🗞️ Manisa Haber

BM Güvenlik Konseyi üyeleri kimler?

14 Haziran 2025 Manisa Haber

BM Güvenlik Konseyi'nin Dinamikleri: Kimler Var ve Neden Önemli?

BM Güvenlik Konseyi'nin kimlerden oluştuğunu merak ediyorsan, hemen konuya girelim. Bu yapı, küresel barış ve güvenliğin sağlanmasında kilit rol oynuyor ve kimlerin söz sahibi olduğunu bilmek, uluslararası ilişkilerin nabzını tutmak açısından çok değerli.

Öncelikle, Konsey'in iki tür üyesi olduğunu bilmen önemli: Daimi Üyeler ve Daimi Olmayan Üyeler. Bu ayrım, Konsey'in çalışma prensiplerini ve karar alma mekanizmalarını doğrudan etkiliyor.

Daimi Üyeler: Beş Dev Adam

BM'nin kurulduğu 1945 yılından beri Konsey'de yer alan ve veto hakkına sahip olan beş daimi üye var. Bunlar, İkinci Dünya Savaşı'nın galipleri ve o dönemin süper güçleri olarak kabul ediliyorlar. Bu üyeler:

  • Amerika Birleşik Devletleri (ABD)
  • Rusya Federasyonu (Sovyetler Birliği'nin devamı olarak)
  • Çin Halk Cumhuriyeti (Çin Cumhuriyeti'nin yerine geçti)
  • Fransa Cumhuriyeti
  • Birleşik Krallık

Bu beş ülkenin veto hakkı, Konsey'de alınacak hemen her kararın onlardan en az birinin onayını gerektirmesi anlamına geliyor. Bu durum, Konsey'in bazen etkisiz kalmasına yol açabilse de, büyük güçler arasında bir uzlaşma zeminini korumak için de bir araç olarak görülebiliyor. Deneyimlerime göre, bu veto gücü, uluslararası politikada dengeyi sağlamak açısından oldukça karmaşık bir dinamik yaratıyor.

Daimi Olmayan Üyeler: Küresel Temsiliyet

Daimi üyeler dışındaki on üye ise BM Genel Kurulu tarafından ikişer yıllık sürelerle seçiliyor. Bu üyelerin seçimi, coğrafi dağılımı gözeten bir dengeyle yapılıyor. Yani, her bölgeden temsilci bulunması hedefleniyor. Şu anki (veya yakın geçmişteki) daimi olmayan üyeler arasında Asya-Pasifik, Afrika, Latin Amerika ve Karayipler, Doğu Avrupa ve Batı Avrupa ile diğer ülkelerden temsilciler görmek mümkün. Bu üyeler, büyük güçlerin gölgesinde kalsalar da, Konsey'in kararlarına çeşitlilik ve farklı perspektifler katıyorlar. Örneğin, belirli bir bölgesel çatışmada o bölgeden bir ülkenin geçici üye olması, konunun daha iyi anlaşılmasına ve temsil edilmesine olanak tanıyabiliyor.

Konsey'in Karar Alma Mekanizması ve Veto Hakkı

Konsey'de bir karar alınabilmesi için en az dokuz üyenin oyu gerekiyor. Ancak, bu oylama sonucunda daimi üyelerden biri olumsuz oy kullanırsa (yani veto hakkını kullanırsa), karar kabul edilmiyor. Bu, Konsey'in işleyişindeki en kritik ve sıkça tartışılan nokta. Veto hakkı, büyük güçlerin kendi ulusal çıkarlarını korumalarını sağlarken, aynı zamanda küresel güvenliği ilgilendiren konularda ani ve tek taraflı kararların alınmasını da engelleyebiliyor. Ancak, deneyimlerime göre, bu mekanizma bazen krizlere müdahale edilmesini geciktirebiliyor veya tamamen engelleyebiliyor, bu da reform tartışmalarını beraberinde getiriyor.

Ne Yapmalı?

Eğer Güvenlik Konseyi'nin işleyişini daha yakından takip etmek istersen, BM'nin resmi web sitesinden güncel üyelik durumlarını ve alınan kararları takip edebilirsin. Ayrıca, uluslararası ilişkiler üzerine yazan analistlerin yorumlarını okumak da bu karmaşık yapıyı anlamana yardımcı olacaktır. Özellikle daimi olmayan üyelerin seçim süreçlerini ve oy kullanma eğilimlerini izlemek, küresel güç dengeleri hakkında sana önemli ipuçları verebilir.