1 Donume kac tane ceviz dikilir?
Ceviz Fidanı Dikim Sıklığı: Donuma Kaç Fidan Gider?
Ceviz bahçesi kurarken en kritik sorulardan biri, bir donuma (dönüme) kaç adet ceviz fidanı dikeceğindir. Bu sayı, bahçenin verimliliğini, fidanların gelişimini ve uzun vadede elde edeceğin geliri doğrudan etkiler. Deneyimlerime göre, bu konuda verilecek tek bir "doğru" cevap yok. Toprağın yapısı, seçeceğin ceviz çeşidi, iklim özellikleri ve uygulayacağın budama tekniği gibi birçok faktör bu sayıyı belirliyor.
- Toprak Yapısı ve Arazi Eğimi: İlk Belirleyici Faktörler
Ceviz, derin köklü bir bitki olduğu için toprağın geçirgenliği ve derinliği çok önemli. Ağır ve killi topraklar, kök gelişimini kısıtladığı için fidanlar arasında daha geniş mesafeler bırakmanı gerektirir. Kumlu-tınlı, derin ve iyi drenajlı topraklar ise daha sık dikime imkan tanır. Örneğin, kumlu-tınlı, verimli ve derin bir toprakta 6x6 metre veya 7x7 metre aralıklarla dikim düşünebilirsin. Bu durumda bir donuma (1000 m²) yaklaşık 20-28 adet fidan sığdırabilirsin. Ancak ağır killi ve taban suyu problemi olan bir arazide bu mesafeleri 8x8 metre hatta 10x10 metreye kadar açman gerekebilir. Bu da bir donumda 10-15 fidan anlamına gelir. Eğimli arazilerde ise erozyonu önlemek ve makine geçişlerini kolaylaştırmak adına sıra aralarını biraz daha geniş tutmak faydalı olabilir.
- Ceviz Çeşidi ve Büyüme Alışkanlığı: Çeşit Seçimi Önemli
Seçeceğin ceviz çeşidinin büyüme alışkanlığı, dikim sıklığını doğrudan etkiler. Örneğin, Chandler gibi yarı-dik ve orta kuvvette büyüyen çeşitler için 7x7 metre veya 7x6 metre gibi aralıklar oldukça idealdir. Bu aralıklarla bir donuma 20-24 adet fidan dikebilirsin. Fernor gibi daha yavaş büyüyen ve daha kompakt bir yapıya sahip çeşitlerde ise 6x6 metre gibi daha sık dikimler düşünülebilir. Bu durumda bir donuma 28 adet fidan dikmek mümkün. Ancak, Franquette veya Yalova-1 gibi daha kuvvetli ve yayvan büyüyen yerli çeşitlerde, ağaçlar tam verime yattığında birbirini gölgelemesini engellemek için 8x8 metre veya 9x9 metre gibi daha geniş aralıklar bırakmak daha mantıklı olacaktır. Bu durumda bir donuma 12-15 adet fidan düşer. Çeşidin gelişim hızı ve nihai taç genişliği hakkında araştırma yapmadan dikim aralığına karar verme.
- Budama Sistemi ve Uygulayacağın Bakım: Geleceğe Yönelik Planlama
Uygulayacağın budama sistemi, fidanların dikim sıklığını belirlemede önemli bir rol oynar. Eğer sıkı bir budama programı uygulayacaksan (örneğin, merkezi lider sistemi veya modifiye lider sistemi ile ağaçları daha kompakt tutarak), fidanları birbirine biraz daha yakın dikebilirsin. Ancak, serbest gelişimine izin vereceğin veya daha az budama yapacağın bir sistem benimseyeceksen, ağaçların birbirini gölgelemesini önlemek için daha geniş aralıklar bırakman şart. Unutma, ağaçlar büyüdükçe gövdeleri ve taçları genişleyecek, bu da hava sirkülasyonunu ve güneş ışığı alımını etkileyecek. Yeterli hava sirkülasyonu olmaması, mantar hastalıkları riskini artırabilir. Ayrıca, makineli hasat yapmayı planlıyorsan, traktör ve ekipmanların rahatça geçebileceği bir sıra aralığı bırakman şart. Deneyimlerime göre, en az 5-6 metre bir sıra arası, gelecekteki makineleşme potansiyelini düşünerek idealdir.