17 yasindan sonra boy uzar mı?

17 Yaşından Sonra Boy Uzar mı?

17 yaşından sonra boy uzar mı sorusunun net bir cevabı var: Genellikle hayır, ama bazı istisnalar olabilir.

İnsanların boy uzaması, büyüme plakları adı verilen kemik uçlarındaki kıkırdak dokularının kapanmasıyla durur. Bu plaklar, ergenlik döneminde salgılanan hormonlar sayesinde kemikleşir ve büyüme süreci tamamlanır.

Kızlarda bu kapanma genellikle 15-16 yaşlarında, erkeklerde ise 17-18 yaşlarında tamamlanır. Yani, 17 yaşına geldiğinde, eğer erkeksen, büyüme plakların büyük ihtimalle kapanmıştır. Kızsan da durum benzer. Bu, fiziksel olarak artık boyunun önemli ölçüde uzamayacağı anlamına gelir. Deneyimlerime göre, bu yaşlardan sonraki boy uzaması milimetrik düzeyde kalır ve fark edilmez denecek kadar azdır.

Büyüme Plakları ve Kapanması

Büyüme plakları, uzun kemiklerin uçlarında bulunan ve kemiklerin boyuna uzamasını sağlayan kıkırdak dokulardır. Bu plaklar, ergenlik döneminde artan büyüme hormonu (GH) ve cinsiyet hormonları (testosteron ve östrojen) etkisiyle kemikleşir. Bu kemikleşme süreci tamamlandığında, yani plaklar kapandığında, boy uzaması durur.

Erkeklerde testosteron seviyesi genellikle 17-18 yaşlarında zirveye ulaşır ve bu dönemde büyüme plaklarının kapanması hızlanır. Kızlarda ise östrojen hormonu daha erken yaşlarda (genellikle 15-16 yaşlarında) büyüme plaklarının kapanmasına neden olur. Elbette bu yaşlar ortalamadır ve kişiden kişiye küçük farklılıklar gösterebilir. Bazı bireylerde bu plaklar biraz daha geç kapanabilir.

Genetik ve Bireysel Farklılıklar

Boyumuzun büyük bir kısmı genetik faktörlerle belirlenir. Ebeveynlerinin boy uzunluğu, senin de potansiyel boyunu büyük ölçüde etkiler. Eğer ailenizde geç yaşta boy atan bireyler varsa, senin de biraz daha geç uzama ihtimalin olabilir. Ancak bu, 17 yaşından sonra mucizevi bir uzama anlamına gelmez. En fazla birkaç santimlik bir farktan bahsedebiliriz.

Bireysel farklılıklar çok önemlidir. Bazı gençler ergenliğe daha erken girer ve daha erken tamamlar, bazıları ise daha geç ergenliğe girer ve dolayısıyla büyüme süreci de daha uzun sürebilir. Eğer 17 yaşında hala ergenlik belirtileri tam olarak oturmadıysa, belki büyüme plakların henüz tam olarak kapanmamış olabilir. Ancak bu durumun nadir olduğunu unutmamak gerekir.

Boy Uzamasına Etki Eden Faktörler (Eğer Plaklar Tam Kapanmadıysa)

Eğer büyüme plakların hala açık ise, yani boy uzama potansiyelin devam ediyorsa, aşağıdaki faktörler boy uzamana yardımcı olabilir:

• Beslenme: Dengeli ve yeterli beslenme, boy uzaması için en kritik faktörlerden biridir. Özellikle protein, kalsiyum, D vitamini, çinko ve demir gibi besin öğeleri büyüme için gereklidir.
  • Protein: Et, tavuk, balık, yumurta, süt ürünleri, baklagiller. Vücut dokularının yapımı ve onarımı için temeldir.
  • Kalsiyum: Süt ve süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli), badem. Kemiklerin gelişimi için olmazsa olmazdır.
  • D Vitamini: Güneş ışığı, yağlı balıklar (somon, uskumru), yumurta sarısı. Kalsiyumun emilimi için önemlidir.
  • Çinko: Kırmızı et, deniz ürünleri, kabak çekirdeği, mercimek. Büyüme ve hücre bölünmesi için gereklidir.
• Uyku: Büyüme hormonu en çok derin uyku sırasında salgılanır. Bu nedenle, günde 7-9 saat kaliteli uyku almak, boy uzaması potansiyeli olan gençler için çok önemlidir. Erken yatıp erken kalkmak, uyku kalitesini artırabilir.
• Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite, genel sağlığı destekler ve kemik gelişimi için faydalıdır. Özellikle yüzme, basketbol, voleybol gibi esneme ve zıplama hareketleri içeren sporlar boy uzamasına dolaylı olarak katkı sağlayabilir. Ancak bu sporların tek başına boyu uzattığına dair kesin bilimsel kanıtlar yoktur, daha çok genel vücut sağlığına ve duruşa etkileri vardır.
• Stres Yönetimi: Kronik stres, büyüme hormonu salgılanmasını olumsuz etkileyebilir. Stresi azaltmak için hobiler edinmek, meditasyon yapmak veya sevdiğin aktivitelerle uğraşmak faydalı olabilir.

Ne Zaman Bir Doktora Görünmeli?

Eğer 17 yaşında hala belirgin bir boy uzaması bekliyorsan veya büyüme sürecinde bir anormallik olduğunu düşünüyorsan, bir endokrinoloji uzmanına başvurmak en doğrusudur. Doktor, büyüme plaklarının açık olup olmadığını anlamak için röntgen çekebilir ve boy uzamanı etkileyen herhangi bir hormonal dengesizlik olup olmadığını kontrol edebilir. Bu, sadece boy uzamasıyla ilgili değil, genel sağlığın için de önemli bir adımdır. Doktorun önerileri, en doğru ve kişiye özel bilgiyi sağlayacaktır.