Zarf tümleci nasıl sorulur?

Zarf Tümleci Nasıl Sorulur?

Türkçede bir cümlenin anlamını tamamlayan, eylemin nasıl, ne zaman, nerede, neden yapıldığını bildiren zarf tümleçlerini bulmak aslında oldukça kolay. Deneyimlerime göre, bu işin sırrı doğru soruları sormakta yatıyor.

Öncelikle şunu bil ki, zarf tümleçleri eylemin yapılış biçimini, yerini, zamanını, nedenini, sonucunu, miktarını, aracını, yolunu, durumunu vb. bildirir. Bu yüzden her bir zarf tümleci türü için soracağın soru da farklılaşır.

1. Durum Bildiren Zarf Tümleci: Nasıl?

Bir eylemin nasıl yapıldığını öğrenmek istediğinde, fiile "nasıl?" sorusunu sorarsın. Bu soru, sana eylemin gerçekleştiği anki durumu anlatır.

• Örnek: Çocuk koşarak okula gitti.
• Burada "gitti" eyleminin nasıl gerçekleştiğini merak ediyoruz. "Nasıl gitti?" sorusunu sorduğumuzda cevabı "koşarak" zarf tümleci olarak karşımıza çıkıyor.
• Başka bir örnek: Kadın mutlu bir şekilde gülümsedi.
• "Nasıl gülümsedi?" sorusunun cevabı "mutlu bir şekilde" zarf tümleci.

Pratik ipucu: Fiili bulduktan sonra hemen "nasıl?" diye sormaktan çekinme. Cevabı genellikle fiilin hemen yanında veya yakınında bulursun.

1. Yer ve Yön Bildiren Zarf Tümleci: Nereye? Nerede? Nereden?

Eylemin nerede gerçekleştiğini, nereye doğru yapıldığını veya nereden geldiğini öğrenmek için bu soruları kullanırız. Burada dikkat etmen gereken, ismin hallerine uygun ekleri kullanmak.

• Örnek (Nereye?): Kedi ağacın üzerine çıktı.
• "Çıktı" eyleminin nereye doğru yapıldığını soruyoruz: "Nereye çıktı?" Cevap: "ağacın üzerine".
• Örnek (Nerede?): Kitaplar masanın üzerinde duruyor.
• "Duruyor" eyleminin nerede gerçekleştiğini soruyoruz: "Nerede duruyor?" Cevap: "masanın üzerinde".
• Örnek (Nereden?): Öğrenci okuldan geldi.
• "Geldi" eyleminin nereden gerçekleştiğini soruyoruz: "Nereden geldi?" Cevap: "okuldan".

Pratik ipucu: Yer bildiren kelimeler genellikle "-e, -de, -den" gibi ekler alarak zarf tümleci olurlar. Bu ekleri fark etmek sana kolaylık sağlar.

1. Zaman Bildiren Zarf Tümleci: Ne Zaman? Ne Zamandan Beri? Ne Zamana Kadar?

Eylemin ne zaman yapıldığı, ne zamandan beri sürdüğü veya ne zamana kadar devam edeceği gibi bilgileri bu sorularla buluruz.

• Örnek: Biz yarın sinemaya gideceğiz.
• "Gideceğiz" eyleminin ne zaman gerçekleşeceğini soruyoruz: "Ne zaman gideceğiz?" Cevap: "yarın".
• Örnek: Çocuk sabah beri ders çalışıyor.
• "Çalışıyor" eyleminin ne zamandan beri sürdüğünü soruyoruz: "Ne zamandan beri çalışıyor?" Cevap: "sabah beri".
• Örnek: Maç akşama kadar sürecek.
• "Sürecek" eyleminin ne zamana kadar devam edeceğini soruyoruz: "Ne zamana kadar sürecek?" Cevap: "akşama kadar".

Deneyimlerime göre, zaman bildiren zarf tümleçleri en kolay bulunanlardır çünkü genellikle belirgin zaman ifadeleri içerirler.

1. Neden-Sebep ve Amaç Bildiren Zarf Tümleci: Niçin? Neden? Niye? Ne İçin?

Bir eylemin neden yapıldığını veya ne amaçla gerçekleştirildiğini öğrenmek için bu soruları kullanırız. Bu zarf tümleçleri genellikle bir yargı veya sebep-sonuç ilişkisi kurar.

• Örnek: Çocuk, ders çalıştığı için başarılı oldu.
• "Başarılı oldu" eyleminin nedenini soruyoruz: "Neden başarılı oldu?" Cevap: "ders çalıştığı için".
• Örnek: Para biriktiriyorum, yeni bir araba almak için.
• "Para biriktiriyorum" eyleminin amacını soruyoruz: "Ne için para biriktiriyorum?" Cevap: "yeni bir araba almak için".

Pratik ipucu: Bu tür zarf tümleçleri genellikle "-dığı için", "-mek için", "-mek üzere" gibi yapılarla karşımıza çıkar. Bu yapıları fark ettiğinde ne tür bir zarf tümleciyle uğraştığını kolayca anlarsın.

Unutma, bir cümlede birden fazla zarf tümleci olabilir. Önemli olan, her fiil için bu temel soruları sormak ve cevabını cümlenin içinde aramaktır.