Eris neden gezegen değil?
İçindekiler
Güneş Sistemi'mizin bir zamanlar dokuz gezegeni vardı. Ancak 2006 yılında, Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından yapılan bir tanımlama değişikliğiyle Plüton gezegen statüsünü kaybetti ve "cüce gezegen" olarak sınıflandırıldı. Peki, bu karara yol açan neydi ve Eris neden gezegen değil?
Eris'in Keşfi ve Yarattığı Tartışma
2005 yılında keşfedilen Eris, Plüton'dan daha büyük bir cisimdi. Bu keşif, Güneş Sistemi'ndeki gezegen sayısını yeniden gözden geçirme ihtiyacını doğurdu. Eğer Eris gezegen olarak kabul edilirse, benzer büyüklükteki diğer gök cisimlerinin de gezegen olarak sınıflandırılması gerekecekti. Bu durum, Güneş Sistemi'ndeki gezegen sayısının hızla artmasına yol açabilirdi.
Gezegen Tanımının Değişimi
IAU, bu karmaşayı önlemek ve bir standart oluşturmak amacıyla bir gezegen tanımı belirledi. Bu tanıma göre bir gök cisminin gezegen olarak kabul edilebilmesi için üç temel kriteri karşılaması gerekiyordu:
- Güneş etrafında dönüyor olması
- Kendi kütle çekimi sayesinde küresel bir şekle sahip olması
- Yörüngesini temizlemiş olması, yani yörüngesinde kendisiyle benzer büyüklükte başka cisimlerin bulunmaması
Eris Neden Gezegen Değil?
Eris, ilk iki kriteri karşılıyor. Güneş etrafında dönüyor ve küresel bir şekle sahip. Ancak, üçüncü kriteri, yani yörüngesini temizleme şartını sağlayamıyor. Eris, Kuiper Kuşağı'nda yer alıyor ve yörüngesi, kendisiyle benzer büyüklükte birçok gök cismiyle dolu. Bu nedenle, IAU tarafından gezegen olarak değil, "cüce gezegen" olarak sınıflandırılıyor.
Plüton da aynı nedenle gezegen statüsünü kaybetti. Her ikisi de yörüngelerini temizleyemediği için cüce gezegen olarak adlandırılıyorlar. Bu karar, Güneş Sistemi'nin daha iyi anlaşılması ve sınıflandırılması için önemli bir adım oldu.
Gezegen tanımının değişmesiyle birlikte, Güneş Sistemi'ndeki gök cisimlerini daha net bir şekilde sınıflandırabiliyoruz. Eris'in keşfi ve gezegen tanımının değişimi, astronomi alanında önemli bir dönüm noktası oldu ve Güneş Sistemi'ne bakış açımızı değiştirdi.