🗞️ Manisa Haber

Ağırlıklı ortalama nasıl hesaplanır?

13 Haziran 2025 Manisa Haber

Ağırlıklı Ortalama Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Ağırlıklı ortalama, basit ortalamadan farklı olarak, listedeki her bir değerin önemine göre farklı bir ağırlık taşıdığı durumlarda kullanılan bir hesaplama yöntemidir. Deneyimlerime göre, bu yöntem özellikle not ortalaması, yatırım getirisi veya istatistiksel analizlerde karşımıza çıkar. Basitçe her sayıyı eşit kabul etmek yerine, bazı sayıların "daha söz sahibi" olduğunu düşün.

Temel mantığı şu: Bir değeri, o değerin önemini belirten bir "ağırlık" ile çarpıyorsun. Sonra bu çarpımların hepsini topluyorsun. Bu toplamı da, kullandığın tüm ağırlıkların toplamına bölüyorsun. İşte bu kadar basit!

Ağırlıklı Ortalamanın Temel Formülü

Formülünü şöyle düşünebilirsin:

Ağırlıklı Ortalama = (Değer1 Ağırlık1 + Değer2 Ağırlık2 + ... + DeğerN * AğırlıkN) / (Ağırlık1 + Ağırlık2 + ... + AğırlıkN)

Burada her bir Değer, senin hesaplamak istediğin sayıyı temsil ederken, Ağırlık ise o sayının ne kadar önemli olduğunu gösteren bir katsayıdır.

Pratik Bir Örnek: Not Ortalaması

En sık karşılaştığımız örneklerden biri okul notları. Diyelim ki bir derste şu notları aldın:

  • Ara Sınav: 70 (Ağırlık: %30)
  • Final Sınavı: 85 (Ağırlık: %70)

Burada "Değerler" 70 ve

  1. "Ağırlıklar" ise bu notların genel başarıdaki payını gösteriyor, yani %30 ve %
  2. Bu durumda ağırlıklı ortalamayı şöyle hesaplarsın:

(70 0.30) + (85 0.70) = 21 + 59.5 = 80.5

Yani senin bu dersteki ağırlıklı ortalaman 80.5 olur. Gördüğün gibi, final sınavının ağırlığı daha yüksek olduğu için ortalamayı daha çok etkilemiş. Basit ortalama alsaydın (70+85)/2 = 77.5 olurdu, ki bu gerçek başarı durumunu pek yansıtmaz.

Neden Ağırlıklı Ortalama Kullanmalısın?

Deneyimlerime göre, ağırlıklı ortalama kullanmanın en büyük avantajı, verilerin gerçek önem sıralamasını yansıtabilmesidir. Her veriyi eşit kabul etmek yerine, hangi verinin daha kritik olduğunu belirleyebilir ve hesaplamalarını buna göre yapabilirsin. Bu, özellikle şu gibi durumlarda çok önemlidir:

  • Akademik Notlar: Projeler, ödevler, ara sınavlar ve finallerin dersteki ağırlıkları farklıdır.
  • Finansal Yatırımlar: Farklı yatırım araçlarının (hisse senedi, tahvil vb.) portföydeki ağırlıkları ve getirileri farklı olabilir.
  • Pazar Araştırmaları: Farklı demografik grupların veya müşteri segmentlerinin anket sonuçlarına katkısı farklı olabilir.

Ağırlıklı Ortalama Hesaplama İpuçları

Hesaplamayı kolaylaştırmak için birkaç pratik ipucu verebilirim:

  • Ağırlıkları Ondalık Olarak Kullan: Yüzdelik dilimleri (örneğin %30) hesaplamada kullanmadan önce ondalık hale getir (0.30). Bu, çarpma işlemini daha kolay hale getirir.
  • Tablo Oluştur: Eğer birden fazla değer ve ağırlıkla çalışıyorsan, bir tablo oluşturmak işini çok kolaylaştırır. Sütunlar "Değer", "Ağırlık" ve "Değer * Ağırlık" olabilir. Sonra son sütunu toplayıp, ağırlıklar toplamına bölebilirsin.
  • Teknolojiden Yararlan: Excel, Google Sheets gibi elektronik tablo programları veya hesap makinenin "M+" (belleğe ekleme) ve "MRC" (belleği çağırma/temizleme) tuşları ağırlıklı ortalama hesaplamada oldukça pratiktir.
  • Ağırlıkların Toplamının 100'e Eşit Olduğundan Emin Ol: Eğer ağırlıklar yüzdelik olarak veriliyorsa, tüm ağırlıkların toplamının 100'e eşit olması gerekir. Eğer değilse, bir hata yapmışsındır veya ağırlıklar yeniden normalize edilmelidir.

Unutma, doğru ağırlıklı ortalama hesaplaması, elindeki veriyi daha anlamlı hale getirir ve daha doğru sonuçlara ulaşmanı sağlar.