Öğretmen olmak için formasyon nasıl alınır?

Öğretmen Olma Yolunda: Formasyon Süreci Nasıl İşler?

Öğretmenlik, benim de yıllarımı adadığım, bu yolda pek çok tecrübe edindiğim bir meslek. Eğer sen de aklında bir eğitimci olma fikri taşıyorsan, formasyonun ne olduğunu ve bu süreci nasıl tamamlayabileceğini bilmen çok önemli. Bu yolculuk, aslında hayallerini gerçeğe dönüştürmenin ilk adımı.

Öncelikle, formasyonun ne olduğunu netleştirelim. Formasyon, lisans eğitimin sırasında veya sonrasında, öğretmenlik mesleğini yürütebilmek için alman gereken pedagojik bilgileri ve becerileri kazandıran bir süreçtir. Yani, örneğin edebiyat lisans mezunu biri, edebiyat öğretmeni olabilmek için formasyon eğitimi almak zorundadır.

Kimler Formasyon Alabilir? Hangi Lisans Bölümleri İçin Formasyon Gerekli?

Bu sorunun cevabı aslında temel olarak senin hangi alanda öğretmen olmak istediğine bağlı. Genel bir kural olarak, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda (ilkokul, ortaokul, lise) öğretmenlik yapabilmek için ilgili dersi vereceğin alanda lisans diplomasına sahip olman ve üzerine pedagojik formasyon sertifikası alman gerekir. Ancak bazı alanlarda doğrudan atama yapılırken, bazı alanlarda formasyon şartı aranır.

Deneyimlerime göre, özellikle:

• Fen Bilimleri (Biyoloji, Kimya, Fizik),
• Matematik,
• Türk Dili ve Edebiyatı,
• Tarih,
• Coğrafya,
• Almanca, İngilizce, Fransızca gibi yabancı diller,
• Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi,
• Görsel Sanatlar,
• Müzik

gibi alanlarda öğretmen olmak isteyenlerin pedagojik formasyon eğitimi almaları zorunludur. Üniversiteler genellikle kendi bünyelerindeki lisans bölümlerine göre hangi alanlarda formasyon verebileceklerini duyururlar. Örneğin, bir fizik bölümü mezunu ancak fen bilimleri öğretmenliği alanına atanacaksa, bu alana yönelik formasyon alması gerekir.

Formasyon Eğitimi Nasıl Alınır? Süreçler ve İçerikler

Formasyon eğitimi almanın günümüzde iki ana yolu var:

1. Lisans Eğitimi Sırasında: Bazı üniversiteler, belirli lisans programlarında okuyan öğrencilerine "pedagojik formasyon" derslerini seçmeli veya zorunlu olarak müfredatlarına eklemiş durumda. Bu, hem süreci kolaylaştırır hem de mezun olduğunda doğrudan öğretmenlik atamalarına başvurabilmeni sağlar. Bu imkan olup olmadığını, tercih edeceğin üniversitenin ilgili lisans programının web sitesinden veya doğrudan öğrenci işlerinden öğrenebilirsin.
2. Lisans Eğitimi Sonrasında: Lisans eğitimin sırasında formasyon alamadıysan veya farklı bir bölümde mezun olduysan, üniversitelerin her yıl duyurduğu "pedagojik formasyon eğitimi" kontenjanlarına başvurabilirsin. Bu eğitimler genellikle lisansüstü düzeyde ve belli bir ücret karşılığında verilir. Her üniversitenin başvuru tarihleri, kontenjanları ve kabul koşulları farklılık gösterir. Genellikle bu programlar, güz ve bahar dönemi olmak üzere iki dönem sürer ve çeşitli dersler ile bir dönemlik okul deneyimi/stajı içerir.

Formasyon eğitiminin içeriği genellikle şunları kapsar:

• Öğretim İlke ve Yöntemleri: Öğretmenlik mesleğinin temel prensipleri, öğrenme teorileri, ders planlama.
• Sınıf Yönetimi: Sınıfta düzeni sağlama, öğrencileri motive etme, disiplini yönetme.
• Eğitim Psikolojisi: Gelişim psikolojisi, öğrenme süreçleri, öğrenci davranışları.
• Ölçme ve Değerlendirme: Öğrenci başarısını ölçme yöntemleri, sınav hazırlama, geri bildirim verme.
• Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık: Öğrencilerin gelişimsel ve akademik sorunlarına yaklaşım.
• Alan Öğretimi: Kendi uzmanlık alanına özgü öğretim stratejileri.
• Okul Deneyimi/Staj: Bu, formasyonun en kritik kısımlarından biridir. Bir okulda fiilen bulunarak, derslere girerek, öğretmenlik uygulamalarını görerek ve uygulayarak tecrübe kazanırsın. Genellikle 10-12 hafta kadar sürer ve belirlenen bir danışman öğretmenin gözetiminde gerçekleşir.

Formasyon İçin Başvururken Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Pratik Öneriler

Formasyon başvurusu yaparken birkaç önemli noktaya dikkat etmen, sürecini daha sağlıklı yönetmeni sağlar:

• Üniversite Seçimi: Hangi üniversitelerin formasyon programı açtığını, kontenjanlarını ve ücretlerini araştır. Bazı üniversiteler, mezuniyet ortalaması yüksek olanlara öncelik verebilir. Ayrıca, üniversitenin konumu ve senin için ulaşım kolaylığı da önemli olabilir.
• Kontenjanlar: Formasyon kontenjanları genellikle sınırlıdır. Bu nedenle, ilgilendiğin bölümlerin kontenjanlarını takip etmen ve başvurunu zamanında yapman önemlidir.
• Başvuru Tarihleri: Her üniversitenin kendi başvuru takvimi vardır. Bu tarihleri kaçırmamak için üniversitelerin ilgili birimlerinin (genellikle Eğitim Fakülteleri veya Sürekli Eğitim Merkezleri) duyurularını yakından takip et.
• Mezuniyet Ortalaması: Bazı üniversiteler, formasyon programına kabulde lisans mezuniyet ortalamasını bir kriter olarak kullanabilir. Bu nedenle, lisans eğitimin sırasında ortalamanı yüksek tutmaya özen göstermen faydalı olacaktır.
• Alan Dışı Formasyon: Eğer mevcut lisans alanın, öğretmenlik yapmak istediğin alanla doğrudan örtüşmüyorsa, alan dışı formasyon imkanlarını araştırman gerekebilir. Bu durum, üniversiteden üniversiteye ve ilgili alanlara göre değişir. Örneğin, sosyoloji mezunu birinin sosyal bilgiler öğretmenliği için formasyon alması gibi durumlar söz konusu olabilir.

Unutma, öğretmenlik sadece bilgi aktarmak değil, aynı zamanda bir nesli şekillendirmektir. Bu yolda sabırlı olman, sürekli öğrenmeye açık olman ve en önemlisi çocukları ve gençleri sevmen gerekir. Formasyon süreci bu sevgiye bilgi ve beceri katmanın bir yoludur.