Tırnak içinde tırnak nasıl yazılır?
Tırnak İçinde Tırnak Kullanımı: Kafa Karışıklığına Son
Tırnak içinde tırnak kullanmak, özellikle alıntıların içinde başka alıntılar olduğunda karşımıza çıkan ve birçok kişiyi zorlayan bir durum. Ama aslında mantığı oldukça basit. Deneyimlerime göre, bu konuyu birkaç temel başlıkta ele alırsak, kafandaki tüm soru işaretleri ortadan kalkacak.
Birincil Alıntı: Tek Tırnak mı, Çift Tırnak mı?
Türkçede genel kural olarak, bir metin içindeki ana alıntıyı belirtmek için çift tırnak (" ") kullanılır. Bu, metnin asıl sahibinin sözlerini ayırmak için kullandığımız standart yöntemdir. Örneğin, bir yazarın kitabından bir bölüm alıntıladığında, o bölümü çift tırnak içine alır.
Örnek:
Prof. Dr. Ayşe Yılmaz, konuşmasında şöyle dedi: "Edebiyatın gücü, insan ruhunu anlamakta yatar."
Burada "Edebiyatın gücü, insan ruhunu anlamakta yatar." ifadesi, Prof. Dr. Yılmaz'ın sözlerinin tamamını kapsayan birincil alıntıdır.
İkincil Alıntı: İşte Tırnak İçinde Tırnak Geliyor!
İşte burası biraz karıştırılabiliyor. Birincil alıntının (çift tırnak içine aldığımız ifadenin) içinde yer alan ve o birincil alıntıyı yapan kişinin söylediği başka bir sözü belirtmek istediğimizde, işte o zaman tek tırnak (' ') devreye girer. Bu, bir alıntının içindeki daha küçük, daha spesifik bir alıntıyı işaret eder.
Örnek:
Gazeteci, röportajında şunları aktardı: "Sanatçı, 'İlham perilerim bana her zaman beklenmedik anlarda gelir' diyerek yaratım sürecini anlattı."
Bu örnekte:
- "Sanatçı, 'İlham perilerim bana her zaman beklenmedik anlarda gelir' diyerek yaratım sürecini anlattı." ifadesi, gazetecinin kendi aktarımını belirten birincil alıntıdır (çift tırnak).
- Bu birincil alıntının içinde yer alan ve sanatçının kendi sözleri olan 'İlham perilerim bana her zaman beklenmedik anlarda gelir' ifadesi ise ikincil alıntıdır (tek tırnak).
Dil Farklılıkları ve Genel Kullanım
Bu kural İngilizce gibi bazı dillerde tam tersi şekilde işler. İngilizce'de ana alıntı tek tırnakla (' ') yapılırken, iç alıntı çift tırnakla (" ") belirtilir. Ancak biz Türkçe metinlerle uğraştığımız için, Türkçe'nin kendi kurallarına uymamız gerekiyor. Bu, dilbilgisi ve yazım kuralları kitaplarında da genellikle bu şekilde belirtilir. Örneğin, TDK'nin (Türk Dil Kurumu) yazım kılavuzlarında bu konuyla ilgili net açıklamalar bulabilirsin.
Pratik İpuçları ve Özet
* Önce ana alıntıyı belirle: Kimin sözünü aktarıyorsun? O sözü çift tırnak içine al.
* İçeride başka bir söz mü var? Eğer aktardığın cümlenin içinde, o cümlenin söylediği kişinin söylediği başka bir söz daha varsa, o içteki sözü tek tırnak içine al.
* Kafan mı karıştı? Geri dön ve aktardığın metni dikkatlice oku. Hangi söz kimin? Bu ayrımı net olarak yapabiliyorsan, tırnak kullanımını da doğru yaparsın.
Özetle, çift tırnak ana alıntı için, tek tırnak ise o ana alıntının içindeki daha küçük alıntılar için kullanılır. Bu basit kuralı aklında tutarak metinlerinde tırnakları doğru bir şekilde kullanabilirsin.