Dünyanın en çirkin binası nerededir?
Dünyanın En Çirkin Binası Hangisi? Neden Bu Kadar Tartışmalı?
Bu sorunun tek bir cevabı olmadığını hemen söyleyeyim. Zevkler ve renkler tartışılmaz derler ya, mimaride de durum tam olarak böyle. Ancak bazı binalar var ki, tasarımcılarının niyetinden bağımsız olarak, genel kanıdan çok daha fazla eleştiri alıyor ve "en çirkin" unvanına aday gösteriliyor. Deneyimlerime göre bu tür binaların ortak noktaları var ve bunları seninle paylaşacağım.
- Anlaşılmaz Tasarım ve Konsept Bozukluğu
Bir binanın "çirkin" olarak nitelendirilmesindeki en büyük etkenlerden biri, ne yapmak istediğini tam olarak anlatamaması. Tarihi dokuya uymayan, çevresiyle bir türlü barışamayan ya da sırf farklı olmak için tasarlanmış gibi duran yapılar ilk bakışta şok etkisi yaratabilir.
* Örnek: Boston Şehir Konseyi Binası (Boston, ABD)
1968'de tamamlanan bu bina, brutalist mimarinin tipik özelliklerini taşısa da, betonarme blokların tuhaf bir şekilde üst üste yığılmış görüntüsü ve cam panellerin rastgele yerleştirilmesiyle birçok kişi tarafından "çirkin" olarak kabul ediliyor. Mimarı I.M. Pei'nin en beğenilen eserlerinden biri olsa da, bu binanın genel estetiği konusunda fikir birliği yok. Bazen bir binanın amacı, bulunduğu çevreyle uyum sağlamak ya da estetik bir bütünlük yaratmaktır. Bu bina, bu beklentileri karşılamakta zorlanıyor.
- Malzeme Seçimi ve Bakımsızlık
Bir zamanlar modern veya yenilikçi görünen malzemeler, zamanla yıpranabilir ve binanın genel görünümünü olumsuz etkileyebilir. Özellikle bakımsızlık, en güzel yapıları bile çirkin gösterebilir.
* Örnek: Palace of Parliament (Bükreş, Romanya)
Dünyanın en büyük ikinci idari binası olan bu yapı, Nicuşor Ceauşescu'nun devasa vizyonunun bir ürünü. İnşaatında kullanılan mermer ve altın kaplamalar ilk başta gösterişli dursa da, binanın devasa boyutları ve tekrarlayan, monoton cephesi, birçok kişi için ezici ve hatta "çirkin" bir etki yaratıyor. Bina, 700.000 metrekarelik bir alanı kaplıyor ve 1 milyar dolardan fazla bir maliyeti olduğu tahmin ediliyor. Bu ölçek, ne kadar ihtişamlı olursa olsun, bir binanın estetik algısını önemli ölçüde etkiliyor.
- Aşırı Gösteriş ve Orantısızlık
Bazen bir binanın "çirkinliği", gösterişe kaçması ve ölçekle orantısız tasarımlarından kaynaklanır. Amaç dikkat çekmek olsa da, bu durum genellikle abartılı ve göze batan sonuçlar doğurur.
* Örnek: Walt Disney Concert Hall (Los Angeles, ABD)
Frank Gehry'nin bu tasarımı, tartışmalı bir yapı. Paslanmaz çelik panellerin dalgalı ve akışkan görünümü, ilk başta etkileyici dursa da, bu tür bir tasarımın bir konser salonu için ne kadar uygun olduğu ve çevresiyle ne kadar uyum sağladığı konusunda farklı görüşler var. Bina, 2003 yılında tamamlandı ve maliyeti yaklaşık 274 milyon doları buldu. Kimi için bir sanat eseri, kimi için ise devasa ve biraz da uyumsuz bir metal yığını. Bazen bir binanın "çirkinliği"nin kaynağı, onu oluşturan öğelerin uyumsuzluğunda yatar.
Peki Sen Ne Yapmalısın?
Eğer sen de mimari hakkında konuşurken veya bir şehir hakkında fikir yürütürken bu tür binalarla karşılaşırsan, doğrudan yargılamak yerine şu soruları kendine sorabilirsin:
* Bu binanın ne anlatmak istediğini anlayabiliyor muyum?
* Bulunduğu çevreyle nasıl bir ilişki kuruyor?
* Kullanılan malzemeler zamanla nasıl bir değişim gösterecek?
Unutma ki mimari sadece estetikten ibaret değil; aynı zamanda işlevsellik, tarih ve kültürü de barındırır. Bu yüzden bir binayı "çirkin" olarak etiketlemeden önce, arkasındaki hikayeyi ve amacı düşünmek, sana daha zengin bir bakış açısı sunacaktır.