İslam'da deizm nedir?

Günümüzde sıkça karşılaşılan ve merak uyandıran kavramlardan biri olan deizm, özellikle inanç sistemleri ve felsefi yaklaşımlar üzerine düşünenler için önemli bir tartışma konusudur. Peki, İslam'da deizm ne anlama gelir? Bu yazımızda, deizm kavramını genel hatlarıyla açıklayacak ve İslam perspektifinden bu konuyu ele alacağız.

Deizm Nedir?

Deizm, Tanrı'nın evreni yarattığına ve bir defaya mahsus olmak üzere işleyişini başlattığına inanan, ancak daha sonra evrene müdahale etmediğini savunan felsefi bir görüştür. Deistler, vahiy, mucize veya din gibi kavramlara genellikle şüpheyle yaklaşırlar. Onlar için akıl ve doğa yasaları, Tanrı'yı anlamanın ve evreni çözmenin en önemli araçlarıdır. Deizm, 17. ve 18. yüzyıllarda Aydınlanma Çağı'nda özellikle Avrupa ve Amerika'da yaygınlaşmıştır.

Deist düşünceye göre, Tanrı saat ustası gibidir; saati (evreni) kurmuş ve sonra kendi haline bırakmıştır. Bu nedenle, deistler genellikle organize dinlere ve dini kurumlara mesafeli dururlar. Onlar için önemli olan, aklı kullanarak evreni anlamaya çalışmak ve etik değerlere uygun yaşamaktır.

İslam ve Deizm: Temel Farklılıklar

İslam, Allah'ın (c.c.) varlığına, birliğine ve peygamberler aracılığıyla insanlığa gönderdiği vahiy yoluyla ilettiği dinî hükümlere inanmayı esas alır. İslam'a göre Allah (c.c.), evreni yaratmış ve sürekli olarak yönetmektedir. Dua, ibadet ve diğer dini ritüeller, Allah (c.c.) ile doğrudan bir ilişki kurmanın yollarıdır. İşte tam bu noktada, İslam'la deizm arasındaki temel farklılıklar ortaya çıkar.

İslam'da Allah (c.c.) sürekli olarak evrene müdahale eder, dualara cevap verir ve insanlara yol gösterir. Oysa deizmde, Tanrı'nın evreni yarattıktan sonra müdahale etmediği inancı hakimdir. Bu durum, İslam'ın temel inanç esaslarıyla çelişir. İslam'a göre peygamberler, Allah'ın (c.c.) elçileridir ve insanlara doğru yolu göstermek için gönderilmişlerdir. Deizmde ise vahiy ve peygamberlik gibi kavramlara genellikle şüpheyle yaklaşılır.

İslam Dünyasında Deizm Algısı

İslam dünyasında deizm, genellikle eleştirel bir yaklaşımla karşılanır. İslam alimleri ve düşünürleri, deizmin İslam'ın temel inanç esaslarıyla uyuşmadığını ve İslam'ın öğretileriyle çeliştiğini savunurlar. Ancak, günümüzde özellikle gençler arasında deizme ilgi duyanların sayısı artmaktadır. Bu durum, İslam dünyasında da deizm konusunun daha fazla tartışılmasına ve incelenmesine yol açmıştır.

Sonuç olarak, İslam'da deizm, İslam'ın temel inanç esaslarıyla çelişen bir felsefi yaklaşımdır. İslam, Allah'ın (c.c.) evrene sürekli müdahale ettiğine, peygamberler aracılığıyla insanlara yol gösterdiğine ve vahiyin gerçekliğine inanmayı gerektirirken, deizm bu kavramlara şüpheyle yaklaşır. Bu nedenle, İslam ve deizm arasında temel farklılıklar bulunmaktadır.