Tikel ve tümel ne demek?

Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ancak adını koymakta zorlandığımız bazı kavramlar vardır. İşte "tikel" ve "tümel" de bunlardan ikisi. Özellikle felsefe, mantık ve hatta hukuk gibi alanlarda karşımıza çıkan bu terimler, aslında düşünce yapımızı şekillendirmede önemli bir role sahip. Tikel, en basit haliyle "tek tek olan, bireysel" anlamına gelir. Yani bir bütünün sadece bir parçasını, bir örneğini ifade eder. Örneğin, "Bu elma kırmızıdır." dediğimizde, sadece o belirli elmadan bahsediyoruzdur; bu ifade tikel bir yargıdır. Bir diğer örnek ise "Ayşe bugün çok mutlu." cümlesi olabilir. Burada da genel bir mutluluktan değil, sadece Ayşe'nin o günkü özel durumundan bahsediyoruz. Tümel ise tikelin tam zıddı olarak, bir bütünün tamamını veya bir sınıfın tüm üyelerini kapsayan bir anlama gelir. "Bütün elmalar meyvedir." dediğimizde, aklımıza gelebilecek tüm elmalardan bahsediyoruzdur; bu tümel bir yargıdır. Benzer şekilde, "İnsanlar düşünebilir." cümlesi de tüm insanları kapsayan genel bir ifade olduğundan tümeldir. Tümel kavramı, genellemeler yapmamızı, prensipler oluşturmamızı ve dolayısıyla dünyayı anlamlandırmamızı kolaylaştırır. Özetle, tikel ve tümel, düşünce dünyamızda sürekli kullandığımız ve birbirini tamamlayan iki önemli kavramdır. Tikel, somut ve özel olanı ifade ederken, tümel ise genel ve kapsayıcı olanı temsil eder. Bu iki kavram arasındaki dengeyi anlamak, daha bilinçli ve tutarlı düşünmemize yardımcı olur.