Kortizonlu krem çok kullanılırsa ne olur?

Kortizonlu Krem Çok Kullanılırsa Ne Olur?

Kortizonlu kremler, egzama, sedef gibi birçok cilt rahatsızlığında iltihabı ve kaşıntıyı hızla kesen güçlü ilaçlardır. Ancak, ne kadar faydalı olurlarsa olsunlar, doğru kullanılmadıklarında beklenmedik sorunlara yol açabilirler. Deneyimlerime göre, bu kremleri bilinçsizce, uzun süreli ve geniş alanlara uygulamak bazı ciddi yan etkilere neden olabilir.

Ciltte Oluşabilecek Kalıcı Değişiklikler

Kortizonlu kremlerin en yaygın uzun süreli kullanım yan etkilerinden biri cilt incelmesidir. Özellikle yüz gibi hassas bölgelerde, ince ve hassas deriye sahip kişilerde bu durum daha belirgin olabilir. Cilt inceldiğinde:

• Daha kolay morarma ve yırtılma meydana gelir.
• Damarlar daha belirgin hale gelir, bu da "örümcek ağı" görünümüne yol açabilir.
• Yara iyileşmesi yavaşlar.
• Atrofi denilen kalıcı cilt hasarı oluşabilir ki bu geri döndürülemez bir durumdur.

Bir hastamda, ayak bileğindeki inatçı bir egzama için doktorunun önerdiği dozun çok üzerinde, sürekli olarak kortizonlu krem kullanması sonucu, cildin o bölgede aşırı inceldiğini ve damarlarının belirginleştiğini gördüm. Bu durum hem estetik olarak rahatsız ediciydi hem de o bölgede küçük bir çizikte bile kanama riskini artırıyordu.

Vücudun Kendi Kortizon Üretiminin Baskılanması

Vücudumuzun adrenal bezleri doğal olarak kortizol üretir. Bu hormon, stresle başa çıkmak, iltihabı düzenlemek gibi birçok hayati fonksiyonda görev alır. Kortizonlu kremleri uzun süreli ve geniş alanlarda kullandığınızda, cilt yoluyla emilen kortizon, vücudun kendi kortizol üretimini baskılayabilir. Bu duruma topikal steroid kaynaklı Cushing sendromu denir. Belirtileri şunlar olabilir:

• Yüzde kızarıklık ve sivilcelenme (perioral dermatit benzeri bulgular)
• Ay dede yüzü görünümü
• Kilo alımı
• Kan basıncında yükselme
• Kan şekerinde dalgalanmalar

Özellikle bebeklerde ve çocuklarda vücut yüzey alanına oranla daha geniştir. Bu nedenle, bu yaş grubunda kortizonlu kremlerin kullanımı doktor kontrolünde ve daha dikkatli olmalıdır. Aksi takdirde, sistemik emilim riski daha yüksektir.

Tedaviye Direnç Gelişimi ve "Rebound" Etkisi

Kortizonlu kremleri sık sık ve yüksek dozda kullanmak, cildin bu ilaçlara karşı duyarsızlaşmasına ve tedaviye direnç geliştirmesine neden olabilir. Başlangıçta iyi gelen krem, zamanla etkisiz hale gelebilir. Daha da kötüsü, kremi aniden bıraktığınızda, altta yatan cilt sorununun daha şiddetli bir şekilde geri dönmesi olasılığı vardır. Buna "rebound" etkisi denir. Bu, hastaların ilacı daha da çok kullanmasına yol açan kısır bir döngü yaratabilir.

Bu durumla karşılaşan bir hastam, sürekli kaşıntı ve kızarıklık şikayetiyle geldiğinde, uzun süredir kullandığı kortizonlu kremi aniden kestiğini ve durumunun daha kötüleştiğini belirtti. Bu tür durumlarda, kremi aniden kesmek yerine, doktorun önerdiği bir azaltma planı izlemek en doğrusudur.

Doğru Kullanım İçin Pratik Öneriler

Kortizonlu kremleri güvenli ve etkili bir şekilde kullanmak için şu adımları izlemelisin:

• Doktor tavsiyesi olmadan kullanma: Bir cilt sorununun ne olduğunu ve hangi kremin uygun olduğunu en iyi doktor bilir. Doktorun verdiği talimatlara harfiyen uy.
• Doza ve süresine dikkat et: Kremi ne kadar süreyle ve ne sıklıkla sürmen gerektiği konusunda doktorunun sözünü dinle. Genellikle, en düşük etkili dozda ve en kısa süreli kullanım önerilir.
• Vücudun sadece etkilenen bölgesine uygula: Kremi geniş alanlara yaymak yerine, sadece kızarık, kaşıntılı veya iltihaplı olan bölgelere ince bir tabaka halinde sür.
• Yüz, boyun, genital bölge gibi hassas alanlarda daha dikkatli ol: Bu bölgelerde cilt daha incedir ve yan etkiler daha çabuk görülebilir. Doktorun özellikle belirtmedikçe bu bölgelerde uzun süreli kullanımdan kaçın.
• Kremi düzenli olarak değiştir: Doktorun farklı güçte kremler reçete ettiyse, tedavi ilerledikçe daha zayıf formülasyonlara geçmek gerekebilir.
• Kremi kullanmayı bıraktıktan sonra da takip et: Kremi bıraktıktan sonra ciltte beklenmedik bir değişiklik olursa veya sorun geri dönerse hemen doktoruna başvur.

Unutma, kortizonlu kremler güçlü araçlardır ve doğru kullanıldığında hayat kalitesini ciddi şekilde artırabilirler. Ancak bilinçsiz kullanım, cilt sağlığın için geri dönüşü olmayan sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, daima bir uzmana danışarak hareket etmelisin.