirası devralanlara geçer. Ancak bu noktada da borcun tahsili konusunda belli yasal süreçler ve süreler söz konusu olabilir.

1. Pratik Adımlar ve Öneriler

Peki, bu borçlarla nasıl başa çıkacaksınız? İşte size birkaç pratik öneri:

• Hemen E-Devlet'e Girin: Durumunuzu görmek için ilk yapmanız gereken e-Devlet üzerinden GSS prim borcu sorgulaması yapmak.
• Gelir Testine Başvurun: Eğer geliriniz düşükse ve borcunuz birikmişse, vakit kaybetmeden ikamet ettiğiniz yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'na giderek gelir testine başvurun. Gelir testinin sonuçlanması birkaç hafta sürebilir.
• Borcu Yapılandırma veya Taksitlendirme: Eğer gelir testiniz sonucunda prim ödeme yükümlülüğünüz devam ediyorsa ancak toplu ödeme yapamıyorsanız, SGK ile iletişime geçerek borcunuzu yapılandırma veya taksitlendirme imkanlarını öğrenin. Yapılandırma düzenlemeleri zaman zaman çıkar ve önemli bir fırsat sunabilir.
• Kapsam Dışı Kalma Durumunu Araştırın: Bazı özel durumlarda GSS kapsamı dışında kalmak mümkün olabilir. Örneğin, yurt dışında uzun süreli yaşayan ve Türkiye'de aktif bir geliri olmayan vatandaşlar için bu durumlar söz konusu olabilir. Ancak bu konular oldukça detaylıdır ve uzman görüşü almak faydalı olacaktır.

1. Borcun Silinmediği Durumlar

Unutmamak gerekir ki, SGK'lı değilseniz ve gelir testine başvurmadıysanız, otomatik olarak başlayan GSS tescilinizden doğan prim borçları belirli bir süre sonra ceza ve faizle birlikte tahsil edilebilir. Özellikle vergi daireleri aracılığıyla haciz işlemleri başlatılabilir. Deneyimlerime göre, bu durumla karşılaşmamak için düzenli olarak GSS durumunuzu takip etmek ve aktif bir şekilde ilgilenmek en doğrusu.

Özetle, GSS borcu gözünüzü korkutmasın. Doğru adımları atarak ve bilgiyi kullanarak bu yükten kurtulmak veya hafifletmek mümkün.