Abdestin farzları sırasıyla nelerdir?
Abdestin Farzları Sırasıyla Nelerdir?
Abdest, namaz gibi ibadetlerin ön şartı. Temizliğin bir adım ötesi, manevi bir hazırlık. Bu hazırlığın olmazsa olmazları ise abdestin farzları. Bunları doğru sırayla ve eksiksiz yerine getirmek, abdestin geçerli olması için kritik. Deneyimlerime göre, çoğu zaman bu sıralama ve farzların tam olarak neleri kapsadığı konusunda küçük kafa karışıklıkları yaşanabiliyor.
Abdestin dört ana farzı var ve bunları sırasıyla şöyle sıralayabiliriz:
- Yüzü yıkamak
- Kolları dirseklerle birlikte yıkamak
- Başın tamamını mesh etmek
- Ayakları topuklarla birlikte yıkamak
Bu sıralama hem sünnette hem de Hanefi mezhebinde esas alınan sıralamadır. Diğer mezheplerde küçük farklar olsa da, genel kabul gören ve uygulanan budur. Şimdi bu farzları biraz daha açalım.
- Yüzü Yıkamak
Abdestin ilk farzı yüzü yıkamak. Peki yüz dediğimiz yer neresi? En basit ifadeyle, saçın çıktığı yerden çene altına kadar olan kısım ve kulaktan kulağa olan enlemedir. Yani alnın üst kısmı, yanaklar, burun, ağız, çene ve kulakların ön kısımları yüzün içerisindedir. Bunu yıkarken, suyun her yere ulaştığından emin olmak önemli. Özellikle burun delikleri, ağız içi (ister suyla çalkalamak ister sadece ıslatmak olsun, burası da yüzün bir parçasıdır) ve göz çukurları gibi girintili çıkıntılı yerlere suyun ulaşması gerekiyor. Bir kere yıkamak farz, üç kere yıkamak sünnettir. Ama farz için bir kere bile olsa suyun her yere değmesi yeterlidir.
Pratik İpucu: Yüzünüzü yıkarken, ellerinizi yukarıdan aşağıya doğru hareket ettirin. Alnınızdan başlayıp çenenize kadar inin. Kulaklarınızın arkasını ve boynunuzun ön kısmını da unutmamanızda fayda var, zira bu bölgeler de yüzün sınırlarına yakındır.
- Kolları Dirseklerle Birlikte Yıkamak
İkinci farz, sağ kolu dirseğiyle birlikte, sonra da sol kolu dirseğiyle birlikte yıkamak. Kolun yıkanması gereken sınırı neresi? Parmak uçlarından başlayıp dirseği de içine alarak pazıların yukarısına kadar olan kısımdır. Yani dirsek ekleminin kendisi de yıkanmalı. Tekrar söylüyorum, hem parmak uçları hem de dirsekler bu farzın kapsamındadır. Bu bölgeye suyun her tarafından ulaşması lazım. Elinizi kolunuzun üzerine sürerken, suyun deriye nüfuz ettiğinden emin olun.
Pratik İpucu: Kolları yıkarken, önce sağ kolu dirseğe kadar yıkayın, ardından sol kolu yıkayın. Su akarken, elinizi kolunuzun üzerinde gezdirerek suyun ulaşmadığı hiçbir yer kalmadığından emin olun. Eğer kolunuzda bir krem veya yağ varsa, bunların suyun deriye ulaşmasını engellemediğinden emin olun. Gerekirse önce o bölgeleri iyice ovun.
- Başın Tamamını Mesh Etmek
Üçüncü farz, başın tamamını mesh etmek. Mesh, elle ıslaklığı başın üzerine sürmek demektir. Yıkamak gibi değil. Başın tamamı derisiyle birlikte mesh edilmeli. Yani saçın başladığı yerden enseye kadar olan tüm alan. Bunun için ellerinizi ıslatıp başınızın ön kısmından başlayarak geriye doğru çekersiniz, sonra tekrar öne getirirsiniz. Bu, saç telleri için de geçerlidir. Eğer saçınız uzunsa, ıslak elinizi saçın diplerına kadar götürmeniz yeterlidir. Saçın dışını ıslatmak yeterli olmaz, diplerine de ulaşması gerekir. Başı bir kere mesh etmek farzdır.
Pratik İpucu: Başınızı mesh ederken, ellerinizi bol suyla değil, hafif ıslatarak kullanın. Ellerinizin ıslaklığı yeterli olacaktır. Parmaklarınızı hafifçe açarak saç diplerine ulaşmaya çalışın. Kulaklarınızı da başın mesh edilmesi sırasında, parmaklarınızla kulaklarınızın içini ve arkasını mesh edebilirsiniz.
- Ayakları Topuklarla Birlikte Yıkamak
Abdestin son farzı, sağ ayağı topuğuyla birlikte, sonra da sol ayağı topuğuyla birlikte yıkamak. Ayakların yıkanması gereken sınırı, parmak uçlarından başlayıp topuğa kadar olan tüm kısımdır. Yani ayak bileği de yıkanmalı. Ayaklarınızı yıkarken, parmak aralarına suyun ulaştığından emin olun. Bu, hele de çorap giyiliyorsa veya ayaklarda bir takım şeyler varsa dikkat edilmesi gereken bir husus. Parmak araları, tırnak altları gibi yerlere suyun ulaşması şart.
Pratik İpucu: Ayakları yıkarken, önce sağ ayağı topuğa kadar iyice yıkayın. Parmak aralarını parmaklarınızla temizleyin. Ardından sol ayağı da aynı şekilde yıkayın. Eğer abdest aldığınız yerde bir oturak varsa, oturarak ayaklarınızı yıkamak işinizi kolaylaştırır ve daha kontrollü olmanızı sağlar. Su akarken, elinizi ayaklarınızın üzerinde gezdirerek hiçbir yerin kuru kalmadığından emin olun.
Bu dört farzı sırasıyla ve usulüne uygun olarak yerine getirdiğinizde abdestiniz geçerli olur. Unutmayın, her bir farzın hakkını vermek, ibadetlerimize verdiğimiz değeri gösterir.